ELA eta LAB SINDIKATUEN OHARRA OSASUN ZERBITZU EUSKALDUNAK. OSAKIDETZA EUSKARAZ
Euskara Euskal Herriko berezko hizkuntza da, bai eta ofiziala ere Euskal Herriko zenbait zonaldeetan. EAEko Autonomia Estatutuak euskara berezko hizkuntzatzat jotzen du eta hizkuntza ofizialen maila aitortzen dio, gaztelaniarekin batera.
Ondorioz, euskal herritarrok, administrazioarekin harremanak euskaraz izateko eskubidea dugu eta, aldi berean, administrazioak bere zerbitzuak eta pertsonalagoa gaitu eta egokitzeko obligazioa du, herritarrekin hauen hizkuntzan harremanak izateko.
Osasun zerbitzuak ere administrazioaren atala dira, eta herritarren eskubideak babestu behar dituzte eta legeek diotena jaso eta betearazi…
Honek guztiak garbi erakusten du, Osakidetzan euskararen erabilera normalizatzeko plana administrazioa normalizatzeko prozesuaren atal bat dela, premia eta garrantzia erabatekoak dituena. Hain zuzen ere, horregatik da hain premiazkoa Osakidetzako II. Euskara Planak osasun zerbitzuak bere osotasunean euskalduntzeko benetako neurri zein bermeak jasotzea.
Osakidetza eta, oro har, Euskal Herri osoko osasun zerbitzuak euskaldundu daitezen, oinarrizko ardatzak honakoak direla uste dugu:
• Plana globala, progresiboa, integrala eta integratzailea izatea. Lehen mailako atentzioko zerbitzuei lehentasuna emanez, esparru guztiak hartuko ditu kontutan. Euskarak zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza izatera iritsi behar du.
• Lehentasunak, bi irizpideren arabera zehaztuko dira:
◦ Zerbitzuen kategoriaren arabera:
▪ Lehen mailako atentzioan: haur asistentzia, pazienteak atenditzeko zerbitzuak, asistentzia orokorra, zuzendaritza organoak.
▪ Atentzio Espezializatuan: Haur asistentzia, pazienteak atenditzeko zerbitzuak, zerbitzu asistentzialak, harreman zuzenik gabeko zerbitzuak, administrazioa, zuzendaritza organoak.
▪ Administrazio Zentralean: atentzio zuzeneko atalak, administrazioa, zuzendaritza organoak.
◦ Udalerrien sailkapen soziolinguistikoaren arabera
• Zonalde euskaldunei dagokionean, plan orokorraren baitako premiazko neurriak aplikatuko dira.
• Planaren helburu nagusia erabilera izan behar du eta diseinatu zein hartzen diren neurriak erabilerari begirakoak izan behar dute. Horretarako, noski, euskararen ezagutza bermatzea helburuen artean kokatu behar da. Euskalduntze prozesua posible egiteko Osakidetzak medioak jarri behar ditu langileen formazioa bideratzeko eta medio hauek denbora eta dirutan zehaztu behar dira. Planaren helburua hizkuntza ohiturak eraldatzea den neurrian, etengabeko auto-ebaluazioa egingo da zentroaren nahi harturiko neurrien gainean. Noski, helburua erabilera bada, ezagutza bermatua
• Funtsezkoa da euskalduntze prozesuan inplikaturik dauden sektore guztiek parte hartzea, inplikatzea, osasun zerbitzuak euskalduntzeko planaren nondik norakoak aztertu ahal izatea eta, bereziki, langileen ordezkaritzarekin negoziatzea eta adostasunak eraikitzea.
• Euskararen normalizaziorako Planaren aurrekontua ez da gastu gisa hartuko, inbertsio gisa baizik. Osakidetzak jendartearekiko duen konpromisoari egokiro erantzuteko eta jendartean eskaintzen duten zerbitzuaren kalitatea hobetzeko inbertsioa dira. Lehentasunen arabera, epealdiak ezarriko dira eta planaren aplikaziorako eta epeen arabera, bitartekoen optimizazioa eta inbertsioa zehaztuko dira.
Osakidetzako II. Euskara Planari buruz, honakoa dugu esateko:
• Planak ez du parte hartze demokratikoa bermatu, ez da baldintza demokratikoetan gauzatu. Izan ere, Osakidetzaren baitako subjektu guztien parte hartzea ez da bermatu, langileen parte hartzea ez da aurreikusi ez planaren diseinuan eta ezta planaren garapenean ere. Osakidetzan euskara normalizatuko bada, langileok subjektu eta eragile aktibo garelako izango da.
• Plana inklusiboa izatetik urrun, baztertzailea dela ondorioztatzen dugu. Osakidetzako komunitatearen gehiengoa garen langileon parte hartzea ez aurreikusteaz gain, gure egitekoa aginduak betetzera mugatzen da, euskararen normalizazioaren aldeko eragiletzat hartu eta elkarlana bultzatu beharrean.
• Eredu zaharretan oinarritua dago. Osakidetzaren euskalduntzea belaunaldi berriak euskaldundu ahala, berez etorriko ustean oinarritua dago. Gure ustez, arazoa ez da ezagutza, erabilera baizik, eta helburuetatik oso urrun gaude. Zentzu horretan, Osakidetzako Euskara Planak osasun zerbitzuen funtzionamendua euskalduntzea izan behar du helburu, hori baita euskararen normalizazioan atzera urratsik ez emateko berme bakarra.
• Ez da euskalduntze plan integrala. Lehen lerroko eskubideak bermatzea du helburu planak, harrera zein jendaurreko arreta (administrazioa) lehenetsiz eta plana horretara mugatuz. Osasun zerbitzuetan kasuan, aldiz, lehen lerroan medikuak daude, gaixoari harrera zein arreta eskaintzen diotenak, baina kolektibo honi begirako neurri apalak planteatzen dira, planaren helburuekin kontraesanak sortuz.
• Osakidetzako II.Euskara Plana aurrera ateratzeko ez da diru partidarik aurreikusi EAEko 2014rako aurrekontuetan. Bada garaia, euskararen normalizazioa inbertsio gisa izendatzeko. Gastuen atalean badago, ekonomiaren gora beherekin batera, murriztu ahal izango da. Hortaz, euskararen normalizazioari balio erantsia aitortu eta inbertsio gisa, giza eta baliabide ekonomikoak esleitu behar zaizkio.
• Osasun zerbitzuen euskalduntzea jendartean nagusitu eta Europatik atentzioa jaso zenetik, plana bera helburu bilakatu da Osakidetzako arduradunentzat. Gaur hemen bildu garenontzat, Osakidetzako euskalduntze plangintzak EAEko osasun zerbitzuak euskalduntzea izan behar du helburu (ez plana dugula esatea).
Hortaz, osasun zerbitzuak euskalduntzeko ardatzok Osakidetzako II. Euskara Planak jaso behar dituela uste dugu. Zentzu honetan, dei egiten diogu, euskal langile eta, baita herritarrei ere, osasun zerbitzuak euskaldundu daitezen, akordioen bideari heldu eta, bakoitzaren funtzioak aitortuz, bidea elkarrekin egitera.
ELA eta LAB sindikatuak Darpon sailburuak Parlamentuan egin beharreko agerraldiaren harira, kontzentrazioa egingo dugu gure iritzia plazaratu eta eztabaida parlamentutik jendarteratzeko.
ELKARRETARATZEA EAE-ko Parlamentu aurrean:
• Otsailak 17, astelehena
• Goizeko 12:00etan
• Lema: Osasun zerbitzu euskalduntza! Osakidetza Euskaraz!
• Sindikatu bakoitzak adierazpenak egingo ditu.
