LABek mobilizazioak egin ditu Bilbo eta Donostian aniztasun funtzionala duten pertsonek ohiko lanpostu bat eskuratzeko dituzten zailtasunak eta Enplegu Zentro Berezietako prekarietatea salatzeko. Donostian, Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean elkartu dira eta Bilbon, Eusko Jaurlaritzaren egoitzaren aurrean, “Aniztasun funtzionala duten pertsonen insertzio sozial eta laborala edo esku-lan merkea eta enpresentzako negozioa?” lemarekin.
Adierazi dute Eusko Jaurlaritza eta Lanbide ez dira euren betebeharrak betetzen ari, eta honek, paper errea bihurtzen du Nazio Batuen Konbentzioa eta Desgaitasuna duten pertsonen eskubideen lege orokorra, aniztasun funtzionala duten pertsonak eskubide subjektu izatea eta eskubide hauen egikaritzea efektiboa izatea bermatuko beharko luketenak.
Enplegua eskuratzeari dagokionez, aniztasun funtzionala duten langileen bazterketa oso kezkagarria dela adierazi dute:
- EAEn, kontratuen kopurua egindako kontratu guztien %1,70 da.
- Langabeziak bi aldiz zigortzen ditu dibertsitate funtzionala duten pertsonak, eta are larriagoa da 45urtetik gorakoen artean eta emakumeen artean.
- Enpresek ez dute betetzen langileen %2k gutxienez aniztasun funtzionala izatea.
- Enplegu-zerbitzu publikoak ez dute bermatzen %2ko kuota betetzen dela, bitartekotza bidez eta dibertsitate funtzionala duten pertsonekin ibilbide indibidualizatuak eginez, bai eta neurri alternatiboak eskatzea ere.
- Sektore Publikoko Kontratuen Legeak, Enplegu Zentro Bereziei kontratuak gordeta, aniztasun funtzionala duten pertsonak merkatu arruntean integratzea erraztu beharrean, gehiago sakontzen du EZBak betierekotzean. Are merkeagoak diren azpikontrata bezala erabiltzen ditu administrazio publikoak enplegu zentro bereziak.
Gainera, aniztasun funtzionala duten langileei, enplegua baldintza berdinetan izateko duten eskubidea urratzen zaie, nagusiki finalista (ez aldi baterakoa) den enplegu batestua eskuratzen dutelako eta nagusiki enplegu-zentro berezietan oinarritutakoa.
- Enplegua sustatzeko aldi baterako kontratuak izaten dituzte. Kausarik gabeko, jarraitutasunik gabeko eta hobaridun aldi baterako kontratu mota bakarra da hau.
- Errendimendu txikiko kontratuak ere izaten dituzte aniztasun funtzionala duten langileek, soldataren % 25eko murrizketa dakartenak, lanaldi osoan eta gainerako langileen baldintza berberetan lan eginez.
- LGSrekin lotutako soldatak jasotzen dituzte, gure autonomia ekonomikoa onartzen ez dutenak.
- Enplegu-zentro bereziek azpikontrata gisa funtzionatzen dute enpresa askorentzat eta administrazioarentzat berarentzat. Errendimendu handia eskulan merkearen eta lan-baldintza eskasen kontura.
- Aniztasun funtzionala duten langileak beste enpresa batzuetako enplegu-zentro berezien kontura jartzea, %2ko erreserba-tasa betetzen ez dutelako.
Enplegu-politika aktiboak ezin dira mugatu Enplegu Zentro Berezietan enplegu babestura bideratutako diru- laguntzak eta zuzeneko finantzaketara. LABen iritziz beste neurri batzuk ere beharrezkoak dira.
Aniztasun Funtzionala duten pertsonek lan-ingurune ireki, inklusibo eta irisgarrian baldintza berdinetan eta diskriminaziorik gabe lan egiteko duten eskubidea aitortzeak behartu egiten ditu administrazioak neurri egokiak hartzera, horretarako araudi baten bidez.
Egoera horren aurrean, LABek konpromiso hauek hartu ditu:
- Agente aktiboa izatea aniztasun funtzionala duten pertsonen eskubideen ez-betetzeak salatzeko.
- Eskubideak eta lan-baldintzak hobetzen aurrera egitea, aniztasun funtzionala duten langileekin batera.
- Aniztasun funtzionala duten langileen mugimendu bat antolatzea, Eusko Jaurlaritzari eska diezaion langile hauen eskubideak benetan eta eraginkortasunez arautu ditzala, EAErako lege propio bat egin eta onartuz.