Enpresa Batzordearena azken errekerimenduaren ostean, Zuzendaritzak bilera berririk ez du deitu. Enpresaren itxikeria eskandalagarria da. Zuzendaritzaren azken eskaintza erabat onartezina dela kontutan hartuta, soilik presioaren bidea gelditzen zaigu.
Flexibilitate komisioa ezabatu, beteranoen erretiroa ziurtatu, tailerretako eta delineatzaile enplegu gehiago, soldatetan hobekuntzak, TRENASAren barneratzea, guztiontzat 1592 orduko lan egutegiaren bidean urrats irmoak, zenbait lankide azpikontraten barneratzea, telelanaren hobetzea, … eta beste zenbait gai garrantzitsu daude jokoan. Beraz, aurrera begira oso garrantzitsuak diren eta guztioi eragiten diguten gaiak dira orain jokoan daudenak.
Hau horrela, hurrengo asteazkenean 4 orduko lan uzte berri bat burutuko dugu (8:00etatik 12:00etara). Zuzendaritzaren aldetik inolako mugimendurik ez balego, LABetik jada Enpresa Batzordean hurrengo faserako lan uzte egutegi proposamen berria egin dugu.
LABetik berriro interpelatu nahi dugu Zuzendaritza: Edukietan oinarritutako akordio batera iristeko prestutasun osoa dugu. Edukirik gabeko proposamenen aurrean berriz, borrokan jarraitzeko konbentzimendua dugu.
EAEko Confebasken nahiz Nafarroako CENen aurrean elkarretaratze bana egin dugu, Zaintzaren negozioa ere indarkeria matxista da lelopean.
Indarkeria matxistaren aurkako egunaren (azaroak 25) zein Greba Feminista Orokorraren (azaroak 30) bezperatan gauden honetan, mobilizazio bana egin dugu Bilbon eta Iruñean, patronala zaintzaren negozioarekin aberasten dela eta, horrenbestez, indarkeria ekonomikoa sustatu eta erreproduzitzen duela salatzeko. Horren aurrean, langile guztien bizi-baldintzak hobetu eta zaintza eskubide unibertsala bermatuko duen sistema publiko komunitarioa izan dugu aldarri Confebasken eta CENen egoitzen aurrean bildutakoek. Iruñeko hitzorduan gurpil-aulkiak eraman ditugu patronalaren atariraino, eta egungo antolaketa ereduak langileok nahiz zainduak izateko premia duten pertsona guztiok kaltetzen gaituela argi utzi dugu. Beste horrenbeste adierazi diogu Confebaski, enpresa pribatuen irabazien eta horietako langileen ordainsarien arteko aldea jasotzen duten mezuak itsatsita horman, desoreka izugarrizkoa dela garbi utzita.
Mobilizazioen baitan, Bilboko hitzorduan LABeko koordinatzaile orokor Igor Arroyok eta Idazkaritza Feministako arduradun Maddi Isasik egin dituzte adierazpenak, eta Iruñekoan, berriz, Nafarroako bozeramale Imanol Karrerak eta Idazkaritza Feministako nahiz sindikatuko Zuzendaritzako kide Arantza Vazquezek.
Gogorarazi dutenez, gaur egun zaintza zerbitzu gehienak pribatizatuta eta enpresa gutxi batzuen esku daude, eta horiek, gainera, diru publikoa jasotzen dute. Hala, administrazioaren babesa daukate langileen, erabiltzaileen nahiz familien kontura aberasten jarraitzeko. Izan ere, gure instituzioak gobernatzen dituzten alderdi politikoek alfonbra gorria jarri diote zaintza zerbitzuen pribatizazioari.
Bada, pribatizazioak dakartzan ondorioak aski ezagunak dira: soldata urriegiak, lanaldi luzeak, ratioak kontuan ez hartzea, lan hitzarmenak urte luzez blokeatuta izatea, erabiltzaileei zaintza duina ukatzea… Hori guztia ere indarkeria matxista da. Kasurako, nagusien egoitzak kudeatzen dituen DomusVi enpresak 1.400 milioi euro inguruko irabaziak dituen bitartean, Arabako zein Nafarroako egoitzetako langileak hitzarmenik gabe daude, eta urtean 1792 lan-ordu egitearen truke 1.000 euroko soldata jasotzen dute.
Izan ere, zaintza lanetara emanda dauden enplegu eta lan guztiak prekarioak dira, eta gogoan izan behar da Hego Euskal Herrian 164.000 emakumek doan egiten dituztela lanok.
Dena den, patronalaren negozioa zaintza sektoretik harago doa, besteak beste, emakumeek* zaintzarako hartzen dituzten lanaldi murrizketekin edota kontziliazio neurriekin ere aberasten baita.
Horren guztiaren aurrean, zaintzarako eskubide kolektiboa bermatu behar da, eta horretarako Zaintza Sistema Publiko Komunitarioa eskatzen du gure sindikatuak. Bestalde, enpleguaren berrantolaketa osoa aldarrikatzen dugu, eta horretarako lanaldia murriztea beharrezkoa da. 30 orduko lan-astea dugu jomugan, elkar zaintzeko denbora gehiago izateko eta gizonek zaintzarekiko dagokien ardura har dezaten.
Hala, azaroaren 30eko Greba Feminista Orokorrerako deia berretsi dugu.
Iruñean eta Bilbon agerraldi bana egin dugu gehiengo sindikalak eta mugimendu feministak gaur, greba egunerako astebete falta den honetan.
1.500 enpresa-batzordek baino gehiagok bat egin dute azaroaren 30erako deitutako Greba Feminista Orokorrarekin. Era berean, Euskal Herriko Mugimendu Feministak iragarri du greba-egunean ekintza eta mobilizazio ugari egingo direla 100 udalerri baino gehiagotan, baita manifestazio masiboak ere lau hiriburuetan arratsaldean.
Azaroaren 30erako deitutako greba feminista orokorra da, emakumeak zein gizonak deituta daude deialdira, zainketen krisiak pertsona guztiei eragiten baitie; guztiok behar dugu duintasunez zaindu eta zainduak izan bizitzan zehar. Horregatik, Greba Feminista Orokor honen leloa Zaintzarako eskubide kolektiboaren alde da.
Zaintza-lanak ezinbestekoak dira bizitzari eusteko. Hala ere, lan horiek beti egon dira ezkutuan, gure etxeetan ikusezin, eta batez ere emakumeei egokitu zaizkie.
Aldi berean, ordaindutako zainketa-lanak prekarizatuta daude, zaintza-zerbitzuen pribatizazioaren eta azpikontratazioaren ondorioz. Hego Euskal Herrian, adibidez, egoitzen %10 bakarrik kudeatzen da modu publikoan. Ez dugu zaintza-sistema publikorik, eta mendekotasuna duten pertsonei ematen zaien zerbitzua nahikoa ez izateaz gain, enpresa pribatuen esku dago (Eulen, IMQ…). Enpresa horiek pertsonen interesen gainetik jartzen dute beren onura.
Horregatik, euskal gehiengo sindikalak, hau da, ELA, LAB, STEILAS, ESK, EHNE, ETXALDE, CGT eta HIRUk, Euskal Herriko Mugimendu Feministaren lidergoarekin, Greba Feminista Orokorra deitu dute azaroaren 30erako.
Sindikatu deitzaileok eta Mugimendu Feministak azpimarratu nahi izan dugu Greba Feminista Orokor hau produkzio-eremutik haratago doala. Aurreko greba feministen ondorioz, grebaren tresna zabaldu egin da, lan produktiboa eta gehienbat emakumeek egiten dituzten ordaindu gabeko eta ikusezin bihurtutako zaintza-lan horiek guztiak barne hartzeko. Gainera, zaintza-sektoreetako langile askoren errealitatea da gutxieneko zerbitzuen eraginpean edo egoera administratibo irregularrean daudela. Aldi berean, batzuek zaintza-lan intentsiboa egiten dute eta ezin dute gelditu. Horregatik guztiagatik, datorren azaroaren 30ean grebara irtengo gara eta kaleak beteko ditugu.
Azken hilabeteetan lan titanikoa egin da auzo eta herrietan zein lantokietan. Auzoei eta herriei dagokienez, ehunka greba-batzorde aktibatu dira, eta horien helburu nagusia izan da grebaren aldarrikapenak bere arloan gizarteratzea, bertan bizi den jendea aktibatzea eta grebaren eguna bera antolatzea. Era berean, euskal gehiengo sindikalak lantoki guztietara eraman ditu grebaren aldarrikapenak, atxikimenduak jaso ditu, eta ehunka batzar egin eta egingo ditu datozen egunetan, arrazoiak azaltzeko eta langileak grebara deitzeko. Lan horren emaitza dira datu hauek: enpresa-batzordeetan bildutako 1500 atxikimendu baino gehiago eta goizean 100 herri baino gehiagotan deitutako pikete eta mobilizazioak eta arratsaldean deitutako 25 manifestazio.
Greba Feminista Orokor hori greba historikoa izango da, aurrekaririk gabekoa, eta azaroaren 30ean baino eragin handiagoa izango du gizartean eta politikan, eta jarraipena izango du datozen hilabeteetan.
Iragan azaroaren 20an, Navarrabiomed-Miguel Servet Fundazioaren lehenbiziko hitzarmen kolektiboa izanen denaren negoziazio mahaia martxan jarri zen, ekainean sortu zen Enpresa Batzordearen lanari esker, zeinetan LAB sindikatuak delegatu guztiak baititu. Hitzarmen hori Nafarroako ikerketa sanitarioaren arloko lehena izanen da, gutxi edo batere ez erregularizaturik ez dagoen sektore bat, duela hamarkada batzuetatik hona horren ondorioak jasaten ari dena.
Saioari hasiera emanik, Miguel Servet Fundazioko zuzendaritzak (Navarrabiomed ikerketa biomedikoko zentroa kudeatzen duen erakundea, Osasun Departamentuaren mende dagoena) eta langileen alderdiak (LABeko bederatzi ordezkarik ordezkatua) fede onez negoziatzea erabaki zuten eta jarraitu beharreko egutegia zehaztu zuten.
Hitzarmen honen bidez, LAB sindikatuak sektore honen ezaugarri bereziak erregularizatzea lortu nahi du, langile guztiei egonkortasuna eta lan baldintza duinak emanez. Langile horietako askok duela 10 urte baino gehiagotik izoztutako soldatak dituzte eta proiektuei lotutako aldi baterako kontratuak izaten dituzte.
LABek badaki prozesu zaila eta neketsua izanen dela, baina, zalantzarik gabe, langileen antolakuntzari esker, berandu baino lehen lortuko dira ezarritako helburuak. Negoziazioarekin batera, LABek borrokan jarraituko du Nafarroako ikerketa biomediko publikoa erabat publikoa den erakunde batek kudeatzen jarrai dezan.
Astearte eguerdian 33 urteko langile bat larri zauritu zen Iruñeko Labrit pilotalekuan, 14 metroko altueratik erorita. Istripu larri hori azterturik, adieraz daiteke une horretan altueretako lanak modu ez egokian egiten ari zirela: langilea babesik gabeko zaldain batean lotu gabe baitzihoan azpian metro askoko hutsunea zuela. Azpikontrataturiko enpresaren ardura faltaz gain, LAB sindikatutik gogorarazi nahi dugu kasu honetan Iruñeko Udalaren ardura zela prebentzio neurriak betetzen zirela bermatzea.
Kasu honetan, gainera, bereziki larria iruditzen zaizkigu istripu honen inguruabarrak, Labrit frontoia jabetza publikokoa baita. Iruñeko Udalak ardura zuzena du neurri prebentiboak behar bezala betearazten eta behar bezala koordinatzen. Arauak argi adierazten du hori eta zer esanik ez altueretako jarduerak bezalako arrisku espezifikoetan non araudia oraindik ere zorrotzagoa den. Gauzak horrela, azpikontrataturiko enpresaren ardura faltaz gain Udalaren axolakabekeria ere dira istripu honen arrazoia, eta hori dela-eta sindikatu honek erantzukizunak berehala argitzea eskatzen du.
Labriteko istripuaz harago, eta egoera orokorraren larritasunaren adierazgarri, azpimarratu nahi dugu Nafarroan ematen den istripu tasa Espainiako Estatuko altuenen artean dagoela eta istripu horien artean altueretako erorketak oso ohikoak izaten direla. Altueretako erorketak potentzialki larriak izanik ere, berauek saihesteko neurri teknikoak oso sinpleak dira. Arazoa da gaur egun oraindik ere patronalak neurri horiek bermatzeko erabakia ez duela hartzen eta langileek arrisku horiek bere gain hartu behar dituela.
Donostiako Antton Bilbao eraikuntza enpresak, azken hilabeteetan, Ipar Euskal Herrian dituen hainbat langileen kontra jo izan du beren afiliazio sindikalarengatik
Gaur, Baionan, LAB sindikatuak Antton Bilbao-ko langileek jasaten duten oinarrizko eskubideen urraketaren (askatasun sindikalari lotutakoak) kontrako salaketaren epaiketa egingo da. Azken hilabete luzetan, Ipar zein Hego Euskal Herriko eraikinetan aritzen den Antton Bilbao enpresa traba larriak jartzen ari da oinarrizko eskubide sindikalen aurka.
Izan ere, LAB sindikatuak sortutako atal sindikala ez onartzeaz gain, bete beharrezkoak diren formalitate edo irizpideak alde batera utzita, Antton Bilbaok LAB sindikatuko bi langile kanporatu ditu aipatutako atala bultzatzegatik. Horrez gain, azpimarratzekoa da Antton Bilbao-ko nagusiek hauteskunde sindikalak egiteari uko egiten diotela nahiz eta Ipar Euskal Herriko lan zentroan 50 langile baino gehiago dauden.
Egoera larri honen aurrean, hainbat langilek Baionako Prud’hommes-etako epaitegian salaketa jarri dute Antton Bilbao enpresaren aurka. Bide juridikoa jorratuta ere, LABi garrantzitsua iruditzen zaio egoera honen salaketa publikoa egitea, eta azpimarratu du Euskal Herriko langileriaren batasunaren beharra, inposatutako mugaren bi aldeetan langileak berdin zanpatuak izaten direlako. Horregatik, gaurko egunean, modu paraleloan, Baionako epaitegiaren eta Antton Bilbaok Donostian dituen bulegoen aitzinean elkarretaratze bana egin dute, enpresak gauzatzen duen jazarpen sindikalaren kontra.
Nabarmentzekoa da Donostiako mobilizazioa egiten ari zirela, enpresako arduradunek hainbatetan aurre egin diela manifestariei; are, gorrotoz iraindu dituzte jazarpen sindikalagatik salaketa ezarri duten langileak.
Gaur, azaroak 22, UGT eta CCOO sindikatuak eta AENKOMER patronala elikagaien merkataritzako lurralde-hitzarmenean aurreakordio batera heldu dira, hiru urte baino gehiagoko negoziazioaren ondoren.
LABen balorazioa ezin da negatiboagoa izan. Nekagarria eta luzea izan den negoziazio prozesuak hiru urte baino gehiago iraun ditu. Etenaldi luzeak izan dira tartean, eta horrek agerian utzi du, alde batetik, patronalaren negoziatzeko borondate eskasa, eta, bestetik, gehiengoa duten CCOO eta UGT sindikatuek sektorea aktibatzeko eta antolatzeko duten ezintasuna. Sindikatu horiek entzungor egin diete LABek behin eta berriz egindako deiei, sektorea mobilizatzeko, patronalaren borondatea makurrarazteko eta gure lan-baldintzetan aurrerapenak lortzeko.
Azken batean, galdutako beste aukera bat baino ez da: soldatei dagokienez, hiru urte (2020-2022) “hutsik” geratzen dira, inolako igoerarik gabe, eta urte honetarako (%6) eta hurrengorako (%3,5) hitzartutako igoerak ez daude KPIari lotuta; beraz, sektoreko langileek eros-ahalmena galtzen jarraituko dute. Zein urrun dagoen pandemia-garaia, funtsezko sektoretzat aitortuak izan ginen hori! Batzuk jada ez dira gogoratzen, eta gure zeregina gutxiesten jarraitu nahi dute, prekaritatera kondenatuz.
Urteko lanaldiari dagokionez, urteko 13 orduko murrizketa txiki bat dago. Hala ere, lurraldeko urteko lanaldirik handienetako bat izaten jarraituko dugu (1746 ordu). Are gehiago, joera orokorra kontziliazioari eta zaintza-lanei erantzuteko lanorduak murrizten joatea den bitartean, akordio honetan murrizketa barregarria da.
Azken batean, eduki oso pobreak dira, sektore prekarizatu honek behar dituen hobekuntzetatik oso urrun daudenak.
CAFek Beasainen duen lantokiko 4. saileko akaberan, ehundaka langile amiantopean lan egitea ekidin zitekeen. Enpresa arduradunak dira zuzenean egoeraren erantzule, baina administrazioaren jarrera ere erabat salagarria da. Horixe salatu du gaur goizean enpresa batzordeak Osalanen Donostiako egoitzaren aurrean egindako protestan.
Egoeraren jakitun izanik ere, Enpresa Batzordeak zuzenean jakinarazi baitzion, OSALANek ez zuen inolako urratsik eman balizko kutsadura hori ekiditeko.
Amiantoa kentzeko lanen aurretik, bitartean eta gerora hartutako erabakiak okerrak izan ziren.
Beraz, bi salaketa zuzenekin jo dugu gaur Osalanera:
1-OSALAN Enpresarekin soilik jarri zen harremanetan. Nahiz eta prebentzio delegatuek abisua eman, 7 egun igaro arte ez zen Enpresa Batzordearekin bildu eta ez zituen kutsatutako instalakuntzak bisitatu. OSALANen jokaera erabat desegokia izan da.
2-Administrazioak ezartzen dituen desamiantatu protokolo orokorrek ez dute balio. CAF bezelako enpresa batean egoera hau eman bada, bestelako lekuetan zer gertatuko ote da?
Ez enpresa mailan, ezta administrazio mailan ere, inork ez du guzti honen inguruko ardurarik hartu bere gain. Benetan lotsagarria.
Laminaciones Arregui – Celsa Atlantic lantegiko Batzordeak agerraldia egin du gaur Gasteizko eta Urbinako lantegietako langileek osatzen ditugun 100 familia baino gehiagok bizi duten egoera salatzeko eta partekatzeko.
Jakina denez, Laminaciones Arregui kide duen taldea, Grupo Celsa, titulartasuna eta jabetza aldatzen ari da, Bartzelonako Merkataritza Arloko 2. Epaitegiaren iraileko epaiaren ondorioz. Epai horren bidez, hartzekodunak berregituratzeko plana homologatu zen. Horrela, Celsa Taldea Rubiralta familiaren eskuetatik inbertsio-funtsen talde handi batera igarotzen da.
Epaia argitaratu zenetik orain arte, ez lehengo ez etorkizuneko jabeak ez dira harremanetan jarri Laminaciones Arreguiren plantillarekin horri buruzko informazioa emateko. Langileen informazio-bide bakarrak komunikabideetan argitaratuz joan diren berriak dira, eta langileek ezin izan dituzte egiaztatu.
Adierazi dute horrek sortzen digun ziurgabetasunaz gain, are gehiago kezkatzen dituela Espainiako gobernuaren eta jabe berriaren arteko akordio teorikoan jasotako 18 hilabeteko enplegu berme eskasak, baldintzekin gainera. “Jakina, Espainiako gobernuaren eta inbertsio-funtsen artean sinatutako elkar ulertzeko memorandumik gabe, ezinezkoa da haren balorazio osoa egitea. Era berean, berregituraketa-planarekin eta elkar ulertzeko memorandumarekin batera joan beharko lukeen industria-planik ez egoteak kezkatzen gaitu. Ezin da ulertu Espainiako2gobernuak industria-plan bat eskatu ez izana Celsa Taldeak Estatuan dituen lantegi guztiguztien,2bereziki Laminaciones Arregui eta Nervaceroren, jardueraren eta enpleguaren jarraipena egiteko eta horien etorkizuna bermatzeko”, gaineratu dute.
Era berean, salatu dute Espainiako Industria Ministerioak ez duela izan Celsa Taldeko langileen ordezkaritza OSOArekin bilerarik, ezta, jakina, Laminaciones Arreguiko langileen ordezkaritzarekin ere. “Etorkizuneko jabeek eta Industria Ministerioak bilerak egin dituzte sindikatu batzuekin (UGT, CCOO eta USO), baina beste sindikatu batzuk, seguruenik deserosoagoak garenak, albo batera utzi gaituzte, nahiz eta zenbait lantegitan gehiengo zabala izan, Laminaciones Arreguiren kasuan bezala”, adierazi dute.
Honetan sakonduz, gaineratu dute: “Ez dugu ulertzen prozesu horren guztiaren opakutasuna, bai jabe berriaren aldetik, bai Espainiako gobernuaren aldetik, baita Estatuan gehiengoa duten sindikatuen aldetik ere. Zer dute ezkutatzeko? Zerk kezkatzen ditu gure parte-hartzeaz? Negoziazio hori Madrilen zentralizatzeak ez digu inolako konfiantzarik ematen, batez ere horrelako negoziazioetan Euskal Herria trukerako txanpona izaten delako, sindikatu horiek ordezkaritza txikiagoa baitute hemen”.
Horri guztiari Eusko Jaurlaritza prozesu honetan guztian jokatzen ari den papera gehitu behar zaio. Uztailetik hainbat bilera egin ondoren, langileek inpotentziaz ikusi dute beste autonomia-erkidego batzuetan, Katalunian, Galizan eta abarretan, gobernu autonomikoek bitartekari lanak egin dituztela jabe berriarekin bilerak egin ahal izateko, haien inplikazio zuzenarekin, baina hemen ezinezkotzat jotzen da. Orain arte, eta irailean jabe berriarekin eta Espainiako Industria Ministerioarekin bilerak lortzeko bitartekari lana egiteko lehen eskaera egin zutenetik, badirudi ezinezkoa izan dela Eusko Jaurlaritza bezalako erakunde batek bilera horiek ahalbidetzea. “Eusko Jaurlaritza prozesu honetan egiten ari den kudeaketari buruzko diskrezioa uler dezakegun arren, egoera honetan, Laminaciones Arreguiko langileok gehiago behar dugu”, adierazi dute. “Eusko Jaurlaritzak prozesu horren guztiaren bermatzaile eta parte aktibo izan behar du, eta hala eskatuko dugu”.
Horregatik guztiagatik, eta jabetza aldaketaren ofizialtasuna berehalakoa izango delakoan, Laminaciones Arreguiko batzordetik adierazi dute dinamika bat jarriko dutela martxan euren egoera gizarteratzeko eta salatzeko. Hiru maila izango ditu dinamika horrek. Maila lokalean, Gasteizko Udalak azaroaren 28an egingo duen enpleguaren inguruko osoko bilkuran parte hartzea eskatu dugu. Era berean, bilera bat eskatu dugu Foru Aldundiko Enplegu eta Industria Garapeneko Sailekin. Autonomia Erkidegoari dagokionez, Eusko Jaurlaritzari egindako elkarrizketa eskaerak azpimarratzeaz gain, eragile politikoei bilerak eskatuko dizkiegu.
Azkenik, Madrilera joango dira gai ekonomikoetarako idazkari nagusiarekin bilera bat izateko azaroaren 23an.
Erakunde, organismo eta eragile politiko horiei eskakizun berberak egingo dizkiete:
-Laminaciones Arreguiko plantillari eragiten dion edozein akordio Laminaciones Arreguiko langileen ordezkariekin aztertu behar da, eta plantillak onartu behar du.
-Edozein akordiok hiru ardatz izan behar ditu: jarduera eta enplegua mantentzea, etorkizuna bermatzea eta lan-baldintzak errespetatzea.
-Sektorearen funtzionamendua ezagutuko duen eragile industrial baten agintea eta kudeaketa exijitzea.
-Laminaciones Arreguiren hazkundea bermatuko duen epe ertain eta luzerako industria- plana aurkeztea.
Dinamika horrekin batera, hainbat mobilizazio egingo dira.
Laminaciones Arreguik Arabako industriaren erreferenteetako bat izan behar du berriz ere, eta horretarako ahalmena badu, noski, hura ustiatuko duen norbait iristea baino ez du behar. “Gure etorkizuna ezin da soilik etekin ekonomikoa helburu duten inbertsio funtsen eskuetan egon, horrek gure akabera ekarriko bailuke”, gaineratu dute.
