Adinekoen nazioarteko egunean eta Bizkaia eta Arabako diputatu nagusiek azken egunetako osoko bilkura orokorretan gizarte-zerbitzuen egoerari eta zaintzaren funtsezko funtzioari buruz egindako adierazpenak kezkaz ikusten du LAB sindikatuak.
Berriz diogu pandemia test argigarri bat izan dela, gizarte-zerbitzuen ereduaren, erantzukizun publikoko zaintza ereduaren eta kudeaketa pribatuaren ahultasuna eta egokitasun-falta argitzeko. Gogora dezagun COVID-19aren ondorioz hildakoen %40 adinekoen egoitza-zentroen erabiltzaileak zirela. Foru sare publikoaren erabiltzaileak ziren.
Egungo zaintza-eredua zalantzan jartzen da gizartean eta sindikatuan, senideen elkarteek eta langileek etengabe salatzen baitute. Izan ere, Euskal Herriko Mugimendu feministak, azken bi urteotako martxoaren 8etan greba feminista deitu zuen, bizitza erdigunean jartzea aldarrikatuz, hau da, zaintza dimentsio guztietan aitortzea eta bizitza (guztiona) posible izan dadin duten garrantzia eta beharra aitortzeko.
Hala ere, Arabako diputatu nagusia harro zegoen egoitza-zentroetan birusaren hedapenari eusteko ekintzez eta adineko pertsonen zaintza-sisteman aldaketa sakona egiteko asmoaz, pertsona horiek etxean ahalik eta denbora gehien egon daitezen sustatuz, Etxean Bai planaren barruan.
Plan horren xehetasunak eta garapena ezagutu barik esan dezakegu etxean bertan zaintzearen aldeko apustu garbia egin zuen, eta, horretarako, laguntza pertsonaleko prestazio ekonomikoa handitu nahi du, mendekotasun handia dutenentzako Lanbidearteko Gutxieneko Soldatarekin parekatu arte, prestazio hori sustatuz kontratatzaileentzako zerga-desgragabazioaren bidez.
– Horrek esan nahi du egungo zaintza-ereduaren alde egitea, hau da, modu pribatuan kudeatzen baitu erantzukizun publikoa izan beharko zena. Hau da, zaintza beharrak dituzten pertsonak kontratatzaile bihurtuz, eta horiek merkatuan modu indibidualean konpontzera behartuz. Horren bidez, zaintza behar duten pertsonak alderdi kontratatzaile bihurtzen dira, eta merkatura joatera behartuta daude euren zaintza beharren asetzea kontratatzeko.
– Zaintzaileen lan-baldintzek okerrera egingo dute horrela. Izan ere, mendekotasun handia duen pertsona bat zaintzeko funtsezkoak diren zaintza lanak 950 euroren truke egin beharko dituzte. Hau guztia, Arabako Etxez Etxeko Laguntza Zerbitzuan zein hirugarren adineko egoitzetan lan-baldintza duinak bermatzen ez direnean eta hitzarmen kolektiborik ez duten langile hauek grebak iragarri dituztenean.
– Erantzukizun publikoari neurri handiagoan uko egitea dakar honek. Guztiz desagertzen da zerbitzuaren kalitatearen eta ematen den baldintzen inguruko kontrola.
Bizkaiko diputatu nagusiaren arabera, erronka nagusia etxeko zaintza-lanak indartzea zen erronka nagusia eta bigarren mailan leudeke egoitzak, eredu gizatiarrago baten alde apustu eginez. Era berean, “pertsonak zaindu eta babesteko” dagoen eskari sozial eta sindikala berrinterpretatuz, profesional soziosanitarioen prestakuntza bultzatzeko apustua egiten zuen, hay enpresen ustezko kontraprestazio batekin, gehiago kobratzearekin, lotuz.
– Honek ekartzen duena da eredu pribatua, distantziara emandakoa eta etxean emandako zaintza informaletan oinarritua, Bizkaiko Etxez-etxeko Laguntza Zerbitzua suntsitzearen kontura. Azken honetan, ez dira langileen lanaldiak bermatzen, eta 7 urte daramatzate hitzarmen kolektiboa berritu gabe eta laneko hobekuntzarik gabe.
– Gainera, prestakuntza nahikoa duten langileen ibilbide profesionala aitortu gabe jarraitzea ere badakar. Langile hauei lan-baldintza prekarioak inposatzen zaizkie irabazi enpresarialak handitzeko.
Zaintza eredu pribatuaren alde egiten da argi eta garbi. Honetan, arretaren kalitatea guztiz feminizatua dagoen sektore baten lan-baldintza prekarioetan oinarritzen da, lan- osasunik ez dago, arretarako ratioak ez nahikoak dira eta langileen lanaren ez da aitortzen.
Gaur egun zaintza duindu eta egunean indarrean dagoen eredua, emakume askoren zapalkuntzan oinarritua, zalantzan jartzeko aukera dago. Baita ere bizitza behingoz erdigunean kokatzeko eta zaintza gai politikoa dela ulertzeko (eta ondorioz, jendarte osoari dagokiona konpontzea). Baina egoera honen aurrean EAJk entzungorrarena egin du. Ez du nagusien egoitzak indartzearen alde egin, eredua ikuspegi gizatiarrago baterantz eguneratuz, langileen, senideen eta nagusien euren eskariak kontuan hartuz. Gainera, zaintza lanak esparru pribatuan mantentzearen alde egin du, familia barruan, berriro ere ahazutz emakumeak izan garela lan hauek egin neharko ditugunak. Berriro ere modu prekarizatu, ikusezin eta pribatizatuan.
Berriro ere, LAB sindikatutik dei egiten diegu eragile sozial eta sindikal guztiei diagnostikoa partekatzeko eta jarduera-ildo bat adosteko mobilizazio- eta konfrontazio parametroetan. Zaintza-sistema publiko, unibertsal, doako, zuzeneko eta kalitatezko bat lortu arte.