Gaur bilera egin behar zen Iruñean Nafarroako lurralde eremuan lan egiten duten langileentzako gutxieneko soldata edo ordainsariari buruzko lanbide arteko akordio bat lortzeko negoziazio mahaia eratzeko. Bigarren saiakera zen, CENeko enpresariek eta UGT eta CCOO sindikatuek lehen deialdian atzera egin ondoren. Azkenik, eragile horiek ukatu egin dute Nafarroako langileek beren bizi eta lan baldintzen araberako soldata izateko aukera. LABek Nafarroako Gobernuari eskatu dio eragile horiei eska diezaiela negoziatzeko eta langileei kalte egiteari uzteko, lan-harremanen gaineko monopolioa baitute, eta hori oztopo baita Nafarroako demokratizaziorako. LAB mobilizazioaren bidetik presioa handitzeko prest dago, helburu horrekin.
CEN patronala eta UGT eta CCOO sindikatuak ez daude egoerak eskatzen duen mailan, eta ez diote jaramonik egiten jendarteak eta Nafarroako langileek eskatzen dutenari. Hala, azkenean uko egin diote hemen lanbide arteko gutxieneko soldata bat erabakitzeko mahaia eratzeari. Beraz, uko egin diote negoziatzeko duten eta dagokien erantzukizunari.
Bigarren deialdi honetan agerian geratu dira beste behin ere Nafarroako langile klaseari kalte egiteko benetako arrazoiak, lehen deialdian esatera ausartu ez ziren arrazoi haiek. Enpresaburuei dagokienez, oraingoan beste aitzakia bat erabili dute ez bertaratzea justifikatzeko: sektore arteko akordio bat sinatu izana CEN, UGT eta CCOO sindikatuek 1995ean, eta bi aldiz eguneratu dutena.
Bestalde, UGTk eta CCOOk bat egin dute enpresaburuekin. Hala, deigarria da Euskal Autonomia Erkidegoan antzeko bilera bat deitu dutela eta patronalari eskatu diotela gutxieneko soldata propio bati buruz negoziatzeko – euskal enpresariak zaharkitutzat joz, eta euren posizioa zaplaztekotzat –. Baina Nafarroan ez dira deitzaileak izan, eta, gainera, bi bileretara ez joatea adostu dute CENeko enpresaburuekin. Horren ondorioz, CENek, UGTk eta CCOOk bat egin dute Nafarroan, gutxieneko soldata propio bati buruzko eztabaidari betoa jartzeko. Kontuan hartuta bi lurraldeetan egitura sozioekonomikoa eta soldata eta bizitzaren kostua antzekoak direla, ez da ulertzen UGTren eta CCOOren jarduteko modu desberdina. Nafarroako langileek gutxiago merezi al dute gutxieneko soldata EAEkoekin alderatuta? UGTk eta CCOOk irudi tamalgarria eman dute interes korporatiboak orokorraren aurretik jarriz eta enpresaburuek emandako aginduei men eginez.
Bigarrenik, CEN, UGT eta CCOO sindikatuek adierazi dute eragile horiek osatzen duten elkarrizketa baztertzailearen esparruan, besteak beste, soldatari buruz hitz egiten ari direla. Eta hori da, hain zuzen ere, 1995ean ezarritako kontzertazio sozialeko ereduaren defizitetako bat. Neurri lotesleak hartu beharrean, hala nola gutxieneko soldata propioa, dinamika patronala konprometitzen ez duten orokortasunetan datza. Hau da, enpresaburuei interesatzen zaie gutxieneko soldata propio bati buruzko eztabaida zehatzetik ihes egitea, eta nahiago dute orokortasunei buruz hitz egin, euren agenda bermatzeko neurrira egindako eredu batean (absentismoa eta azpiegiturak). UGTk eta CCOOk horretarako prest azaldu dira, inolako lotsarik gabe.
Baina CENek, UGTk eta CCOOk adierazitako jarrera bateratuaren gauzarik larriena bere esentzia antidemokratikoa da: 1995ean osatutako elkarrizketa-esparru bat dagoela argudiatzen dute. Jakina denez, 1995eko sektore arteko akordioa aitzakia gisa erabili zen LAB eta beste sindikatu batzuk esparru guztietatik kanpo uzteko. Baztertze hori LABek sektore arteko negoziazio kolektiboan parte hartzeko ustezko borondate ezagatik justifikatzen zen. Bada, orain, LABek, beste sindikatu batzuekin batera, sektore arteko negoziazio-mahai bat sustatzen dute, eta CEN, UGT eta CCOO dira hitz egin nahi ez dutenak. Hau da, CEN, UGT eta CCOO sindikatuek lan-harremanen gaineko monopolioa mantendu nahi dute, LAB eta sektore arteko negoziazio kolektiboan parte hartzeko edo ekimenak sustatzeko gainerako aukerak baztertuta.
Horrek honako hau esatera garamatza: 2015az geroztik Nafarroaren demokratizazioan aurrerapausoak eman badira ere, CEN, UGT eta CCOO sindikatuek lan-harremanei buruz duten monopolioa mantentzeak demokratizazio-prozesu hori oztopatzen du. Horregatik, dei egiten diogu Nafarroako Gobernuari, presidentea buru duela, berehala jardun dezan gertakari larri honen aurrean.
LAB sindikatuak azpimarratu du Estatuko Lanbide arteko Gutxieneko Soldata ez dela nahikoa Nafarroako langileentzat. Lurralde honetako langileok gutxieneko soldata propioa izateko beharra eta eskubidea dugu, lan- eta bizi-baldintza duinak izateko. Berezko gutxieneko soldata ezinbesteko tresna da aberastasuna modu orekatuagoan banatzeko, negoziazio kolektiboaren estatalizazioaren ondorioz areagotu den pobreziari mugak ezartzeko eta langileen arteko arrakalei aurre egiteko. Langile guztiek izango lituzkete onurak horrelako neurri batekin, eta, zuzenago, egoera ahulenean dauden pertsonek. Nagusiki emakumeak*, langile migratuak eta arrazializatuak, gazteak eta aniztasun funtzionala duten langileak dira horrelako akordio bat gehien behar dutenak. Era berean, gutxieneko soldata igotzeak mugatu egiten ditu enpresaburuek langile guztien soldatak murrizteko eta baxuenekin parekatzeko dituzten asmoak.
Hala ere, Nafarroako Gobernuak urduri dirudi ekimen horren aurrean, eta Carmen Maeztu Eskubide Sozialetako, Ekonomia Sozialeko eta Enpleguko Kontseilariak ekimen eta aukera garrantzitsu honen aurrean ez ikusiarena egingo duela dirudi, CEN, UGT eta CCOO pozik uzteko, jarrera alderdikoi argi batean. Eusko Jaurlaritzako bere homologoak ordea kontrako jarrera azaldu du, gehiengo sozialaren beharrezko aldarrikapen horri ekitearen alde agertu baita. Horiek guztiek, beraz, beren jarduteko modua azaldu beharko liekete Nafarroako herritarrei. Nafarroako Gobernuari jarrera argia dagokio elkarrizketaren eta negoziazioaren bideari ateak ixten dizkion patronalaren aurrean. Eskatzen diegu onar dezatela gutxieneko soldata propio baten beharra, eratu dezatela negoziazio-mahaia eta negozia dezatela fede onez.
Euskal Herriak, Nafarroak, estaturik gabeko nazioa denez, ez du eskumen nahikorik gutxieneko soldata ezartzeko orduan, eta hori oso garrantzitsua da langile-klasearen egoera hobetzeko. Ezinbestekoa da eskumen osoak eskuratzea lan-harremanak arautzeko, eta bide horretan bi bide hartu ditugu. Batetik, Herri Ekimen Legegile bat, eskumen berriak lortu ahal izateko. Eta bestetik, egungo eskumen-esparruaren barruan, langileentzako gutxieneko soldata propioa negoziatzea patronalarekin.
CENeko enpresaburuen eta UGT eta CCOO sindikatuen gaur egungo ezezkoak erakusten du ezinbestekoa dela mobilizazioaren bidea indartzea patronala mugi dadin, UGTk eta CCOOk enpresaburuen aginduetara makurtzeari utz diezaioten eta, era berean, Herri Ekimen Legegile baten aldeko indarrak batu ditzagun.
Horretarako, LABek argi dauka Nafarroan gutxieneko soldata propioa ezartzea albiste ona izango litzatekeela Nafarroako jendarte osoarentzat, eta akordio hori garrantzitsua eta erabakigarria izango litzateke langileen lan-baldintzak eta bizi-baldintzak hobetzeko. Horretan jarraituko du, mobilizatzen, presioa egiten, negoziazio-bilerak bultzatzen eta eskumen berriak lortzeko lan egiten.
