Atzo, urtarrilaren 22an, EUDELen zuzendaritzak sektoreko sindikatuoi dei egin zigun 2010etik iraungia dagoen UDALHITZ hitzarmena negoziatzeko, negoziazioa irekitzeko asmoz.
Toki-administrazioan erreferentea den hitzarmenaren garrantziaz jabetuta, LAB sindikatuak arduraz eta seriotasunez negoziatzeko borondatea adierazi izan du hasiera-hasieratik eta jarrera kritiko baina irekiarekin hartu zuen UDALHITZ mahaira joateko konpromisoa.
Baina, mahaia oraindik eratze prozesuan zegoenean, ELA sindikatua mahaitik altxatu da, negoziazioari inolako aukerarik eman gabe. Eta, beraz, 14 urteren buruan, oraindik ere UDALHITZ hitzarmena negoziatzeko mahaiak ireki gabe jarraitzen du.
Agerikoa da azken 14 urteotan EUDELek ez duela benetako negoziazio kolektiboari heltzeko inolako borondate politikorik erakutsi, eta bat egiten dugu ELAk, atzoko bilkuran, UDALHITZen oinarrizko edukien inguruan esandakoarekin. Hala ere, LABentzat negoziatu eta adostu beharreko ezinbesteko gaiak dira, hau da, guretzat ez dute zertan baldintzatu mahaiaren irekiera.
LABek argi du UDALHITZ ezinbesteko erreferentzia markoa dela toki-administrazioan eta, horregatik, sindikatu honen ustez negoziazioari aukera bat eman behar zaio.
LAB sindikatuarentzat udaletako negoziazio-marko propio eta integralaren aitortza, pribatizazioen kontrako borroka eta gazteberritze planak, besteak beste, epe laburrean jorratu beharreko lehentasunak ditugu.
Beraz, sindikatu honek jarraituko du aldarrikatzen UDALHITZ mahaia behar-beharrezkoa dela, kalitatezko zerbitzu publikoak zein langileen lan eskubideak bermatuko dituen hitzarmenik onena lortzeko anbizioarekin
LAB sindikatuak Giraldo Food Group-eko enpresa taldea osatzen duten enpresetan duen ordezkaritzatik (8 ordezkaritik 5) hartzekodunen aurre-prozesu honetan zehar izan duen enpresa kudeaketa eta iluntasuna salatu nahi ditugu.
2020an planta berria erostea eta bere instalazioetan inbertitzea erabaki ondoren (salmentak nabarmen jaitsi diren arren), gaur arte enpresaren egoera ekonomikoak okerrera egin du. Izan ere, egoera hau enpresak urte hauetan guztietan hartu dituen erabaki txarren ondorioz dator: galera ekonomikoen aurrean neurri ez oso edo batere eraginkorrak, gastuen kontrol eskasak behar bezala egoerari ezin aurre egin izana, diru erraza ikusi eta bezero bakarrerai jokatzea, finantza zuzendari ohia kaleratzea enpresaren egoera ekonomiko txarra ikusarazteagatik…
Hala eta guztiz ere, langileek negoziatzeko borondatea izan dute beti eta enpresako zuzendaritzarekin akordioetara iristeko gaitasuna dutela erakutsi dute. Horren adibide da 2022ko urrian, egungo enpresa-hitzarmena indarrean zegoen bitartean, enpresak egoera “berrabiarazi” eta langileen legezko ordezkaritzari enpresaren bilakaeraren berri hilero emateko konpromisoa hartu zuen bitartean, langileok amore eman genuela hitzartutako soldata-igoeretan, hitzartutako soldata-igoera mantsotuz eta hurrengo urteetan luzatuz. Langileek beren konpromisoak arduraz betetzen zituzten bitartean, enpresak, egoerari buelta eman beharrean, langileak birrindu egiten zituen, lanean osasunarekin jolastuz, zigorrak ezarriz eta era guztietako ez-betetzeak eginez. Horren ondorioz, langile askok utzi egin zuten enpresa.
Egoera ekonomikoaren jarraipenari buruzko akordioa lortu arren, enpresaz kanpoko bideetatik jakin dugu konpainiak borondatezko aurrekonkurtso-fasean sartu zela joan den uztailetik. Enpresa Batzordeari ez zaio behar bezalako informaziorik eman, eta ez zaio inoiz modu gardenean azaldu zein zen enpresaren benetako egoera, hilero bilerak egin arren.
Azkenik, langileek ez dutenez erantzukizunik enpresak jasan duen egoeran, eta beren betebeharrak zehatz-mehatz betetzen dituztenez, ez dugu onartuko prozesua lanpostuak suntsitzeko edo langileen baldintzak okertzen saiatzeko erabiltzea. Hori dela eta, LABek lanpostu guztien defentsan eta lan baldintza duinak mantentzearen alde borrokatuko du, orain arte egin duen bezala.
Ikasturte honetan aurrera eraman diren bi grebetan eta urtarrilean izanen den hirugarrenean ez da inoiz itun baten sinaketaren eskaerarik izan. Irakasleen lan baldintzak zein hezkuntza publikoaren kalitatea hobetzeko aldarrikapenak izan dira hizpide eta horien negoziazioa eskatu dugu. Hezkuntza itun berri bat sinatzea bestelako hausnarketa bat eskatzen duen prozesua da eta ez da inolaz ere bi hilabetetan lotu daitekeen zerbait.
Ez dugu inolaz ere onartuko Departamentuak hartu duen bidea, non itunaren afera arreta desbideratzeko tresna gisa erabiltzen duen. Hurrengo ikasturterako irakasleen baldintzak hobetu ditzaketen neurriak hartzea erraza izan daiteke horretarako benetako borondatea balego. Sindikatuok beti izan gara hitz egiteko prest, baina ez dugu prozeduretan eta edukietan inolako xantaiarik onartuko. Gehiengo sindikalak jakinarazi dugu ez dugula itun horren apirilaren 14ko epe muga onartzen, eta gainontzeko beste sindikaturen batek ere zalantzan jarri du.
Gimeno Kontseilariak esan duenaren arabera, azaroan gutxiengoan hiru sindikaturekin sinatutako akordioa erabat itxita dago, ez dago horietatik haratago hobekuntzarik lortzeko tarterik. Hortaz, zertarako hobekuntza gehiagorik ekarriko ez duen balizko itun bat sinatzeko eseri? Ez gara Hezkuntza Departamentuaren irudia garbitzeko tresna kosmetiko baten parte izango. Horregatik hain zuzen ere exijitu diogu Greba Batzordea dei dezan, gehiengo sindikalaren negoziatzeko batzordea hori baita, eta grebarekin benetan amaitu nahi badu, gurekin negoziatu beharko duelako.
Kontseilariaren hitzetan, Departamentuak, edozein grebaren aurrean oinarrizkoa den greba batzordea laurogeita hamargarren hamarkadatik ez omen du deitu. LAB, STEILAS, CCOO eta ELA sindikatuok eta bosgarren bat ordea, 2023ko martxoaren 17an, Gimeno jada buru zela, batzorde horretan eserita izan ginen, apirilaren 3ko grebaren atarian. Kontseilari jaunaren memoria historiko urriaren seinale edo agian, sindikatuekin negoziatzeari ematen dion garrantzi eskasaren adierazle, ez baitzen bilera hartan egon. Atzoko Mahai sektorialean egon ez zen bezala.
Departamentuak guztiz antidemokratikoa izan den azaroko akordioa ontzat ematen duenez, posible litzateke ere irakasleen ordezkaritzaren gutxiengoarekin sinatu dezakeen ituna inposatzea.
Beraz, atzo izandako mahai sektorialaren ondoren, urtarrilaren 30eko grebarekin aurrera goaz, aurrerapausoak ikusi ordez, Departamentu honen negoziaziorako borondate falta betikotzen dela ikusten baitugu. Mobilizazioa ezinbestekoa da eta hezkuntza publikoaren alde borrokatzen jarraituko dugu, edozein estrategia mediatiko eta trikimailuren gainetik.
LABeko 4 delegatuk eta ELAko delegatu batek osaturiko Tenerías Omegako Enpresa Batzordeak atzoko egunean jakin zuen lanpostu guztiak kentzeko EEE Enplegua Erregulatzeko Espedientea gelditu dutela, jarduerari eusteko asmoa duten bi erosketa eskaintza daudelako.
Bi proiektu ezberdin dituzten bi eskaintza dira, batean 44 lanpostu mantenduko lirateke, eta bertzean, 40 lanpostu.
Batzorde honek hasieratik esan zuen bezala, argi zegoen lantegiaren kudeaketa eskasa zela, lana eta eskaerak egon bazeudelako. Ez zen berregituraketa bat planteatu ere egin, eta bai enpresak eta bai Konkurtso Administrazioak, hasiera-hasieratik, ahalik eta lasterren itxi eta prozesua Fogasara bidali bertzerik ez zuten egin nahi izan, baina Batzordeak ez zuen horrelakorik onartu eta mobilizatzen jarraitu zuen faktoria “EZ IXTEKO” helburuarekin.
Orain, epaileak zein eskaintza onartu zain egon behar da, eta, ondoren, 15 eguneko epea egonen da beharrezkoak diren alegazioak egiteko. Albiste ona da Lizarraldearendako, baina etorkizuneko zuzendaritzarekin negoziatzen jarraituko dugu berriz lanean hasteko prest dauden langileen zerrendak adostasunez egiteko eta itzuli nahi ez dutenentzako aterabiderik onena bilatzeko -horiek EEEra joanen lirateke, indemnizatuta-.
Konkurtso-prozesuaren azken garapenean aktibo eta zain jarraituko dugu, eta informatzen segituko dugu.
TCCko LABeko sail sindikalak publikoki salatu nahi du bai Iruñerriko Mankomunitateak eta bai eskualdeko garraio publikoa esleitua duen enpresa honek –‘billabesak’ bezala ezagutzen dena– zerbitzu hau kudeatzeko baldintza agiria ez betetzearen erantzuleak direla. Agiri horren arabera, TCCk 2024an hamasei komun jarri behar zituen billabesen ibilbideetan, gidariek erabiltzeko, baina oraingoz ez du bakar bat ere jarri.
Baldintza agiriak dio guztira hogei komun jarri behar direla kontratuak irauten duen bitartean: “16 2024an, 2 2026an eta 2 2030ean”. Bada, 2024an TCCk ez zuen komun horietako bat ere instalatu. Horren ondorioz, langile horien lan-baldintza negargarriek bere horretan jarraitzen dute, ez baitute ez denborarik ez leku zehatzik komunera joateko beren lanaldian, eta hori guztiz oinarrizkoa da edozein lan duintasunez betetzeko.
Iruñerriko Mankomunitateak zaindu beharko luke baldintza agiriak jasotzen dituen baldintza guztiak betetzen direla, eta enpresa esleipenduna behartu baldintza horiek guztiak betetzera. Hori dela eta, LABek Mankomunitateari eskatzen dio lehenbailehen esku har dezala gai honetan langile hauen guztien onerako. Horretarako, LABek erreklamazio bat erregistratu du gaur, Mankomunitateko lehendakariari zuzendua.
LAB, STEILAS, ELA eta CCOO sindikatuok deitutako grebak jarraipen zabala izan du. EAEko Hezkuntza Sailaren 27.000 irakasle zeuden gaurko grebara deituak.
Hezkuntza Sailak greba desitxuratzeko saiakera egin badu ere, sindikatuok batutako datuen arabera, grebak jarraipen zabala izan du, izan ere, deitutakoen %75ak baino gehiagok babestu du, Hala ere, beste behin ere, salatzekoa da Eusko Jaurlaritzak ezarritako gehiegizko zerbitzu minimoak direla eta milaka langileri greba eskubidea ukatu zaiela eta ondorioz, greba bera baldintzatua egon dela.
Aipagarriak dira greba babestu duten irakasle kopuru handia dela eta, irakas jarduera ia osotasunean geldirik izan duten ondorengo ikastetxeak:
Gasteizen: Salburua HLHH (%90); Mariturri (%88); Lopez de Guereñu (%82) eta Zabalgana BHI (%80); Toki Eder (%74,6) Donostian: Amara Berri Urbietako eraikina (%100); Amassorrain (%87); Aitor Ikastola (%87); Lauaizeta BHI (%84) eta Intxaurrondo ikastola (%80) Bilbon: Atxuriko eskola (%100); Txurdinaga HHLH (%100) eta Bilboko Kontxa Eskola (%80)
Hiriburuez gain Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako herrietako ikastetxeen erantzuna eredugarria izaten ari da.
Grebaren arrakastaren adibide garbia da Bilbon “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita!” lelopean deitutako manifestazioan milaka langile elkartu direla.
Hortaz, milaka eta milaka irakaslek salatu dute gaur EAEn Hezkuntza Sail berria dugun arren, azken urteetako jokamolde berbera dugula mahai gainean: Hezkuntzako langileon lan-baldintzak okertzen ari dira, Hezkuntza Sailak erabakiak aldebakarrez hartzen dituelako eta negoziazioak eduki esanguratsu gabe etengabe luzatzen dituztelako.
Hezkuntza Sailari eduki gabeko bilerak deitzeari uzteko eta greba hauetako aldarrikapenei erantzungo dieten proposamenak mahai gaineratzeko eskatu diote.
Gaurko egunari jarraipena emanez, bihar ere greba eguna dugu EAEko hezkuntza publikoko irakasleok, eta manifestazioak egingo ditugu EAEko hiru hiriburuetan, goizeko 11:30ean abiatuta. Bilbon delegaritza aurretik abiatuko da, Donostin Bulebarretik eta Gasteizen Bilbo plazatik.
LAB sindikatutik irmotasun osoz salatu nahi dugu Guardianek aurkeztuko duen Enplegu Erregulazio Espedientea. Horrek, 171 langileren kaleratzea ekarriko du eta Aiaraldeako eskualdean eta inplikatutako familietan izango duen eragina izugarria izango da.
LABetik ohartarazi genuen bezala, Guardianek aspaldi hartutako erabaki bati erantzuten dio itxiera honek. Ibilbide orri batekin ari da enpresa. Jarduera errentagarrienak deslokalizatzen hasi zen, eta ondoren, Glavistaren zatia putre funts bati saldu zion. Beste behin ere, argi dago, multinazional honek bere interes ekonomikoak lehenesten dituela langileen bizitzen gainetik. Orain Guardianekin gertatzen ari denak Glavistarekin gertatu zenaren ildo berari jarraitzen dio, nahiz eta LABetik bi enpresak bideragarriak zirela mahaigaineratu eta salatu izan dugun.
Garrantzitsua da azpimarratzea LABek ez duela Guardianek aurkeztu duen errelato faltsua sinesten eta ez dugula uste arrazoi objektibo fidagarririk dagoenik itxiera hau justifikatzeko, errentagarritasunetik haratago. Horregatik, erakunde guztiei eskatzen diegu, eta bereziki Eusko Jaurlaritzari, eskura dituzten mekanismo guztiak erabil ditzaten egoera honi buelta emateko eta Guardianentzat oraina eta etorkizuna bermatzeko. Ezin da onartu dirulaguntza publikoak jasotzen dituzten enpresek enplegua suntsitzen eta gure eskualdea prekarizatzen dituzten erabaki arbitrarioak hartzea.
LABetik elkarlanean antolatzen ari gara eta eskura ditugun tresna guztiak erabiliko ditugu itxiera hau geldiarazteko eta Aiaraldeko langile klasearen etorkizuna bermatzeko.
Hasieratik adierazi genuen borroka piztu behar genuela, Guardian amaiera honetara eramango gintuen erabakiak hartzen hasi zenetik. Onartezina da etekin ekonomiko soilak langileon, familien eta eskualde osoaren ongizatearen aurretik jartzea.
Amaitzeko, dei egiten diegu langile guztiei eta, oro har, gizarteari borroka honetara batzeko eta gure eskualdearen oraina eta etorkizuna defendatzeko.
Guardianen itxierari ez! Borrokak aurrera jarraitzen du.
LAB eta CCOO sindikatuok eginiko deialdiari erantzunez, Gizaingo langileek –Nafarroako gizarte zerbitzu publikoak kudeatzeko gobernuaren fundazioa– elkarretaratzea egin dute gaur goizean Iruñean, Eskubide Sozialen Departamentuaren egoitzaren parean, euren lan baldintzak foru administraziokoekin parekatzea eskatzeko.
Azaroaren 26ko grebaren ostean, LAB eta CCOO sindikatuok mobilizazio zikloa abiatu dugu gaur, aldarrikapen hori agenda politiko eta mediatikoan mantentzeko. Gutxi gorabehera bi astean behin Gizaingo langileek elkarretaratzea eginen dute, bai departamentuaren aitzinean eta baita lantoki ezberdinen ondoan ere.
LABek eta CCOOk mobilizazioak proposatzen jarraituko dugu, ia bi urte geldirik daramatzan egoera hau desblokeatzeko. Gure iritziz, onartezina da Nafarroako Gobernuak zuzenean kudeatzen duen enpresa publiko bat 2023ko hasieratik bere hitzarmenaren negoziazioan blokeo batekin egotea. Are gehiago, Gizaingo langile batzuk Nafarroako Ekintza eta Esku-hartze Sozialaren hitzarmen sektorialak adierazten duenaren azpitik ordaintzen ari dira.
Herri Ekimen Legegilea zein Lanbidearteko Akordio proposamena langile klasearen bizi baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta gizarte kohesioa eragiteko burujabetza ariketak dira. Era berean, munduko beste edozein herrialdetan bezala, Hego Euskal Herriko Lanbidearteko Gutxieneko Soldatak langile guztiei nahikoa den bizi maila bermatu nahi die
Sindikatuon arteko ezberdintasunen gainetik, Hego Euskal Herriko langileentzako soldata propio baten aldeko ibilbidea abiatu dugu, bai Herri Ekimen Legegilea erregistratuta, bai Lanbidearteko Akordio baterako eskaera luzatuta, EAEn zein Nafarroan.
Azken urteetan eskubide sozialen aldeko hainbat ekimen sozial eta sindikal izan dira, besteak beste, pentsio eta soldata duinen alde. 2020ko Greba Orokorrean gutxieneko soldata eta pentsioak izan ziren eragile sozial eta sindikatuon aldarrikapen nagusietako bi. Bost urteren ondoren, lemari berriro heldu diogu sindikatuok zein pentsionisten mugimenduak. Horregatik, ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuok bat egiten dugu pentsionisten mugimenduak pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko Herri Ekimen Legegilearekin eta sinadurak bilduko ditugu geuk ere.
Espainiako gutxieneko soldata oso baxua da eta ez dio erantzuten Hego Euskal Herriko egitura sozioekonomikoari, ezta langileok hauteskunde sindikaletan zein mobilizazio bidez erakutsi duten borondate berezituari ere. Gutxieneko soldata aberastasuna banatzeko eta pobrezia murrizteko tresna izan beharko litzateke, baina Espainiako gutxieneko soldatak ez du funtzio hori betetzen.
Esaterako, Hego Euskal Herriko antzeko egitura sozioekonomikoa duten herrialdeetan 2024an gutxieneko soldatak askoz altuagoak izan ziren: Alemanian 2.054 eurokoa, Britainia Handian 2.230 eurokoa, Belgikan 2.070 eurokoa, Luxenburgon 2.570 eurokoa, Herbehereetan 2.134 eurokoa, Irlandan 2.134 eurokoa edo Islandian 2.493 eurokoa (urteko 12 ordainsaritan). Onartezina da Hendaiako langileen egungo gutxieneko soldata 1.802 eurokoa izatea eta Irungo langileena 1.303 eurokoa (14 ordainsaritan banatzen den Espainiako LGSren kopurua, 12 hilabetetan banatuta).
Lanbidearteko Gutxieneko Soldata ez da soilik hitzarmen kolektibo batzuentzako erreferentzia bat, langile guztiei eragiten dien araua baizik. Langile batzuk zuzenean jotzen ditu, soldata baxuenak jasotzen dituztenak (emakumezkoak*, pertsona migratuak, gazteak edo aniztasun funtzionala dutenak bereziki), eta beste langileei lagundu egiten die, erreferentzia gisa, soldata guztien gorako tendentzia eragiteko. Ekimen hauen helburua langile guztiei eragitea da, ez gutxi batzuei bakarrik.
Badira hainbat estatu munduan beren barnean gutxieneko soldata ezberdinak dituztenak; hala nola, Indonesia, Kanada, Estatu Batuak, Japonia, Errusia, Brasil edo Alemania. Espainiako Estatuaren deszentralizazioa ez da benetako botere banaketa ariketa bat, are gutxiago lan harremanei dagokionez. ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuon ekimenak langile klasearen bizi baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta gizarte kohesioa eragiteko burujabetza ariketa da, Hego Euskal Herria bizi baldintza duinen aldeko borrokarako lurraldea izan dadin.
Sindikatuok bi ekimen jarri ditugu martxan, bata bestearen osagarri. Herri Ekimen Legegileak patronalarekiko presioa eragiten du Lanbidearteko Akordioa negoziatu dezan, bestela legezko araugintza etorri baitaiteke. Eta Lanbidearteko Akordioak eskumena eskualdatzeari bidea ireki diezaioke. Sinadura bilketa bera mobilizazio erraldoi bat izan dadila nahi dugu, eta etapa bakoitzean beste eragileen erantzunaren arabera, mobilizazio berriak antolatuko ditugu.
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuok patronalari fede onez negoziatzea exijitzen diogu. Instituzioei ekidistantziak alboratzea eta langileen prekaritatea bultzatzen duen patronalari aurre egitea eskatzen diegu, eta beren ardura esparruetan administrazioetako langileei eta azpikontratatutako langileei gutxieneko soldata nahikoak bermatzea. Eta, azkenik, alderdi politikoei Herri Ekimen Legegilea babesteko konpromisoa galdatzen diegu.
Hego Euskal Herrian sindikatuak gizartearen pobretzearen eta lan-prekaritatearen aurrean mobilizatzeko aukera eskaintzen ari zaizkie, langileen artean ilusio handia sortu dezakeen ekimen sortarekin. ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek beren onena emango dute ekimen hau modu arrakastatsuan bukatu dadin eta Euskal Herria kapitalaren diru gosearentzako lurralde oldarkorra izan dadin.
