Bi urte baino gehiagoko eztabaidaren ondoren, 2022ko martxoaren 30ean aurkeztu genuen sindikatuko etxeko langileen atal sindikala, Euskal Herriko lehena. Ordutik, EAEko lehen hitzarmena lortzeko antolatzen eta borrokatzen aritu dira sektoreko langileak.
Irailean, batzarrean zehaztu zituzten ikasturte honetan eman beharreko urratsak. Horrela, azaroaren 30eko Greba Feminista Orokorrean izango zuten parte hartzea eta ordezkatzea adostu zituzten. “Borrokan jarraituko dugu, ez garelako ikusezinak, eta zaintzen dugun bezala, zainduak izateko eskubidea ere badugu”, adierazi dute.
Construcciones metálicas Eneis enpresako 54 urteko langile bat zendu da gaur Zintronikon, altueratik erorita. Mota horretako lanetan aurten bost langile hil dira.
LABek jakin ahal izan duenez, erorketak saihesteko sokaren korapiloa askatu ahal izateko sokatik bere burua askatu behar izan du langileak, eta orduan gertatu da erorketa. Dirudienez, beraz, ez da beste lotura gunerik bermatu soka nagusitik askatzean. Altueretako lanen prozesuak, honelako egoerak ekiditeko, baliabide prebentiboak ikuskatu behar ditu. Ez da zabaldu baliabide hau bazenik ere; izan ere, LABek salatzen du ohikoa izaten dela berau izendaturik ere ez egotea.
Lan istripuen kopurua jasangaitza dela adierazi du sindikatuak. Joan den astean bertan, Iruñeko Labrit pilotalekuan altueretako beste istripu larri bat gertatu zen, prebentzio neurriak errespetatzen ari ez zirelako. Zera azpimarratu du LABek: nahiz eta istripu hauen ardura osoa enpresariarena den, hildakoak beti langileak direla.
Prebentzio legeak abian daramatzanetik ia 3 hamarkada igaro diren honetan, bistan da enpresari gehienek ez dutela berau betetzeko inongo asmorik, LABek ohartarazi duenez. Honela, Nafarroako Gobernuari exijitu dio neurriak har ditzala enpresariei araudia betearazteko. Bide honetan, lan-ikuskaritza bereganatu eta betearazpen kanpaina irmoa abian jar dezala eskatu dio.
LABen esanetan, argi dago gaitz honen konponbidea langileek egiten duten presio eta mobilizaziotik etorrik dela. Gure bizitza jokoan dago.
Heriotza ez traumatikoa Gasteizen Gasteizko Mercedesen, DHL azpikontratako langilea, gerentea zehazkiago, hil da, antza bihotzekoak jota. Nabarmena da heriotza ez traumatikoen igoera gertatzen ari dela azken hamarkadan, eta horregatik eskatzen du LABek ikertzeko ea laneko faktoreek eragina izan duten.
Laneko arrisku guztien kontrola eta prebentzioa aldarrikatzen du LABek, eta berau betearaziko duen administrazioa.
LAB, ELA, STEILAS, CCOO eta UGT sindikatuok abenduaren 11tik 15era bitarte deitutako grebak babesteko deia luzatu diegu ikastetxe hauetako langileei.
Lan Hitzarmena berritzeko azken mahai negozIatzailea otsailaren 2an izan zen.
Orduz geroztik 4 greba egun egin ditugu ikastetxe hauetako langileek, lehena apirilaren 25ean eta hiru egun jarraian urriaren 17an, 18an eta 19an. Grebek jarraipen zabala izan dute, %65ekoa batazbeste. Eta sektorean ordezkaritza dugun sindikatu guztiok beste bost greba egun ditugu deituta abenduaren 11tik 15era bitarte.
Azken mahaitik 9 hilabete ziren igarota. Greba dinamikak behartuta gaurko egunerako mahaia deitu dute patronalek, baina mahaian ez da aurrerapausorik egon, patronalek ez baitute Hitzarmena berritu ahal izateko proposamenik ekarri.
Hau horrela, sindikatuok abendurako deituta ditugun bost greba egunekin aurrera egingo dugu.
Sindikatuok Hezkuntza Sailari birritan egindako bilera eskaerak erantzunik ez duela izan ere gogorarazi nahi dugu.
Hori horrela, LAB, ELA, STEILAS, CCOO eta UGT sindikatuok arduraz jokatzeko eta Hitzarmena berritzea ahalbideratuko duten eduki eta proposamenak egiteko eskatu diegu patronalei. Ez da onargarria bost greba egunen aurretik inolako edukirik gabeko mahai batera deitzea. Eta Hezkuntza Sailari egindako bilera eskaerari erantzuteko eskatzen diogu.
Aldi berean, Ikastetxeetako langileei abenduko grebak masiboki babesten jarraitu dezatela eskatzen diegu, hau izango baita patronalak mugiarazteko bide eraginkorrena eta uzten diguten bakarra.
Azkenik, Hitzarmena berritzeko aukera emango duen proposamenik egon ezean, urtarriletik aurrera grebak indartuko ditugu.
Aldarrikapen nagusiak lan zamak arintzeko neurrietan, sektore feminizatu eta prekarizatuenentzat hobekuntzetan, KPIa bermatuko duten soldata igoeretan, lanpostuak mantentzeko neurrietan eta Lanbide Heziketako edukietan oinarritzen dira. Euskara planak, berdintasun planak eta lan osasuna eta, bereziki, arrisku psikosozialak abordatzeko planak ere jomugan ditugu sindikatuok.
Zaintzaren ingurukoa da egunotan argitaratu berri den Talaia aldizkariaren 16. zenbakia. Bertan, Maddi Isasi Idazkari Feminista eta Ane Escondrillas Soziokomunitario sektoreko arduradunari egindako elkarrizketa aurkituko duzue, azaroaren 30eko Greba Feminista Orokorraren testuinguruan egindakoa.
Duen interesagatik, hona ere ekarri dugu.
Zaintzarako eskubide kolektiboa da Mugimendu Feministak sindikatu eta hamaika eragilerekin batera deitu duen Greba Feminista Orokorraren ardatza. Zaintzaz asko hitz egiten bada ere, definitzen zaila den kontzeptua da. Nola eta zer ulertzen duzue Zaintzaz ari zaretenean?
Zaintza lanak pertsona guztion bizitzak sostengatzea ahalbidetzen duten lanak dira. Lana dela aipatzea funtsezkoa da beren garrantzia indartzeko. Zaintza lanak ez dira modu boluntarioan egiten direnak, baizik eta pertsonen zainduak izateko beharrak asetzen dituztenak baizik. Zaintza lanak ez daude aitortuak. Sexuaren araberako lan banaketagatik, emakumeen gain erortzen dira, eta horrek gizarte heteropatriarkalean bigarren maila batean kokatzen ditu funtsezko behar eta lan horiek. Historikoki emakumeen* gain erori dira, fabrikara joaten zen gizon langileak beti izan ditu etxean produktiboa izateko behar guztiak kubrituak, inguruko emakumeen sorbaldetan erori direnak.
Lan merkatu arautuko emakumeen* lanbideak ere erreprodukzioaren (zaintzaren) luzapena dira, horregatik dira gehiengoa sektore horietan. Arlo “pribatuan” (familietan) inposatutako rolek jarraitzen dute arlo produktibo-publikoan.
Sektore feminizatuak eta zaintza sektoreak guztiz lotuak daude: zahar egoitzak, etxez etxeko laguntza, esku hartze soziala, osasungintza, jangelak, haurreskolak, garbitzaileak, etxeko langileak… lan horietan aritzen diren emakumeak ez dute gizartean inongo aitortzarik, ez soziala, ez ekonomikoa, ez politikoa. Instituzioek eta patronalek jakin badakitelako lan esku merke hori Euskal Gizartearen erreprodukziorako funtsezkoa dela, eta aitortuko balute galera ekonomikoak izango lituzketela, euren zaintzarekiko negozioa bukatuko litzatekeela. Euskal Herriko instituzioek ateak zabal zabalik utzi dizkie enpresa pribatuei eta horrek zaintza sektoreei kalte handia eragiten die. Izan ere, patronalek eta instituzioek beraien artean banatzen dituzte zaintza sektoreko pasteletik eratorritako irabaziak.
Zaintza lanetako batzuk merkantilizatuak eta oro har emakume* prekarizatuen bizkarrean daude. Beste batzuk, soldatapeko lanetik kanpo kokatu arren berdin berdin emakumeek* egiten dituzte. Urteak daramatzazue soldatapeko lanetan dabiltzan emakume langileak antolatzen eta borrokan. Zer nolako balorazioa egiten duzue urteotako ibilbideari dagokionez? Izan da garaipenik? Zein erronka ditugu aurrera begira?
2008an egindako Biltzar Nagusitik, LABen Soziokomunitario sektorea osatu zenetik, ikuspegi nazional eta estrategiko batetik zaintza sektoreko langileen beharrei erantzun kolektibo bat emateko lehen urratsak ematen hasi ginen. Sindikatuan estrategia sindikala birpentsatzean hasi ginen orduan, eta IX. Biltzarrean erabaki estrategiko batzuk hartu genituen, besteak beste, konfrontazioa Kapitala eta Bizitzaren arteko parametroetan kokatzea eta langile subjektuaren berrosaketan urrats praktikoak ematea. Inurri lan guzti horrek 2021-2022 kurtsoan emaitza izugarriak eman ditu. Izan ere, soziokomunitario sektorean inoiz baino gatazka eta negoziazio gehiago irekiak egon dira: zahar egoitzetan, etxez etxeko laguntza sektorean, aniztasun funtzional sektorean…
Garaipenak izan dira, batez ere enpresa hitzarmenetan, baina garaipen handiena langileak antolatzeko eta ahalduntzeko izan dugun gaitasuna izan da. Gure ordezkariek sindikatuarekiko adierazitako konpromezua eta inplikazio maila ezinbestekoak izan dira LAB hainbat borroken lidergotzan eta ekintza sindikal maila altuenean egoteko. Hemendik aurrera ere hori da bidea.
Bestalde, aurrean dugun erronka nagusiena Greba Feminista Orokorra inflexio puntu gisa baliatzea izango da, enpresetan pedagogia egiteko eta langileak berriz ere mobilizazioetan hauspotzeko. Greba honek gure borroka zikloa indartu eta elikatzen du.
Borroka horretan inflexio puntua izango da azaroaren 30eko Greba Feminista Orokorra. Lehen aldiz Mugimendu Feministak orokorra den grebarako proposamena egin du eta LABek beste hainbat sindikatu eta eragileekin batera deialdia babesten du. Zeintzuk dira LABek greba horrekin lortu nahi dituen helburuak?
Mugimendu Feministak egoeraren inguruan egiten duen irakurketa partekatzen dugu, eta borroka planteamendu hori beharrezkoa ikusten dugu zaintzaren krisiaren aurrean aldaketak eragin eta urrats kualitatiboak emateko.
Mugimendu Feministaren izaera autonomoa errespetatuz, gure posizio propiotik, LAB sindikatua hasieratik egon da prozesuan inplikatuta, egoeraren analisiarekin bat egin eta proposamen politikoak partekatzen ditugulako; esaterako, gure programa sozioekonomikoan eta egin ditugun beste hamaika proposamenetan. Bizitzak Erdigunean Koordinadorak 2022ko apirilean Gasteizen antolatutako jardunaldietan parte hartu genuen, baita herrialdeetako asanbladetan edo sindikatuekin egin diren bileretan ere. Beraz, hasieratik konpartitua den prozesuaren parte garela esan dezakegu.
Gure jendartean dugun arazorik larrienetakoa da zaintza krisiarena. Zaintza, eskubide bezala, gaur egun ez dago ez aitortua, ez bermatua. Zaintzarako sistema publikorik ez da inoiz garatu. Sistema kapitalista zisheteropatriarkalak ez du horretarako beharrik izan; zaintza lanak emakumeen bizkar utzi izan dira, eremu pribatuan eta familia nuklearretan sostengatuta.
Egoera guztiak izanik ere bidegabeak, are muturrekoagoan daude etxeko langileak, emakume migratu eta arrazializatuen presentzia handiarekin. Erregimen berezia dute, eta, ondorioz, gainerako langileek baino eskubide gutxiago dituzte. Negoziazio kolektiborako eskubidea urratua dute, eta Atzerritar Lege arrazisten eraginpean daude.
Beraz, uste dugu zaintza krisiak erantzunak eskatzen dituela. Zaintzaren errealitatea iraultzeko borrokan ari gara eta badira premiazko aldarrikapenak: borrokan ari diren zaintzako langileen lan hitzarmenak eguneratzea, zaintzarekin negoziorik ez egitea eta pribatizaturiko zerbitzu publikoak publifikatzeko plana, etxeko langileen egoera erregularizatu eta negoziazio kolektiborako eskubidea bermatzea.
Zaintzaren inguruan eztabaida politiko eta soziala sustatu eta kontsentsu sozialak lortzeko garaia da. Horregatik, Greba Feminista Orokorraren planteamenduarekin bat egin eta greba ahalik eta orokorrena izan dadin lortu behar dugu. Zaintza Sistema Publiko Komunitarioaren aldarrikapenari zentralitatea emanez, ‘Euskal Herrian posible egin dezagun’ ildoa indartuz.
LABek bere programa sozioekonomikoa berriztu eta bertan banaketa hirukoitzaren proposamena bildu du, zor patriarkalarekin amaitu eta zaintza sistema publiko komunitarioa eraikitzeko helburuarekin. Zer da zor patriarkala?
Ekonomia Feministaren begiradatik Zor patriarkala emakumeoi* zaintza lanak (aitortza ekonomiko, sozial eta politikorik gabe) egiteak suposatu digun kostua ordaintzeko zuzenketa faktore bat aplikatzeko formula edo aldarrikapen politiko bat.
Ezer gutxirako balio du “beti izango gara zorretan zaintza lanetan aritu diren emakumeekin” diskurtsoetara ekartzea, gero ez badago inolako borondaterik sistemak inposatutako baldintzetan egindako lan guzti horrek benetan balio duena aitortzeko, eta ez bada neurtzen emakumeoi suposatu digun kostu ekonomikoa zehazki zenbatekoa den, zor zaiguna ordaintzeko. Iruzurra da soldata arrakala dagoela aitortzea eta konponbidea lan merkatuan kokatzea. Ongi baitakite ez dagoela halako aurrera urratsik egiteko lan harreman eredu demokratikorik; ezta indar harremanik edo egiturazko aldaketa lortzea helburu duen prozesu soziopolitikorik ere.
Arrakalaren aitortzaren borroka irabazi dugu. Sexuaren araberako lan banaketan oinarritzen den eredua iraultzea helburu izango duen prozesua behartzeko, urrats berriak behar ditugu, ordea. Proposamenak hor daude: emakumeentzat* gorde dituzten lanen balorazio berria egitea; zor patriarkala deritzogun aldagai zuzentzailearen bidez sektore feminizatuetako soldatak gaurkotzea; zaintza lanak berrantolatzea gizonen, emakumeen*, komunitatearen eta sistema publikoaren artean banatzeko…
Eta nola irudikatzen du LABek Zaintza Sistema Publiko Komunitarioa?
Guztion bizitzak erdigunean jarriko dituen sistema bat bezala. Inor esplotatu gabe, guztion beharrak kontutan hartuko dituena. Zainduak izango direnen parte hartzea eta agentzia sustatuko dituena. Finean, zaintzari behar duen balioa emanez eta ez ezkutuan gestionatzen diren “arazo” bezala.
LABetik urteak daramatzagu Zaintza Sistema Publiko Komunitarioa aldarrikatzen eta zaintza eskubide kolektiboaren alde borrokan. Zaintza krisiaren elementu nagusiak identifikatuta: zaintza lanen aitortza eza, zaintzarako zerbitzuen pribatizazio basatia eta horrek zaintzaileentzat dakartzan lan baldintza kaskarrak (soldata baxuak, lan zama jasanezinak, karga emozional handia, lan osasunaren urraketa…), eta, ondorioz, arretaren kalitate eskasa. Errealitate horren aurrean aldarrikatzen dugu zaintza lanak demokratizatzea, publikoak, unibertsalak eta bidezkoak izatea eta guztion eskura egotea.
Jakin badakigu gaur egungo instituzioek ez dutela borondaterik norabide horretan urratsak emateko: kontrara, zaintza zerbitzuak pribatizatzen jarraitzen dutela. Horregatik da garrantzitsua ere greba hau, Zaintza Sistema Publiko Komunitarioaren bidean urratsak emateko beharra mahai gainean jarri eta sistema oso bat eraikitzera bidean garaipen zehatzak lortzeko aspirazioa duelako.
Gure ustez, publikoa izateak zaintzarako guztion eskubidea bermatu behar du (eskubide sozial gisa ulertzen dugulako). Publikoak unibertsala eta bidezkoa izan behar du. Arlo publikotik finantzaketa eta kalitatea bermatu behar dira. Gainera, merkantilizatu gabeko publikoa izan beharko du.
Komunitateari buruz ere hitz egin behar dugu. Komunitateaz aritzea bizitza komunaren aldeko apustua egitea da, zaintza eskubide eta erantzukizun kolektibo gisa ulertuz. Baina komunitateak ez du bete behar administrazioek estali gabe uzten duten hori. Arlo publikoaren eta komunitarioaren arteko harremana ez baita dikotomikoa, eraikuntzan dagoen zerbait baizik.
Hala ere, ulertzen dugu Zaintza Sistema Publiko Komunitarioa bidean definitu eta eraikiko dugun zerbait dela, eztabaida sozial baten bidez eman beharko dena (eta prozesu honekin ematen ari da). Zaintza beharrak modu demokratiko eta publikoan erresolbitzeko balioko digun tresna bat izan behar dela argi izanda.
Grebarekin ez da borroka ziklo bat bukatzen. Nola irakurtzen duzue aurrera begira irekiko den eszenatokia?
Ez da borroka zikloa bukatzen. Uste dugu zaintza lanak demokratizatzeko eta emakumeon esplotazioarekin bukatzeko aldarrikapen horiekin borroka ziklo bat abiatzeko momentua izango dela. Mugimendu feministatik egin den apustua argia da eta sindikalismotik ere norabide horretan zaintza lanei aitortza politiko, sozial eta ekonomikoa eman arte borrokan jarraituko dugu.
Sindikatuak pribatizatutako zaintza langileen aldeko aldarriak defendatzen jarraituko du, eta lan publikoa egiten dutela aitortu arte borrokatuko dugu. Soziokomunitario sektoretik aurreko kurtsoan hainbat mobilizazio eta ekimen egin genituen pribatizatutako zaintza langileak langile publikoak direla aldarrikatuz. Greba Feminista Orokorraren ostean aldarri berdinari eutsiko diogu. Asanbladak deitu ditugu, hauteskundeak datoz… horregatik antolatuak egon behar gara eta ekintza sindikala aktibatu behar dugu. Hortaz Greba Feminista Orokorrean sortutako sinergiak, aliantzak, eta lan pedagogikoak egitera goazen ibilbidea elikatu eta babesten duela uste dugu.
Zaintza sektoreez gain, bestelako lan eremuetan ere greba honek ere paradigma aldaketa bat suposatu behar du eta bizitzak erdigunean jartzeko zaintza lanak eraldatzeaz hitz egiten dugunean hau konpromiso konkretuetara pasatzen saiatu behar gara. Hala nola, gizonek zaintza ardurak hartzea, kontziliazio neurriak eta zaintzarako denborak… Beste era batera esanda, gizonen inplikazioan ere salto bat eman behar da, aldaketa nagusiak hortik etorri behar dute, zaintza lanetan ardurak hartu eta gaur egungo sexuaren araberako lan banaketa injustu honekin amaitzeko.
Grebaren ondorengo fasean Herri Akordio bat eraikitzeaz ari garenean, uste dugu sindikalismoaren ere itzulpena izan behar duela horrek. Herri Akordioa ezin da izan bakarrik politikoa eta instituzionala. Aliantzak eraiki behar ditugu sindikalgintzako eremuan konpromezuak hartzeko behartu behar gaitu prozesuak, modu kolektiboan Mugimendu Feminista eta eragile sozialekin.
Talaia
Talaia, sindikatuko Ekintza Sozialeko egiturak eta Ipar Hegoa Fundazioak elkarlanean argiraratzen duten aldizkaria da, gogoeta eta hausnarketarako baliabide izateko bokazioa duena.
Kaleratu berri den zenbaki honetan zaintza krisiaz aritu da, Greba Feminista Orokorraren atarian. Marina Urkidi eta Ekhiñe Petriati Denon bizitzak erdigunera plataformako kideak elkarrizketatu dituzte bertan, Greba Feminista Orokorraz eta Herri Akordioaren proposamenaz hitz egiteko. Horrez gain, Euskal Herritik kanpo zaintzaren gaiaz dauden begiradak ere gurera ekarri nahi izan dituzte. Horretarako, batetik, Encuentro de Organizaciones talde argentinarra elkarrizketatu dugu. Bestetik, Katalunian Zaintzarako Eskubidearen inguruan egin duten lanketa ere jaso nahi izan dugu, Mireia Roca, Sílvia Bofill-Poch eta Dolors Comas ikerlarien eskutik. Bestalde, sindikalismotik ere pentsatu nahi izan dugu gaia. Horri lotuta, soziokumunitario sektorearen borroka ibilbidea jaso dituzte erreportaje batean.
Horrez gain, ekintza sozialaren ikuspegitik aliantza politikez hausnartzeko tartea ere hartu dute Komunitateari editorialean. Jarraian, LABen Programa Sozioekonomikoa oinarri hartuta, zaintzarako neurri programatikoen inguruan sakondu dugu. Eta, amaitzeko, gomendioen atalean Josefina “Txefi” Rocok As que limpan antzezlana erreseinatu du, etxeko langileen prekaritatea lantzen dituena.
2015eko abenduan argitaratu zen lehen zenbakia, eta ordutik hona, hainbat gai landu ditu Talaiak: langile mugimendua eta aldaketa klimatikoa, 2016ko irailean Bilbon egindako Nazioarteko III. Topaketa Ekosozialistak, lanaren eta aberastasunaren banaketa, elikadura-burujabetza, burujabetzaranzko alternatibak, turismo-eredua, konstituzio ekonomiko berria, larrialde klimatikoari aurre egiteko bideak, covid-19, migrazioak, hiri-eredua, digitalizazioa, etxebizitza, energia eta pobretze orokortua.
Euskal Herriko Laminaciones Arregui edota Nervacero lantegiak biltzen dituen taldean enplegua ziurtatzeko beharra azpimarratu dugu. Jarraian irakur daiteke LAB, LEKU, ELA, CSI eta ESK sindikatuon komunikatu bateratua, joan den astean Madrilen izandako bilerari buruzkoa:
«Joan den ostegunean, azaroaren 23an, goian aipatutako sindikatuek bilera bat izan zuten Manuel de la Rocharekin, Jaurlaritzaren Lehendakaritzarako Ekonomia Gaietarako idazkari nagusiarekin, eta José Marino García Garcíarekin, Jaurlaritzaren Lehendakaritzako Ekonomia Gaietarako Idazkaritzako aholkulariarekin.
Erakundeek sindikatu horiei informazio gutxi eman zietenez, bilera hau eskatu zen Celsa Taldearen jabetza-aldaketaren egungo egoera argitzeko eta, horrela, taldeak Euskadin eta Asturiesen dituen lantegietako plantillen ziurgabetasuna murrizteko.
Dagokien informazioa jasotzeaz gain, zentral sindikal horiek eskatu dute bai Estatuko Gobernuak, eragiketa hori guztia kudeatzen duenak, bai jabetza berriak zentral sindikal GUZTIEKIN komunikazio handiagoa izan dezatela. Halaber, lurralde horietako lantegiei eragiten dien edozein negoziazio enpresa-batzordeen barruan egin behar da, eta, beraz, langileekin. Gainera, agerian geratu da lantegi bakoitzean industria-plan bat landu behar dela bideragarritasuna bermatzeko.
Sindikatu horien kezka nagusia da enplegu-bermea eta lan-baldintzak ez errespetatzea eta taldeko enpresen jarduera eta etorkizuna bermatzea, bereziki Nervacero, Moreda eta Laminaciones Arregui enpresena. Sentitzen dugu estatuaren eta jabetza berriaren arteko akordioak administrazio-kontseiluan ordezkaritzarik ez jasotzea eta ez aurreikustea, ezta egoera horretan taldearen kudeaketaren gaineko kontrol handiagorik ere. Jabetza berria jabetzan hartu denez, eta haren helburu ekonomikoak zein diren jakinda, 18 hilabeteko enplegu-bermea oso eskasa iruditzen zaigu. Gure beldurra da epe hori igarota funtsak, etorkizuneko administrazio-kontseiluarekin batera, kaleratzeak gauzatzeko eta, beraz, taldea desegiteko beharrezko adostasuna bilatuko duten.
Bilera horrez gain, helburu horiek lortzeko behar diren erakunde eta organismoetara joko dugu. Erakundeak dira horrela beteko dela bermatu behar dutenak, eta hala egiteko eskatuko diegu».
Duela urtebete, AMAZONeko langileok 24 orduko lehen greba-eguna egin genuen Cyber Monday egunarekin batera. Eta urtebete geroago, gure aldarrikapenak berdinak dira: HITZARMEN PROPIOA NEGOZIATZEA.
Egun historiko hartatik 365 egunera, borrokara itzuli behar izango gara, enpresak negoziatzeko borondaterik ez duelako.
Pazienteak izan gara, elkarrizketarako borondatea izan dugu, nahiz eta denbora galtzea besterik ekarri ez duten bilerak izan. Hala ere, lortutako erantzuna beti berdina izan da: ez dute negoziatzeko inolako asmorik.
Enpresak langileen eskaerei jaramonik ez egitea enpresa-batzordearekiko eta plantillarekiko errespetu falta izugarria da.
Langileen ordezkaritza legitimoari eta gure eskubideak defendatzeko funtsezko tresna den NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAri adarra jotze horren aurrean, argi diogu: nahikoa da! nazkatuta eta haserre gaude.
Ukiezinak direla uste dute, baina oso oker daude. Borroka desorekatua da, badakigu; multinazional bat dugu parean, gure prekarietatearen eta osasunaren kontura etekinak etengabe handitzeko irrikaz dagoena, baina ez dugu amore emango.
Elkarrizketa eta negoziazioari dioten mespretxuak, hori bai, adeitasunez mozorrotuta, konfrontazioa beste irtenbiderik ez digu uzten.
LABek eta ELAk adierazi nahi dugu aurten ere ez dela normaltasunik egongo AMAZONen Gabonetan. Eta jendarteari dei egiten diogu zilegi den borroka hau babesteko. Izan ere, ERRALDOIAri egiten diogun eskaria oinarri-oinarrizkoa da: geure errealitatera egokitutako hitzarmen propio bat.
Gaur, Indarkeria Matxistaren aurkako Nazioarteko Egunean, zaintza lanak gutxietsiak, prekarizatuak eta feminizatuak egotea ere indarkeria dela salatu nahi dugu, indarkeria estrukturala.
Zaintza lanei aitortza soziala, politikoa eta ekonomikoa emateko beharrezkoa da zaintza sistema publiko komunitarioa eratzea, eta horixe aldarrikatuko dugu Greba Feminista Orokorrean.
Urtero bezala, bat egiten dugu Mugimendu Feministak gaur deitutako mobilizazioekin eta euretan parte hartzeko deia zabaltzen dugu.
Azken hilabeteotan zalaparta ugari sortu da administrazioaren euskalduntzea bultzatzeko Udalek hartu izan dituzten hainbat neurrien aurka Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak plazaratu dituen ebazpenak direla eta. Izan ere, gehienetan euskararen aurkakoak izan baitira epaileek emaniko erabakiak. Inboluzio juridiko hori salatzeko Euskararen Gizarte Kontseiluak Bilbon antolatu berri duen manifestaldian 70.000 euskal herritarrek parte hartu zuten, epaileen irakurketa salatu eta euskararen normalizazioari oztoporik ez jartzeko eskatuz. Mobilizazio erraldoi horretan, beste hautetsien artean Donostiako Udaleko alkatea den Eneko Goia ikusteko parada izan genuen.
Baina Eneko Goia alkatearen jokabidea ez da borobila. Izan ere, Kontseiluak oldarraldi juridikoaren aurka antolatutako manifestazioan parte hartzen duen bitartean, berak zuzentzen duen Udalean, Donostian, euskararen hirian, Udalak irizpide politikoz zuzenean hautatutako bi arduradun politikoek ez baitakite euskaraz, eta biak, euskaraz funtzionatzeko gaitasuna duten bi departamendu buru gisa izendatu dituzte, bata, Ingurumenean, zuzendari moduan, eta, bestea, Hezkuntza eta Gizarte Sustapeneko zinegotzi arduradun moduan. Azken hau, larriagoa da, Hezkuntza eta Gizarte Sustapeneko: Berdintasuna, Gazteria, hezkuntza, lankidetza eta kultur aniztasuna Udaleko Euskara Atalak baitira.
Bi kasutan, izendapen politiko zuzenaz bi arduradun politiko elebakar erdaldunak proposatu dituena Udal Gobernuko kidea den PSOE izan da, baina Eneko Goiak, eta baita PNVk ere, euskaraz funtziona dezaketen zuzendaritza hauetan zuzendari eta zinegotzi arduraduna elebakarrak izendatzea isil-isilik onartu dute, zerbitzuaren kalitatearen eta euskararen normalkuntza prozesuaren kaltetan. PNVko Jon Insausti zinegotziak zuzentzen duen Udaleko Euskara Zerbitzuak ere ez du txintik ere esan izendapen hauen inguruan… Lotsagarria eta salagarria da, zalantzarik gabe.
Bere egunean, LABek gogor salatu zuen Donostiako Udalak, PNVk eta PSOEk, bertako arduradunak zuzenean hautu politiko libreaz izendatzeko aukera egin zezaten hartu zuten erabakia. Egun hartan, zuzendari kargurako karrera funtzionarioen eskubidea zapuztu zutela salatzeaz gain, zuzendari eta zinegotzi postu horiek eskuratzeko hainbat baldintzak ez betetzeko aukera zabaltzen zutela azpimarratu genuen, besteak beste, euskararen ezagutzarena. Eta, hori guztia, bi alderdi hauek beren sokako jendea ardura postu horietan sartzeko egin zutela ozenki salatu genuen. Legezkoa izan zen egin zutena, baina ez zuzena.
Tamalez, denborak arrazoia eman digu. Azken izendapen hauek argi utzi dute arrazoia genuela. Ingurumenean izendatu duten Marrero jauna, hauteskundeetan PSOEren zerrendan joan arren hautatu izan ez zen pertsona da. Hau da, Donostiako Udalean hautatua izatea ez zuen lortu, baina irizpide politikoa erabiliz Donostiako Udaleko Ingurumeneko zuzendari bihurtu dute, modurik lotsagabeenean. Eta gainera, ez du lanpostu horretarako behar den kualifikaziorik, ez baitaki euskaraz.
Eta, antzeko gauza gertatzen da Cristina Lagerekin, larriagoa agian, ez baita zuzendaria, Euskara Atalak diren Berdintasuna, Gazteria, hezkuntza, Lankidetza eta Kultur Aniztasun saileko zinegotzi arduradun elebakar erdalduna baizik. Nola da posible euskaraz funtzionatzen duten Euskara Atalen zinegotzi arduradun gisa Eneko Goiak Cristina Lage onartzea, lana behar bezala garatzeko oinarrizko ezaugarria den euskaradun izatea betetzen ez badu?
Horrela jokatuz, alferrikakoa da Euskaraldian, Euskararen Nazioarteko Egunean ala Kontseiluaren manifestaldian parte hartzea, Alkate jauna.
Hiru urtez luzatu den negoziazio prozesuari amaiera eman diogu hala.
Gaur, 2023ko azaroaren 24ean, LAB sindikatuak iragarri du Arabako aniztasun funtzionaleko herrialdeko lehen hitzarmena sinatu duela Lan Harremanen Kontseiluan egin duten bileran. Aurreko uztailaren 28an, sektore honetarako hitzarmenaren aurreakordioa sinatu genuen eta gaur, 3 urteko negoziazio prozesu baten ostean, behingoz testu osoa sinatu dugu eta epe laburrean argitaratua izango da.
Aniztasun funtzionala duten pertsonak artatzeko herrialdeko lehen hitzarmen honek duen garrantzia azpimarratu du LABek. Sektore honetako herrialdeko langileen beharrezko aitortza dakar, EAEn lehenengo herrialdeko hitzarmena izanik.
Ospatzekoa da Arabako aniztasun funtzionaleko lehen hitzarmen honek arautzen dituen lan baldintzak Arabako esku-hartze sozialeko III. Hitzarmenarekin alderatzen dituela. Aurrera pausu honek bi sektore horietako langileen lan-baldintzak parekatzea dakar, biek ala biek azpikontratatuko gizarte zerbitzuetan ematen dutelarik arreta. Aurrerapen honek herrialdeko aniztasun funtzionaleko sektoreko langileentzat dakarren errekonozimendua aurrekaririk gabekoa da.
Bide batez, LAB sindikatuak adierazi nahi du sinadura honek zaintza lanak burutzen dituzten langileak langile publikoak izan behar direla dioen aldarrikapenaren alde egiten duela. Izan ere, sektoreko lan baldintzak behingoz arautu eta bide horretan urratsak ematen ditu.
Azkenik, LABentzako funtsezkoa da adieraztea sektoreko langileen antolakuntza erabakigarria dela, kasu honetan negoziazio kolektiboa, aurrera egin ahal izateko.
Antolakuntza horri esker, bultzatu eta sostengatu da urte guzti hauetako negoziazioa. Hori dela eta, gaur berriro ere helarazi nahi izan duten mezurik garbiena da langileen antolakuntzak merezi duela, eta zorionak eman dizkie langile guztiei.
