Fabrika-batzarrek ELAk eta CCOOk azken bi asteetarako programatutako mobilizazioak eteteko egindako proposamenari uko egin ondoren, gaur, azaroak 29, beste lanuzte egun arrakastatsu bat bizi izan dugu CAFen Beasain, Irunen eta Kastejongo lantegietan. Ondotik, zuzendaritzak negoziazio mahai baterako deia egin dio enpresarteko komiteari ostiralerako.
Azaro hasieran batzarrean adostutako mobilizazioen lehen faseari amaiera eman diogu horrela eta aldi berean, Enpresa Batzordeok mobilizazioen egutegi berri bat adostu dugu, LABen ekimenez aurkeztu zena (lehen indar sindikala Beasaingo eta Irungo batzordeetan). Egutegi horretan, hiru orduko lanuzte partzialak egingo dira abenduaren 11ko astean, egun osoko grebak abenduaren 18, 19 eta 20an eta greba mugagabea urtarrilaren 8tik aurrera. Greba horiek langileen batzarrean bozkatuko dira abenduaren 6an.
LABetik beste interpelazio bat egin diogu Zuzendaritzari, zeinak gaurko mobilizazioen ondoren negoziazio-mahaia deitu baitute abenduaren 1erako. Hala, esan nahi diogu negoziazioan aurrera egiteko eta ez dezala akordioa blokeatzen jarraitu, mobilizazioen eta greben agertoki berri batera eramango gaituena. Zentzu horretan, eskatzen ari garen edukien inguruan negoziatzeko borondatearekin esertzea eskatzen diogu.
Enplegua eta Euskal Herriko lantegien aldeko apustua, ezinbestekoa da LABentzat. CAFek bere eskaera-zorroan dituen 13.000.000.000.000. euro baino gehiago baliagarriak izan behar dira kalitatezko enplegua sortzeko eta langileen baldintzak hobetzeko. Aurre-erretiroak bermatzea, bizi dugun inflazio-garaietara egokitutako soldata-igoera bermatzea, bai eta kolektibo guztientzako urteko lanaldia parekatzeko eta Castejongo lantegiaren hitzarmenean txertatzea ere ezinbesteko gaietako batzuk izango dira akordioaren bidean.
Langileon mobilizazioek negoziazio mahaia deitzera behartu dute CAF-eko Zuzendaritza
Badator Greba Feminista Orokorra
Zaintza eskubide kolektiboaren alde Hego Euskal Herriko kaleak beteko ditugu bihar, azaroak 30.
Azken hilabeteotan hainbat batzar, asanblada eta ekimenetan murgilduta egon ostean, ordu batzuk baino ez dira falta Mugimendu Feministaren Denon Bizitzak Erdigunean dinamikak deitutako Greba Feminista Orokorrerako. LAB sindikatuan lehenengo unetik bat egin genuen deialdiarekin, eta burubelarri jardun dugu biharko eguna prestatzen; izan ere, jakina da LABen helburu nagusietakoa dela Zaintza Sistema Publiko Komunitarioa eraikitzea, eta espero dugu 2023ko azaroaren 30ak mugarria ezartzea bide horretan jarraitzeko.
Izan ere, premiazkoa da zaintza lanak berrantolatu eta modu orekatuagoan banatzea, lanok eremu pribatutik atera eta merezi duten aitortza nahiz baldintza duinak lortzeko. Gaur egun zaintzara emandako enplegu eta lan guztiak prekarioak dira, eta kapitalak horiek baliatzen ditu aberastasuna metatzen jarraitzeko. Hain zuzen ere, zaintza eraldatu gabe, gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna erretorika hutsa da, LABen behin eta berriz gogorarazi dugunez. Horregatik guztiagatik, atera gaitezen guztiok kalera, greba egin ezin duten horiengatik atera ere.
Hego Euskal Herri osoan barrena hainbat eta hainbat hitzordu aurreikusi dira biharko, goizean goiz martxan jarriko diren piketeekin hasita. Ipar Euskal Herriaren kasuan, greba bere horretan deitu ez den arren, antolatutako dinamiketan parte hartzeko deia luzatu da.
Bada, jarraian zerrendatu ditugu eguerdian Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egingo diren manifestazioak, baita eskualdez eskualde arratsaldean izango diren hitzordu nagusiak ere:
GOIZEKO HIRIBURUETAKO MOBILIZAZIO NAGUSIAK
• Iruñean 12:30tan Diputazioaren aurrean elkartuko gara
• Donostian 12:30tan udaletxetik mobilizazioa eta ekintza desberdinak egingo ditugu.
• Gasteizen 13:00etan mobilizazioa egingo dugu Zumaquera Kaleko Lanbidetik hasita.
• Bilbon 12.00tan goizeko mobilizazio nagusia Udaletxearen aurrean egingo da.
ARRATSALDEKO MANIFESTAZIOAK ESKUALDEBURUETAN
ARABA
– Gasteiz 18:00 San Anton Plazatik
– Agurain 18:30
– Laudio 18:00
BIZKAIA
– Bilbo 17:30 Jesusen Bihotzatik
– Portugalete 18:00
– Ermua 18:00
– Berriz 18:00
– Markina-Xemein 18:00
– Durango 18:00
– Gernika 18:00
– Zornotza 18:00
GIPUZKOA
– Donostia 18:00 Antiguoko tuneletik
– Arrasate 18:00
– Hernani 18:00
– Zumaia 18:00
– Eibar 12:30
– Orereta 18:00
– Ordizi 18:30
– Urretxu Zumarraga 18:00
– Tolosa 18:00
– Irun 17:30
NAFARROA
– Iruñea 18:00 Antoniutitik
– Altsasu 18:00
– Elizondo 18:00
– Irunberri 18:00
– Lizarra 19:00
– Tafalla 19:30
– Tutera 18:00
909 boto eta 29 delegaturekin, LABek irabazi ditu Eusko Jaurlaritzako hauteskunde sindikalak
Milaka izan dira azaroaren 28an hauteskunde sindikaletan parte hartzeko aukera izan duten langileak. Horrela, argi jaso da zerbitzu publikoen ahultze sistematikoarekin amaitzeko unea heldu dela. Gipuzkoako 3 hautetsontzitako bozken zenbatzearen faltan, LAB sindikatua izan da ordezkaritza eta boto gehien jaso dituena.
Hauteskundeetako emaitzek 2. sindikatuarekiko (ELA) 245 botoko tartea utzi dute. Honek, orain arte bezala, bihartik aurrera ere EAEko Gobernuak ezarritako hitzarmenaren ukapena gainditzeko lanean jarraitzeko indarra ematen dio LAB sindikatuari.
Enplegua sortu eta egonkortzearen aldarriak langileen bultzada izan du. Bai urrian deituriko greban, bai bihar zaintza sistema publikoa defendatzen, bai abenduaren 19an zerbitzu publikoen aldeko greban eta baita gaur hauteskundeetan ere. Hemen lan egiten dugunok, hemen erabaki nahi dugu nola egiten dugun lan.
Aurrerantzean ere, erantzukizunez eta gardentasunez jarraituko dugu lanean. Egonkortze prozesuen amaieran bermeak ezarriz, feminismoa gure lan-baldintzetan ezartzeko eraginez, euskara lanerako tresna izan dadin jardunez eta Jaurlaritza langileon beharrei erantzungo dizkien baldintzak sortzera bultzatuz.
Azken hilabetean Palestinako Gazan eta Cisjordanian Israeldar gobernuak eragin duen sarraskia salatu dute Bizkaiko suhiltzaileek
Basauriko Suhiltzaile talde batek sortu duen dinamikari esker, eta honi jarraipena emonez, Palestinako herriari elkartasuna erakutsi diote. Horretarako, aste honetan Artaza, Urioste eta Iurretako parkeetan kontzentrazioak egin dituzte. Sirenekin minutu bateko dolua eta elkartasuna islatu dute suhiltzaileek.
Kontzentrazio hauen bitartez, Eusko Jaurlaritzak, Espainiako zein Europar Batasuneko agintariek haien ardura politikoari helduz, Israelgo Gobernuari lege internazionalak betearaztea, eta sarraski zoro hau behingoz geldiaraztea da.
Iruñeko Udaleko Lan Kontratudunen Komiteak eskatu du Etxeko Laguntza Zerbitzua erabat munizipala izatea
Azaroaren 30ean, koordinadora feministak zaintza-eskubideen aldeko greba orokorrerako deia egin du. Grebaren aldarrikapen nagusiak hauexek dira: zaintza-sistema publiko komunitario bat lortzea eta zaintza-sektorearen lan baldintzak duintzea eta babestea, bizitzak erdigunean jarrita.
Iruñeko Udaleko Etxeko Laguntzako Taldeko familia-langileek bere egiten dituzte aldarrikapen horiek, zaintza-sistema publiko batekin bakarrik bermatuko baitira zerbitzuaren kalitatea eta lan baldintza duinak.
Jakinarazi dutenez, Udalak Auzitegi Gorenean aurkeztu duen errekurtsoa onartu ez denez, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia irmoa da eta, beraz, Udalak onartu behar izan du langileak beren lanpostuetara itzultzea.
Hala ere, Udalak, berriz ere, erabaki du epaia bere kasa betearaztea, eta, hala, interpretatu du ezen SAD Pamplona SL enpresa publikoak jarrai dezakeela Udalaren Etxeko Laguntzako Taldeari zerbitzua ematen eta ordezkapenetarako langile guztiak kontratatzen.
Udalaren erabaki horrek ondorio hauek ekarri ditu: kudeaketa bikoiztea eta kostuak handitzea (orain, irudi luke alderdi ekonomikoak ez duela garrantzirik, eta bi egitura paralelo mantentzen dira); emakumezko langileen kontratazioa prekarizatzea (astelehenetik ostiralera, lanaldi osokoak ez diren kontratuekin); eta zerbitzuaren kalitatea galtzea, ez dagoelako inolako harremanik langile finkoen eta behin-behinekoen artean eta ordezkapena errazago eginen lukeen informazio trukerik ez dagoelako, erabiltzailearen eta langilearen kalterako.
Lan kontratudunen komiteko kideak zain aude zer dioen Lan arloko 3. Epaitegiak, hau da, epaiaren “exekuzio” modu horrek Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren epaia urratzen duen ala ez. Baina erabakia edozein dela ere, borrokan jarraituko dute Etxeko Laguntza Zerbitzua %100ean munizipala izan dadin.
Artabiako Arneactive enpresako langileek lau orduko lanuztea eginen dute lan baldintzak hobetzearen alde
Artabiako (Nafarroa Garaia) Arneactive enpresako langileek bihar, asteazkena, azaroak 29, lau orduko lan-uztea eginen dute, 12:00etatik 16:00etara, KPIaren araberako soldata-igoerak eskatzeko, kategoria hobetzeko aukera errealak eskatzeko eta plantillaren iritzia kontuan har dezaten eskatzeko.
Arneactive enpresak hamarkadak daramatza mota guztietako oihalak prestatzen, tindatzen eta zentrifugatzen, eta azken urteotan hainbat enpresa egoera eta eskuetatik iragan da. 2020an, lantegia Arneplant-en jabetzakoa izatera pasatu zen, oinetakoetarako plantilletan aritzen diren Errioxako (Espainia) enpresa handienetako baten jabetzakoa. 2023an zehar, Artabiako plantillak enpresako zuzendaritzari proposatu izan dio lan, gizarte eta ekonomia baldintzak negoziatzeko beharra, baina enpresak horri uko egin dio etengabe.
Eguneroko bizitzaren kostua izugarri handituta, etorkizunari baikortasunez begiratzea galarazten duen testuinguru honetan, Arneactiveko langileei enpresari aurre egin eta beren lanarekin sortzen dituzten etekinen zati bat aldarrikatzea bertzerik ez zaie gelditu. Erran beharra dago enpresak Ehungintzako hitzarmena duela, oso hitzarmen baxua, 1.000 € inguruko soldatak dituena eta hobetzeko aukerarik ez duena. Hori dela eta, Arneactiven lan egiten duten gazte anitzek alde egiten du; hori oso kezkagarria da eta enpresak kontuan hartu beharko luke.
Arneactiveko langileen aldarrikapenak oinarrizkoak eta bidezkoak dira. Artabian hiru zutabetan oinarritutako lan baldintzak negoziatu nahi dituzte:
1. Egungo egoeraren araberako soldata igoerak, KPIarekin lotura dutenak.
2. Kategoria hobetzeko aukera erreala, aldebakarreko erabakietan oinarrituta ez dagoena.
3. Plantillaren iritzia kontuan hartzea, enpresa gehien eta hobekien ezagutzen duena baita.
Hori dela eta, bihar lehen pausoa emanen dute, lau orduko lanuztearekin. Aurrerago, agian, mobilizazioekin jarraituko dute, baldin eta enpresak negoziatzeari uko egiten jarraitzen badu.
Greba Feminista Orokorraren atarian, Elizondoko nagusien egoitza publifikatzeko aldarria egi bihurtzea #LortuDugu, zerbitzuaren kudeaketa enpresa pribatuaren eskuetatik kenduta
Langileak borrokaren konstantziaren eta irmotasunaren eredu izan dira. Izan ere, 2009an Elizondoko egoitzaren pribatizazioaren kontra mobilizatu ziren, eta, orduz geroztik, zaintza lanen pribatizazioak eragindako arazoei aurre egiteko borrokan aritu dira.
2009ko pribatizaziotik aurrera, IDEA enpresarekin etengabeko talkan egon dira langile hauek, interes pribatuen aurrean langileon eta egoiliarren interesak lehenetsiz eta modu kolektiboan, Baztaneko biztanle eta eragileekin batera, bestelako zaintza eredu baten beharra exijitu eta aldarrikatu dute eskualdean.
Langileen borrokari eta udal borondateari esker, abenduaren 1etik aurrera, Elizondoko zahar egoitzako langileak enpresa publiko bateko langileak izatera pasako dira, eta IDEA enpresa zerbitzutik kanpo geratuko da, azken honek prozesu honen aurka jo izan duen arren. Modu honetan, pribatizazioari ateak itxi eta publifikazioaren etapa berriari ekingo diote langileek.
Langile hauek erakutsi digute zaintza sistemaren eredu aldaketa premiazkoa dela eta instituzioek bultzatzen duten zerbitzuen pribatizazioari aurre egitea ezinbestekoa dela. Bestelako zaintza eredu baten alde borrokatzeko eta zaintza sistema publiko bat aldarrikatzeko beharrean gaude. Borroka hau Euskal Herriko zaintza sistemaren eredu aldaketaren adibide esanguratsua da. Hortaz, Baztanen haritik tiraka, egin dezagun posible publifikazioa Euskal Herri osoan.
Zaintza lanak negozio izan ez daitezen eta denon eskubide izan daitezen, duintasunez zaintzeko eta duintasunez zainduak izateko, Greba Feminista Orokorrera goaz.
Mobilizazioa egin dugu Nafarroako Gobernuaren aurrean, administrazioan emakumeok* diskriminaturik segitzen dugula salatzeko
Nafarroako Gobernuak egindako “Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako l. Planean” jasotako datuek agerian uzten dute diskriminazioak bere horretan segitzen duela Nafarroako administrazio publikoetan. Mobilizazio feministak pil-pilean dauden honetan, une egokia da datu horiek aztertzeko eta emakumeok* pairatzen dugun diskriminazio egoera gogora ekartzeko.
Nafarroako administrazio publikoen errealitateari buruz egiten diren azterketa eta analisi guztietan agerian gelditzen da emakumeok jasaten dugun genero-arrakala. Ez da kontu berria, aspalditik dagoen errealitatea baizik. Benetako arazo bat da, muinean errotuta dago, eta egundaino ez zaio konponbiderik eman. 2023-2026 aldirako berdintasun plan horrek zenbait ekintza proposatzen ditu egoera hori zuzentzeko. Denborak esango digu eraginkorrak diren. Bien bitartean, Planean jasotako datu batzuk azalduko ditugu.
Soldata-arrakala
Gaur egun, soldata-arrakala % 6,65ekoa da. Hori kalkulatzeko, lanpostuen araberako urte osoko batez besteko soldatak hartu dira kontuan. Arrakala ia lanpostu guztietan ageri da, baina badira batzuk bereziki nabarmentzen direnak. Adibidez, osasun arloko asistentzia-burutzetan, gizonek 18.336 euro gehiago kobratzen dute emakumeek* baino (% 22,21 eko soldata-arrakala). Erakunde autonomoetako kudeatzaile lanpostuetan arrakala % 13,97koa da, eta erakunde autonomo horietako zuzendariordetzetan eta horiekin parekatutako lanpostuetan % 13,10ekoa. Nafarroako Gobernuak egindako txostenaren arabera, “Lanpostu gehienetan, gizonen batez besteko soldata emakumeena baino handiagoa da”.
Burutzak
Desberdintasunezko egoera hori oso nabarmena da burutzetan. Laburpen gisa, txostenak honako hau dio: “Emakumeen presentziak behera egiten du erabakimen-mailak gora egin ahaJa, eta maila altuenetan duten pisua plantillan dutena baino txikiagoa da.” Zuzendaritza nagusiak oso maskulinizatuak daude, argi eta garbi. Zerbitzuko zuzendaritzetan ere gizonak gehiago dira. “Burutzetan da u den emakumeen kopurua, kasu guztietan, plantillan duten pisutik beherakoa da”1
Harrigarriena Foruzaingoko eta Suhiltzaileen Zerbitzuko burutzetan gertatzen da. Izan ere, Foru Administrazioaren plantillan emakumeak %71,29 bagara ere, bi erakunde horietako burutzetan emakumeen* presentzia ia hutsaren hurrengoa da.
Ordezkaritza sindikala
Sindikatuok ez gara joera sexista horretatik libratzen. Langileria batzordeetan emakumeok* dugun presentzia plantillan dugun pisua baino txikiagoa da, eta liberazio-orduez ari bagara, gizonek emakumeok* baino %10 gehiago hartzen dituzte. Gogoratu beharra dago, berriz ere, gizonak plantillako langile guztien % 28,71 baino ez direla.
Kontratu mota eta kontziliazioa
Txostenean jasotako datuen arabera, emakumeek* behin-behineko kontratu gehiago sinatzen dituzte gizonezkoek baino. Eta hala ere, emakumeek* gizonek baino gehiago erabiltzen dituzte zaintzarekin eta kontziliazioarekin lotutako baimenak.
Prestakuntza eta hobekuntza
Laneko prestakuntzaren eta hobekuntzaren arloan, emakumeok* aise irabazten dugu, nabarmen gainera. “Lanbide prestakuntza eta hobekuntza egoeran edo barne igoerako egoeran dauden emakumeen ehunekoa plantillan duten pisua baino 4 puntu handiagoa da”. Hala ere, zerbitzu berezietako egoerari erreparatuta, oso azpitik gaude (% 48,44). Gogoratu behar da zerbitzu berezietako egoera horretara igarotzen direla Administrazioan lan egitearekin bateraezina den kargu publiko bat betetzen ari diren langileak.
Ondorioak
Horiek guztiak ikusita, LABen ez dugu amore emango, eta emakumeok* administrazio publikoetan jasaten dugun bidegabekeria- eta diskriminazio egoera agerian uzten jarraituko dugu. Horrekin batera, bidegabekeria hori konpontzeko behar diren neurriak har daitezela eskatzen segituko dugu. Lldo horretan, LABek parte-hartze aktiboa izan zuen Berdintasun Plan hau garatzeko eratu zen Berdintasunerako Negoziazio Batzordean. Era berean, Funtzio Publikoari jakinarazi diogu Planean jaso ziren hainbat konturi lehenbailehen heldu beharra dagoela, diskriminazio arrasto guztiak Administraziotik baztertzeko.
Gaitzetsi dugu Michelin enpresak Gasteizko lantegian 150 pertsona eta Lasartekoan beste 26 soberan daudela iragarri izana
Lehenik eta behin, azpimarratu behar dugu gai horri buruz izan genuen lehen albistea egunkari batera filtratu izana izan zela. Mugimendu hau arbuiatzen dugu, Michelinen lan egiten duten pertsonek ez dute merezi enpresak horrelako albiste batekin jokatzea. 176 pertsona, 176 familia.
Bigarrenik, berriro diogu enpresak ez duela “soberakina” argudiatu. Ez dio Batzordeari zifrak justifikatzen dituen dokumentaziorik eman, doitutako egutegietatik harago. Eta sindikatu batzuetatik, albistearen ondoren, automatikoki sortzen den eztabaida da: nola egingo da soberakin hori? Modu traumatikoan, hau da, kaleratzeen bidez edo modu “ez traumatikoan”, beste neurri batzuk planteatuz. Inoiz ez da planteatzen enpresak esaten duen “soberakina” benetan beharrezkoa den ala ez. Nolanahi ere, nabarmendu nahi dugu LABentzat edozein irteerak lanpostuak suntsitzea dakarrela. Suntsipena enpleguan, azken batean, horrek dakarren guztiarekin. Presazkoa iruditzen zaigu zer irteera mota eman behar diren esatea, beharrezkoak diren ala ez zalantzan jarri gabe.
Bestalde, badirudi 2023 eta 2024rako kaleratzerik ez egiteko konpromiso moduko bat proposatu dela. Nolanahi ere, eta kontuan hartuta enpresa hartu duen dinamika, gaur egun gehiegikeriaz diziplina espedienteak irekiz, gaur gaurkoz 13 kaleratze barne, akordio horrek ez luke jasoko kaleratzea bidegabetzat jotzen bada langileak lanera itzultzeko aukera izango duela. Ez du ezertarako balio. “Soberakina” gauzatu ondoren, zer behar izango du enpresak kaleratze gehiago egiteko? Berriz onartzeko berme hori gabe, enpleguari eusteko iragarpenak ez du ezer balio.
Azkenik, agerikoa da neurri honek Euskal Herriko lantokietako langileak zigortu nahi dituela. Urte hasieran Cesar MonĂşx-ek prentsan inbertsioak iragarri eta plantilla indartzeko beharra azaldu zuen. Eta, aldiz, hitzarmenaren aldeko mobilizazioen eta Zentro-arteko irteeraren ondoren, honako hau esan zuen: “Gasteizen gertatutakoaren ondoren, baliteke Michelinek langile gutxiago behar izatea”, eta hain ospetsua den “konfiantza-galera”. Zetorrenaren aurrerapen-profezia, alegia. Mendekua langile batzuekiko, bere lan-baldintzengatik antolatzea erabaki baitzuen.
LABek lanpostu guztiak, lan-baldintzak eta plantilla berritzea defendatuko ditu, erretiro duinen bidez eta erretiratutako langileak ordezkatuko dituzten langile berriak kontratatuz.
Berriro esango dugu: hemen ez dago inor soberan