2025-12-23
Blog Page 82

Israelera armak bidaltzea errazteari uzteko eskatu diogu Portu Agintaritzari

LAB sindikatuak gutun bat erregistratu du Santurtziko Portuko Agintaritzan, honi eskatuz nazioarteko zuzenbideko arauak betetzeko erantzukizuna bere gain har dezan eta Palestinako genozidioa eta mundu osoko gerrak sostengatzen dituzten armak eta edozelango gerra materiala bidaltzea eragotz dezan eskatzeko.

Palestinako egungo egoera larria da, eta ez da LAB sindikatua euskal lurraldean dagoen Portu Agintaritzari zuzentzen zaion lehen aldia. Duela 3 urte, LABek armamentua izan zezaketen kargak ikuskatzeko errekerimendua aurkeztu zuen, praktika konplize hori bertan behera uzteko.

Hala ere, Portu Agintaritzak ez zuen erantzukizunik onartu. Bilboko Portuaren eskumenik eza aitzakiatzat hartuta, estatu mailako eskumenekoa den Portu Agintaritzak pertsonak hiltzeko eta gerra-krimenak, gizateriaren aurkakoak edo genozidioa egiteko erabiltzen diren materialak bidaltzen jarraitu du, hilabete hauetan Palestinan ikusten ari garen bezala.

Azken hamarkadetan, Palestinako herriaren eskubideen urraketa etengabea izan da, lurraldea kolonizatu eta biztanleei apartheid sistema ezarri baitiete. Gainera, 2023ko urriaren 7tik, Israelgo gobernua kanpaina bortitza eta bortitza egiten ari da bertako populazioaren aurka. Nazioarteko salaketa etengabe gorabehera, kontaezinak dira hilketak, gehienak zibilenak, eta, batez ere umeenak.

53/2007 Espainiako Legeak erabateko konpromisoa adierazten du Armen Merkataritzari buruzko Nazioarteko Itunarekin. Itun horrek debekatu egiten du material militarra garraiatzea berau jasoko dutenek gerra-krimenak egiteko erabil dezaketenean, hala nola zibilen aurkako erasoak, gizateriaren aurkako krimenak edo genozidioak egiteko; beraz, Israel ez litzateke izango itun horrekin bateragarria. Estatu okupatzailetik, Israeletik, lurralde palestinar okupatura biztanleria transferitzea bera gerra-krimena da, Nazioarteko Zuzenbidean adituak diren legelari askoren arabera.

Gainera, irailean aldeko 124 botorekin (Espainiako estatuarena barne) onartu zen NBEren Biltzarraren ebazpenak, Israelen legez kanpoko okupazioan lagun dezaketen inbertsioak, merkataritza eta transferentziak bertan behera uzteko agintzen du, baita mapatik ezabatzen saiatzen diren lurralde palestinarretan material militar gisa erabiltzeko ere. Bestalde, komeni da gogoraraztea 2024ko maiatzaren 16an, Espainiako Estatuko Gobernuak iragarri zuela debekatu egingo ziela bere lurraldean porturatzea Israelera bidean zioazen ontziei.

Bizkaiko nagusien egoitzetako ratioa 4 egoiliarreko langile 1ekoa izatea exijitzen dugu

Konfrontazio eta mobilizazio dinamika bati ekingo diogu Bizkaiko nagusien egoitzetan ezartzen den ratioen dekretuaren aurka. Horrela, zuzenean interpelatzen ditugu Bizkaiko Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza, eta Bizkaiko egoitzetan egunero bizi den tratu txar egoeraren arduradun egiten ditugu.

Bizkaiko nagusien egoitzetan milaka langile dira egunero beren lanpostuetara joaten direnak egungo ratioen dekretuak ezartzen dien xantaia emozionala pairatuz. Ratio horiek, zaintza-lana eta egoiliarrei eman beharreko arreta duina eskaintzeko denbora nahikorik gabe uzten dituzte sektoreko langileak. Dekretu horrek, langile bakar batek pertsona bat 10 minutuan garbitu, jantzi eta dutxatzea dakar; gauean 35 edo 40 egoiliarren ardurapean egotea edota oinarrizko jardueretan gutxienez 15 pertsona zaindu behar izatea.

Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak gaur egun ezartzen dituzten ratioek oso larriki kaltetzen dute egoiliarren eta langileen bizitzaren duintasuna. Ratio hori ez da duina, sistema ankerra da, eta egoiliarrei ez die aukerarik ematen entzunak izateko eta pertsona guztiok behar dugun gutxieneko arreta emozionala jasotzeko. Bizkaiko egoitzen eguneroko egoera oso gogorra da, eta LABek ez du onartzen tratu txar hori normalizatzerik.

Hori dela eta, LAB sindikatutik nahikoa dela esaten dugu ratioen dekretu honen aurrean, langileei zein erabiltzaileei eragiten dien tratu txarrarengatik.

Honakoa da, zenbakietara ekarrita, Bizkaiko egoitza garrantzitsuenetako batzuen errealitatea:

  • Aspaldiko, Portugaleten: langile 1 gauez 34 egoiliar zaintzeko.
  • Abeletxe, Ermuan, eta Aita Menni, Durangon: langile 1 gauez 38 egoiliar zaintzeko.
  • Bizkotxalde, Basaurin: langile 1 gauez 40 egoiliar zaintzeko.
  • Santa Mariñe, Urdulizen: egunez langile 1 aldi berean 20 egoiliar zaintzeko.
  • Nuestra Señora de los Desamparados, Karrantzan: langile 1 aldi berean 17 egoiliar zaintzeko.

Datuok Bizkaiko egoitzetan orokortua dagoen egoera islatzen dute.

Egungo ratioak ikusita, LABek berriro mahai-gaineratzen du bere gutxieneko ratioen proposamena, egoitzetara egoera gizatiarrago bat ekarriko lukeena. Besteak beste, honako neurri hauek proposatzen ditu:

1. Eguneko ratioa langile 1ekoa izatea 4 egoiliarreko.

2. Gaueko ratioa 2 langilekoa izatea 15 egoiliarreko.

3. Erizaintza zerbitzua 24 orduz izatea, eta, beti ere, gutxienez erizain 1 egotea 16 egoiliarreko.

Egoera horren atzean Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak ezartzen dituzten pribatizazio-politikak daude. Zaintza-lanak merkantilizatzen dituen sistema da hau, IMQ, Lares, Aita Menni, Vitalitas, Babesten edo GSR bezalako enpresek negozioa egin eta milioika euro irabazteko erabiltzen dutena.

Bizkaiko nagusien egoitzetako langileek zerbitzu publiko bat ematen dute, egoiliarrak eta langileak gaizki tratatzen dituen negozio bat bihurtu dena. Langile publikoak dira eta nagusien egoitzak publifikatu daitezen exijitzen dute.

LABentzat beharrezkoa da ratioen eztabaidari premiaz ekitea eta egungo ratioen dekretua aldatzea. Horregatik, Bizkaiko egoitzetako egoera larria agenda sozialean kokatzeko asmoa duen dinamikari ekingo dio.

EAJk EITB bere alderdi interesen mesedetan erabiltzeko duen asmoa salatu nahi dugu

LABek gogor salatu nahi du EAJk, beste behin ere, EITB bere alderdi interesetarako erabiltzeko erakutsitako asmoa, eta, oraingoan gainera, batere lotsarik gabe eta inpunitate osoz, publikoki adierazi izana.

EAJk “Herriaren zerbitzura dagoen alderdia” izeneko 4. ponentzia argitara eman berri duen honetan, komunikazioa hobetzeko irizpideen inguruan EITBri erreferentzia zuzena egiten dion honako hausnarketa jaso du: “Ente publikoak gizartearen aniztasuna islatzen duela bermatzea, tresna politiko bihurtu gabe, baina alderdiaren interes legitimoetatik aldendu gabe”.

LABek gogorarazi nahi du Euskal Irrati Telebista herri erakundea sortzeko maiatzaren 20ko 5/1982 legeak argi eta garbi zehazten dituela ondorengo printzipioak:

• “Berriemanketen gauzak direneantxe ikustea, egiatasuna eta alderdikeriarik eza”.

• “Berriemanketa eta iritziaren arteko bereizketa”.

• “Berdintasun-sortarauarekiko, politika, erlijio, gizarte, kultura eta linguistika aniztasunarekiko begirunea”.

EAJren barne dokumentu batean EITBri horrelako aipamena egitea oso larria da. Garbi dago EAJk ez duela EITBren sorrera irizpideak errespetatzeko asmorik, baina euskal gizarteari argi eta garbi adierazi nahi diogu EITBko langileok profesionaltasunez jarraituko dugula lanean, legeak dioen bezala, “gizarte demokratiko batek eskatzen duen bezala, adierazpen-askatasuna defendatuz eta informazioa askatasunez komunikatu eta jasotzeko eskubidea zainduz”.

Tamalez, eta gertatutakoa oso larria izan arren, ez gaitu inor ezustean harrapatu. EITB marka aspalditik dago EAJri lotuta. Goi-kargu asko ikusi ditugu EITBtik Eusko Jaurlaritzara edo Sabin Etxera salto egiten: Bingen Zupiria ETBko zuzendari ohia, adibidez, Jose Antonio Ardanza (1983-1989) eta Iñigo Urkullu (2016-2024) lehendakarien gobernuetan izan zen, eta egun, Eusko Jaurlaritzan segitzen du, Imanol Pradales lehendakari jeltzalearen eskutik. Andoni Ortuzar, berriz, EITBko zuzendari nagusi izan zen 1999tik 2008ra bitartean, baina kargu hori utzi zuen EAJko buruzagitzara pasatzeko, lehendabizi Bizkai Buru Batzarrera eta, ondoren, EBBko presidente karguan.

2020an, baina, inflexio puntu bat eman zen, Andoni Aldekoa EITBko zuzendari nagusi izendatu zutenean. Ordutik hona, alderantzizko bidea egiten hasi dira, hau da, EAJko kargu politikoekin betetzen ari dira atzamarrez aukeratzen diren EITBko zuzendaritza eta ardura postuak: Andoni Aldekoa, Ibone Bengoetxea (aurten utzi du EITBko gerente kargua lehendakariorde bilakatzeko), Isabel Octavio, Iñigo Camino…

EITBko komunikabideak (ETB, Irratiak eta eitb.eus) audientzia galtzen ari dira, urtez urte, informazioa eta entretenimendua kontsumitzeko moduak aldatu direlako eta lehiakortasuna izugarria delako, baina baita EITBk sinesgarritasuna eta irudi ona galdu dituelako euskal jendartearen aurrean, herritarrek EITB EAJrekin eta instituzioekin lotzen baitute. Adibide bat: euskal herritarren erdiak baino gutxiagok uste dute EITBn albistegiak “egiazkoak eta inpartzialak” direla. Ez diogu guk. EITBk berak 2022an egindako inkesta baten ondorioa da.

Horregatik guztiagatik, EAJri eskatzen diogu, EITBren etorkizuna benetan inporta bazaio, utz diezaiola komunikabide publikoa berea balitz bezala eta bere interesen mesedetan erabiltzeari. Halaber, EITBko zuzendaritza nagusiari galdegiten diogu EAJri eska diezaiola berehala kendu dezala EITB erakunde publikoari egiten dion aipamena ponentzia horretatik.

Nahikoa da! EITB ez da “alderdiarena”, EITB euskal jendarte guztiarena da!

B&B Trends-ena da Gasteizko SDA Factory-ren itxieraren errua

Zuzendaritzak SDA Factory ixteko erabakia hartu du, lehengo Gasteizko BSH. Ia 50 urtetako historia duen enpresa honek Aldi Baterako Enplegu Erregulazio Espedientean (ABEEE) pasatu ditu azken lau urteak.

Atzo, abenduaren 17an, enpresak jakinarazi zigun SDA Factory enpresaren borondatezko konkurtsoa deklaratu zutela Gasteizko lantegirako. Iragarpena e-mail bidez egin zen, bosgarren ABEEEaren luzapenaren kontsulta aldia izango zenaren hirugarren bileraren atarian, hau da gaur egun enpresan indarrean dagoena. Jakinarazpen horren arabera, Borondatezko Lehiaketa 16an eskatu zen.

LABen arabera, komunikazioa tamalgarria eta miserablea da. Ez al zuten erabakia hartuta luzapena negoziatzen hasi aurretik? Nola jarrai dezakete jendearekin horrela jolasten?

Enpresa BSHrena zenean, 240 langilek osatzen zuten plantilla. Gaur egun, 55 baino ez dira. Punta-puntako enpresa bat, ia 50 urteko historia duena, lurraldean errotuta dagoena, dirua poltsikoratzea helburu bakarra duten multinazionalen diru-goseak zakarrontzira bota duena. Berdin die nor eramaten duten aurretik. Lantoki baten deslokalizazio, plantillaren suntsiketaren eta euskal industria-ehunaren desegitearen adibide argi eta garbi baten aurrean gaude. Hemendik, gure elkartasuna adierazi nahi diegu Eskirotzeko BSH lantegiko langileei, egun berean jakinarazi baitzitzaien enpresa itxiko zutela. Kasualitatea ote?

Enpresa B&B Trends-en eskuetan erori zenetik, badirudi iragarritako heriotza baten aurrean egon garela: produktuak beste lantoki batzuetan ekoizteko erretiratzea, I+G unitatea desegitea, kaleratzeak, ABEEEak… Etorkizuna duen proiektu industrial bat zaborrera bota dute.

Joan den apirilean, akordio bat lortu zen SDA Factory enpresan. Akordio horrekin, gatazka judizial eta kolektiboko etapa luze bat itxi nahi zen, eta oinarriak ezarri lantegi, zuzendaritza eta jabetza eta lan egiten duten pertsonen arteko harreman berri eta positiboago bati hasiera emateko. Akordio horretan, irekitako hainbat auzi kentzeaz gain, neurri ekonomikoak adostu ziren, alde batetik, plantillak jasandako eros ahalmenaren galera izugarria arintzeko, eta, bestetik, konpentsazioak eskaintzeko, ustez iragankorrak diren produkzio-premiengatik enplegu-erregulazioko hainbat espediente etengabe eta jarraian aplikatzeagatik.

Neurri ekonomiko horiez gain, enpresa-batzordeak beste aldagai batzuk sartzeko ahalegina egin zuen, beste berme mota batzuk sortzeko, bai plantillarentzat, bai industria-proiektuarentzat. Kontuan hartu zen langile guztiek ia agortuta zutela langabezia-prestazioa, eta erregulazio-neurri berriak errepikatzeko aukera zegoenez, laguntza ekonomikorako abalak adostu ziren, etorkizunean kasu bera gertatzen bazen. Baina, batez ere, eta garrantzitsuena dena, enpresan injekzio-postua indartzea hitzartu zen, funtsezkoa baita produkzio-prozesu osoan, hura elikatzen baitu.

Hori dela eta, batzordea erakunde guztiekin egindako bilera-sorta batekin hasi zen, geratzen diren langileek aurre egin behar dieten egoera dramatikoaren berri zuzenean emateko. Orain, plantillak langabezia-prestazioa ia osorik agortu du, oso adin altuko langileak daude, eta baita erretiro aurreratua hartu ahal izateko gutxieneko kotizazio-kopurura iristen ez diren emakumeak* ere, baina ziurgabetasuna erabatekoa da.

Hori dela eta, LABek dei egiten du hilaren 20an, 12:00etan, Gasteizko Andra Maria Zurian enpresa-batzordeak deitutako kontzentrazioan parte hartzera. Bertan, egon daitezkeen berritasunen berri emango du enpresa-batzordeak.

Asteasuko Siemens Gamesako ABEEEaren eragina murriztu eta enplegua defendatzeko neurriak lortu ditugu

Hasteko, salatu nahi dugu enpresak negoziaketa talde mailan egin nahi izan duela, Asteasuko langileen ordezkaritza disolbatua eta eragin mugatuarekin zeogoen mahai negoziatzaile bat inposatuz. ABEEE luze eta gogorra nahi zuen enpresak langileentzat eta egoera honen aurrean, markoaren salaketaz gain, neurriaren eragina ahalik eta gehien murrizten saiatu da LAB.

Zentzu honetan, Asteasun mobilizatzeaz gain, inposaturiko mahai negoziatzaile horretan gure baldintzak ezarri ditiugu bi zentzutan: batetik, ABEEAaren iraupena murriztu eta langileen lan baldintzen kaskartzeari mugak jartzeko; eta bestetik, epe luzeagora enplegua bermatuko duten konpromisoak exijituz.

Negoziaketa prozesu neketsu eta zail baten ondoren, bi esparrutan aurrerapen nabarmenak eginarazi dizkiogu enpresari eta aurreakordioa erdietsi dugu: ABEEEa murriztu dugu, bi urteko hasierako proposamenetik urte eta erdira, eta eguneko soldataren %85era arteko gehigarria lortu dugu (estrak eta oporrak %100). Honez gain bereziki azpimarratzekoa da urte honen amaieran iraungiko zen enplegu bermeko akordioa 2027ko abenduaren 31ra arte luzatzea adostu da.

Modu honetan, neurriaren eragina modu adierazgarrian murriztea lortu dugu. Borrokan eta lanean jarraituko dugu bertako negoziaketa esparruen eta langileontzako onuragarriak izango diren akordioen alde.

Zerbitzu publikoak indartzeko, aurrekontu duinak exijitu ditugu Hegoaldeko bi parlamentuen aurrean

LAB Nafarroa Garaiko eta EAEko parlamentuen aurrean mobilizatu da aurrekontuen bozketen bezperan. Nafarroarako zein Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako aurrekontuak salatu ditugu, ez baitira zerbitzu publikoak indartzeko baliatu, ezta langileen aldeko neurriak ezartzeko erabili ere. Horregatik, politika publikoak erabat aldatu behar direla aldarrikatu dugu.

Langileen aldeko bestelako politika eta aurrekontu batzuk behar ditugu, eta, bereziki, pribatizaturiko zaintzako langileak langile publiko bezala hartzeko konpromisoak exijitu ditu LABek. Horretarako ezinbestekoa da administrazio guztietan aurrekontu duinak onartzea, dirua egon badagoelako:

• Euskal Herrian zerbitzu publikoetan lan egiten dugun langileok hemen erabakitzeko eskubidea aldarrikatzen dugu, inposiziorik gabe eta negoziazio kolektiboa errespetatuz, hurrengoa adosteko: publifikazioak; bizitzaren garestitzeari aurre egiteko soldatak; jardunaldia; lan kargak arintzea; enplegua sortzea eta egonkortzea; gazteberritze planak; birjartze tasak desagertzea eta behin-behinekotasuna murriztea; lan osasuna; neurri feministak; euskalduntzea…

• Gobernuek diseinatutako aurrekontuak erabat neoliberalak dira. EAEn EAJk sustatzen duen “lankidetza publiko-pribatuaren” ereduaren atzean negozioa, lagunkeria, eta prekaritatea besterik ez daude Nafarroa Garaian, berriz, PSNk gidaturiko koalizio gobernua lankidetza publiko-pribatuaren eredua hauspotzen ari da, negozioari eta prekaritateari ateak parez pare irekiz; Osasunbidea eta NOPLOI Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuaren izaera juridikoa aldatu nahi izatea da horren adibiderik garbiena. Gainera, gobernuek eta aldundiek negoziazio kolektiborako eskubidea urratzen dute, patronalei ematen dieten beto ahalmenagatik.

• Pradalesen gobernuaren eta Urkullurenaren artean ez dago alderik. Formetan aldaketa irudikatu nahi izan duten arren, aurreko gobernuaren jarraipen hutsa da oraingoa. Eta Nafarroako Gobernuak diseinatutako aurrekontuetan ez dituzte kontuan hartzen borrokan egon diren sektoreen aldarrikapenak; besteak beste, pribatizaturiko adinekoen egoitzetako langileak edota irakaskuntza publikoko hezitzaileak eta irakasleak. Borondate politikoa falta da.

• Zaintza pribatizatuta mantentzeak langileen lan baldintzak —ratioak, ordutegiak, lanaldiak, soldatak…— prekarizatzea dakar, negozioaren mesedetan. Pribatizaturiko zaintzako langileak langile publikoak gara!

• EAJk bere interes merkantilistak zaintzeko duen irmotasun bera erakutsi beharko luke kudeatzen dituen administrazioetako zerbitzu publikoak eta langileak babesterakoan. PSNk, berriz, baztertu dituen zerbitzu publikoak eta bere langileak babesteko politikak urgentziaz aldatu behar ditu. Politika publikoak hemen aldatzeko aukerak badaude, eta borondatea da falta dena.

• Langileok mobilizatzeko arrazoiak eta baldintzak ere badaude, eta urteetan, etsi gabe, egiten ari garen borrokek emaitzak ematen dituzte.

Langileen alde zerbitzu publikoak indartu! Zaintzako langileak publikoak gara! Aurrekontu duinak! Hemen erabaki!

Egunero izan beharko luke migratzaileen eguna, eskubideekin eta aukerekin

Gaur abenduaren 18a da, Migratzaileen Nazioarteko Eguna. LABen uste dugu migratzea bizitzaren zati bat dela. Txoriek migratu egiten dute, ibaiek migratu, eta pertsonek ere bai. Sinetsarazi nahi digutenetik urrun, migrazioa ez da fenomeno naturala, azalpenik gabe, ezerezetik sortzen dena.

Migrazioa modu historizatuan ulertu behar den prozesu bat da, espazio-denbora desberdinen testuinguruan eta modu poliedrikoan ulertu behar dena, dimentsio ezberdinak biltzen eta konbinatzen dituelako. Askotariko motibazio, kausa eta deribek markatutako estrategia da.

Mugikortasun askea, migratzaileen bizitzei eta migrazio-proiektuei lehentasuna emango diena, zentzuzko kontua izan beharko litzateke.

Migrazioa ez da modu linealean hasi eta amaitzen den gauza bakar bat. Nahiz eta, gutxi gorabehera, jakin daitekeen noiz hasten den, oso zaila da noiz amaitzen den esatea. Bigarren eta hirugarren belaunaldiak “kanpokotzat” irakurtzen dira oraindik ere, eta, beraz, diskriminatu, bereizi eta estigmatizatu egiten dira.

Migrazioa desira bat da, batzuetan neurri handiagoan eta beste batzuetan txikiagoan, askea. Premia horrek pultsio desberdinei eta berezko motor bati erantzuten diena (gizakiona eta gizakiona ez dena).

Migrazioak berekin ekarriko luke jazarpenik gabe eta baldintza duinetan mugitzeko eskubidea, bai igarobide osoan, bai helmugan. Zirkulazio askerako, egoteko eta irauteko eskubidea. Baina ez edonola. Migrazioak, eskubide gisa, berarekin dakar askatasunetik eta aniztasun eta berezitasunetatik lurraldetasuna eraikitzeko aukeretara zabaltzeko gonbitea.

Migrazioa aukera bat da, ez bakarrik iristen direnentzat, baita “jasotzen” dutenentzat ere, eta uste dena baino askoz neurri handiagoan. Eta ez dugu hori termino ekonomikoetan bakarrik esaten.

Migrazioak ez luke jazarpena eta heriotza izan behar, ez mugetan, ez auzoetan.

Migrazio eta lekualdatze garaiak bizi ditugu, eta, horietan, zor bat aitortu eta konpondu behar da zuzentasunaren eta justiziaren ikuspegitik.

Erregularizazio masiboa. Eskubide guztiak lehenengo minututik aurrera. Enplegua eta etxebizitza baldintza duinetan. Errolda eta osasun-estaldura bermatuak.

Arrazakeria klasista gehiagorik ez. Adabaki hipokrita gehiagorik ez. Laneko arrazakeria gehiagorik EZ, ezta sozialik, ezta instituzionalik ere.

Migrazioaren eta asiloaren Europako Itunari ez.

Atzerritar legeei ez, ezta horien erreforma instrumentalei ere, migratzaileak erabili eta botatzeko eskulan izatera eramaten dituztenak.

Mugetako politikei ez, ezta “beroan egindako itzulketei” eta adingabekoen atxiloketei ere.

Arraza edo etniaren araberako kontrolei ez.

Gehiegikeria polizialei ez, ezta instituzioetako indarkeria arrazistari ere.

Migratzaileen egunak egunero izan beharko lukeelako, eskubideekin eta aukerekin.

Gaur Eusko Jaurlaritzak ahoa beteta baina zehaztasunik eta lotsarik gabe iragarri du lanpostu publikoen eskaintza berezi bat

Hogei egun igaro dira EAEko Mahai Orokorraren bilera egin zela, non sindikatuok beste behin ere enplegu publikoa negoziatzearen beharra errepikatu genuen, eta betiko begirune faltarekin, inoiz iristen ez den “hurrengo baterako” gelditu zen.

Langileoi digun begirune faltari beste koska bat igoz, gaur jakin dugu medioetatik lanpostuen deialdi publiko bat egingo duela. Ez du mahai negoziatzaileetan negoziatu, eta funtzio publikoaren Mahai Orokorrera ez du gaia eraman, zer esanik ez gaia sindikatuokin adostu nahi izateaz. Aldebakarrez erabaki eta inposatuko du neurria oraingoan ere.

Gobernu bileraren erabakiaren edukiari begira eta xehetasunetan sartu gabe, bi kontu azpimarratuko genituzke: alde batetik, inplizituki Europak 2024rako behin-behinekotasuna %8tik jaisteko agindua ez dela beteko onartzen du, helburu hori datozen hiru urteetarako atzeratu duelako; beste aldetik, 3.949 plaza horiek 2024-2027 bitartean beteko direla esaten badu ere, “plaza gehiago gehituko zaizkiola datozen urteetan“ aipatzen du, inolako zehaztasunik eta seriotasunik gabe. Ohi bezala, negoziatzen eta betetzen ez diren konpromisoak.

LABentzat erabaki onartezina da. Deialdiak eznahikotzat jotzen ditugu, eta Jaurlaritzak ez du negoziatzeko aukerarik eman nahi izan. Gure iritziz Urkulluren eta Pradalesen gobernuen artean ez dago alderik, eta langileekiko betiko begirune faltarekin harrotu egiten direla dirudi. Kontran, patronalarekin eta botere finantzarioekin baldintzagabeko morrontza adierazten dute.

Negoziazio mahaietan langileoi zor zaigun begirunea exijituko dugu, eta hau bermatzeko neurriak planteatuko ditugu. Ez dugu onartuko beste lau urtez gurpil zoroaren bilera dinamika hutsalean manten gaitzaten, langile publikooi eragiten diguten neurriak alde bakarrez inposatzen dizkiguten bitartean.

Euskal Herrian kontrabotere sindikalismoa osasuntsu badago ere, erronka estrategikoei heltzeko beharra nabarmendu dugu

Lau erronka estrategiko nabarmendu ditu Igor Arroyo koordinatzaile orokorrak: sindikalismoan ere belaunaldien arteko erreleboa bermatzea, langile migratuak antolatzeko ahalegin espezifikoa egitea, eremu berriak sindikalizatzea eta estatalizazioa indargabetuko duen estrategia subiranista garatzea.

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak —2016an argitaratu zuen lehena—, 2016 eta 2023 arteko eboluzioaz. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute gaur LABeko koordinatzaile orokor Igor Arroyok eta Ipar Hegoako Edurne Larrañagak.

Larrañagak azterketaren datu mamitsuenak aipatu ditu:

  1. Jendartean izan diren aldaketa demografiko berberek eragiten dute lan merkatuaren konfigurazioan; nagusienak, zahartze objektiboa eta migranteen presentzia esanguratsua.
  • 45 eta 64 urte arteko langileak dira lan merkatuan proportzionalki gehien handitzen ari direnak. Zehazki, 55 urtetik gorakoak %10 izatetik %23 izatera pasatu dira azken 25 urteetan.
  • Espainiako Estatutik kanpo jaiotako langile kopurua handitu egin da, eta horietako gehienak aktibo moduan daude. Lan merkatuan %10 izatera iritsi dira.
  1. Marko juridikoak langileen lan eta bizi baldintzetan eragina du. Estatalizazioaren bidez, euskal langileak pobretu egin dira.
  • Hego Euskal Herriko greben intentsitatea Espainiako Estatukoa baino nabarmen handiagoa izan da: 2023an, kasurako, 10.000 soldatapeko bakoitzeko 3,39 greba egin ziren Hego Euskal Herrian; Espainiako Estatuan, aldiz, 0,43.
  • Soldatapeko langileen %85 hitzarmen kolektibo baten babespean dago Hego Euskal Herrian (gizon eta emakumeen* arteko aldea murriztuz). Lan hitzarmenen ezaugarrietan dago kezkarako iturria:
    • Urte bakoitzean indarrean dauden hitzarmenak kontuan izanik, 2012an baino 51.248 langile gutxiago daude EAEn erregistraturiko hitzarmen baten babespean 2023an. Aldiz, 44.641 langile gehiago daude estatu mailan erregistraturiko hitzarmen baten babespean.
  1. LAB sindikatua Hego Euskal Herriko bigarren sindikatua da, ordezkaritzaren %19,6arekin. 2016tik %1,6 puntuko igoera izan du.
  • Hala ere, babes sindikal eta kolektiboaren gabezia oso larria eta sistemikoa da: eskubide aitortua izan arren, langileen %41,7 dago oraindik eskubidea egikaritu gabe. Legeak ez du inolako esku-hartzerik zehazten.
  1. Sindikalizazio maila handia duen herria gara: populazioaren 10etik 4 sindikatu batean afiliatuta dago edo egon da uneren batean.
  1. LAB da, sindikatuak ezagutzen dituzten eta sindikalismoarekiko gertutasuna duten langileen artean, begikotasun eta atxikimendu gehien sortzen duen sindikatua.

Aipatutako datuak kontutan hartuta, Arroyok nabarmendu du Euskal Herrian sindikalizazio maila handia dela eta sindikatuek lan harremanetan esku hartzeko gaitasun esanguratsua dutela. Frantziako Estatuan eta bereziki Espainiakoan sindikalismoak giharra galdu du, baina Euskal Herrian botere sindikala handiagoa da proportzioan. Arroyoren aburuz, elkarrizketa sozialaren aldeko apustua egin duen sindikalismoak porrot egin du bi estatuetan eta, aldiz, kontraboterezko sindikalismoak arrakasta izan du Euskal Herrian: “Euskal Herrian badago borrokarako gaitasuna duen gihar sindikala eta indar horri eutsi egin diogu, sindikatuak indargabetu eta desprestigiatzeko saiakerak garaituz. LABen ekarpena ezinbestekoa izan da horretarako: Euskal Herria antolakuntza eta borroka sindikalerako esparru autonomo gisa eratzen lagundu duelako eta euskal sindikalismoaren koordenadak aldatu egin dituelako, honako nortasun ikur hauen arabera: kontraboterea, izaera soziopolitikoa, independentismoa, feminismoa, antirrazismoa, ekosozialismoa”.

Halere, lau erronka estrategikori aurre egiteko beharra adierazi du Arroyok. Lehenengoa, sindikalismoan ere belaunaldi ordezkapena bermatzea: “datozen urteetan sindikalista ugarik hartuko dute erretiroa; erretiratuta ere afiliazioari eutsi eta pentsiodunek ekarpena egiten jarrai dezaten lortzearekin batera, belaunaldi berriak sindikalizatzea funtsezkoa da”. Era berean, emakumeen* afiliazio tasa igotzen ari bada ere, helburu horretan indar egiten jarraitzeko beharra nabarmendu du.

Bigarren erronka, langile migratuak antolatzeko ahalegin espezifikoa egitea: “gero eta gehiago dira beste herrialde batzuetatik, hamaika oztopo gaindituta, Euskal Herrira etorritako langileak. Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile hauei guztiei harrera egitea eta pairatzen duten diskriminazioen kontra aktiboki borrokatzea”. Ildo horretan, LABek Idazkaritza Antirrazista sortu eta lehen barne plan antirrazista abian jarri izana balioan jarri du Arroyok.

Hirugarren erronka, berriz, eremu berrriak sindikalizatzea da. Ildo horretan, azken zazpi urte hauetan ordezkaritza sindikala duten langileen kopurua hazi izana positiboa bada ere, Arroyok honako gogoeta hau pausatu du: “ordezkaritza sindikala izatea oinarrizko eskubidea bada, nola da posible euskal langileen artean kasik erdiak ez izatea ordezkaritza sindikalik? Batetik, Patronalak sindikalizazioari jartzen dizkion oztopoen ondorio da. Eta bestetik, hauteskunde sindikalak sustatu eta babestu beharko lituzketen EAE eta Nafarroako Gobernuen utzikeria ikaragarria da”.

Azkenik, lan harremanen estatalizazioa hartu du hizpide Arroyok: “Borroka askori esker, bertako hitzarmenen lehentasuna berrezartzea lortu dugu eta hitzarmen ugari desblokeatu; baina, 2012arekin alderatuta, euskal langile gutxiago daude orain bertako hitzarmen baten pean. Bertako hitzarmen berriak sortzeko, lanbidearteko gutxieneko soldata bertan ezarri ahal izateko eta, oro har, lan harremanetarako esparru propioa eratzeko estrategia subiranista indartzeko premia dugu”.