2025-12-20
Blog Page 84

Basogintzako langileen osasuna zaintzeko eta ustiaketa eredua aldatzeko eskatu dugu Gipuzkoako Batzar Nagusietan

Joan den azaroaren 27an LAB, ESK, STEILAS, EHNE-ETXALDE ETA HIRU sindikatuok Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean egin genuen bezala, gaur, intersindikal horren ordezkari gisa, LAB eta ETXALDEren ordezkariok Gipuzkoako Batzar Nagusietan salatu dugu basogintzako lan istripu kopuru altua, eta ustiaketa eredua aldatzeko eskatu dugu.

Lan osasunari dagokionez, sektore horretako langileen egoera dramatikoa da. Azken hamarkadan gutxienez 32 langile hil dira lan istripuz Euskal Herrian. Datu hori denboraldi berean Euskal Herrian lan istripuz izandako heriotza guztien %5 da. Sektore horretako langile kopurua kontuan hartuta, eraikuntza bera baino %10-15 aldiz hilkorragoa da.

Etengabe errepikatzen den egiturazko arazo baten aurrean gaude.

Arrazoi nagusietako bat sektorean dagoen prekaritatea da. Autonomo faltsuak, azpikontratazioaren erabilera orokorra, modu isolatuan lan egiten da, ez dago prebentzio baliabiderik, ez dago prestakuntzarik… Oro har, ez dira betetzen osasun zein lan araudia.

Baina funtsezko beste arrazoia Bizkaiko eta Gipuzkoako ustiaketaren egungo eredua da. Euskal Herriko sektoreko heriotza guztien %75 Bizkaian eta Gipuzkoan metatzen dira.

Aktibitateak berak arriskuak dakartza, baina bada arrisku horiek modu esponentzialean areagotzen dituen zeharkako faktore bat, basogintza eredua hain zuzen, basogintza intentsiboa. Basogintza eredu hau, batez ere, Gipuzkoan eta Bizkaian egiten da Euskal Herrian.

Etekin ekonomikoa lehenetsi nahian, eredu horrek gure mendietan kanpoko espezieak, hazkunde azkarreko espezieak, aldatu, hazi eta matarrasa moduan ateratzen ditu denbora ziklo motzetan. Bioaniztasunaren ikuspegitik gure mendi lurrak eraldatu ditu, bertako basoak eta espezieak masiboki alboratu ditu eta, era berean, matarrasek eta habitataren eraldaketak bertako fauna larri erasotu dute. Horretarako makinaria astuna erabiltzen da eta mendian pistak irekitzen dira egurra atera ahal izateko, langileen aurkako arriskuak areagotuz.

Gainera, interbentzioak askotan lur eremu pribatu txiki, bakan eta urrunetan egin behar izaten dira, lanerako planifikazio egokia eramateko aukerak murriztuz. Azken hamarkadetan eredu hori, ikuspegi ekonomikotik, porrota iizan da, bidean milioika euro publiko xahutu baititu diru laguntzetan; zer esanik ez lan osasunaren ikuspegitik. Izan ere basoaren ustiaketa intentsiboa ordekan edo lur lauetan egin behar litzateke, baina teknika horiek gune malkarretara eramatean arrisku faktorea muga onargaitzetara iristen da.

Bideragarritasun ekonomiko falta horrek ingurumena erasotzeaz gain, langileen segurtasuna eta osasuna kaltetzen ditu, langileen bizia arriskuan jarriz: lan orduak modu masiboan egin, baita asteburuetan ere; makineria zaharra eta desegokia erabiltzen da malkar handietan; lan erritmoak oso altuak dira ustiatutako materialaren balioa oso eskasa delako… Lanaren berezko arriskuei gehitzen zaizkien faktore horiek dira sektoreko istripu tasa altuaren eragileak.

Basogintza eredua aldatu beharra dago, eta dei egiten diegu Gipuzkoa eta Bizkaiko Foru Aldundiei eta Batzar Nagusiei, mendi foru arauak alda ditzaten basogintza jasangarri

baten defentsan, eredu intentsiboa baztertuz, bideragarritasun ekonomikoa, bioaniztasunarena eta lan osasuna eta lan baldintzak ere bermatuak izan daitezen.

Pribatizatutako zaintzako langileen izaera publikoa aitortzera bidean, konpromisoak exijitu dizkie LABek instituzioei

LABek bere konpromisoa berretsi du pribatizatutako zaintzako langileen lan eta bizi baldintzak hobetzen. Era berean, Denon Bizitzak Erdigunean plataformarekin egindako aliantzan ere berresten da, zeinak 2023ko azaroan mugarri izan zen greba feminista orokor batera eraman gintuen.

Sindikatuarentzat lehentasunezko premia da pribatizatuta dauden zaintzako langileon aitortza publikoa eta horiek borroka sindikalaren lehen lerroan kokatzea. Izan ere, zaintza lanetan aritzen diren milaka langile prekarizaziora eta esplotazio egoeran lan egitera kondenatuak daude Euskal Herri osoan. Bidasoa ibaiaren bi aldeetan gailentzen den zaintza sistema esku pribatuetan dago.

Horregatik, administrazio publikoari nahiz agintean diren alderdi politikoei interpelazio zuzena egiten die LABek: zaintza langileek zerbitzu publiko bat eskaintzen dute, eta, beraz, langile publikoak izan behar dute. LABentzat pribatizazioa bultzatzen eta egonkortzen duen edozein lizitazio edo kontratu langileen lan eta bizi baldintzen kontrako erasoa da, eta, hain justu, egungo administrazioek bultzatutako eta sustatutako politikek ekarri dute langileen eta zerbitzuen pribatizazioa.

Borondate politikotik harago, politika ausartak egiteko exijitzen diegu alderdi politikoei. Administrazio publikoa da, enpresa pribatu bati zaintza zerbitzu bat esleitzerakoan, pribatizazioak iraun dezan bermatzen duena. Eta badakigu haien babesari esker nor diren gure prekarietatearen erantzule horiek: Urgatzi, GSR, Vitalitas, ANEA, Hirekin, AMAVIR, DOMUSVI, EMEIS, Vitalliance. Horren aurrean, LABek politika publiko eraginkorrak eskatzen ditu, eta, horrekin batera, pribatizazioei atea ixteko neurriak.

Konpromiso batzuk oso premiazkoak dira:

– Etxeko Laguntza Zerbitzua berehala publifikatzea, enpresa pribatuekin egindako kontratuak iraungi ahala.
– Ratioei buruzko dekretu berri bat, batez ere zaharren egoitzentzat, egungo ratioek dakartzaten baldintza kaskarrekin amaitzeko, bai erabiltzaileentzat, bai langileentzat.
– Zahar egoitzetako, aniztasun funtzionaleko eta esku-hartze sozialeko langileen lan baldintzak langile publikoenekin parekatzea, dagozkien publifikatze prozesuak hasi bitartean.

Zerbitzu publiko indartsuak eta duinak ere aldarrikatzen ditu LABek, Euskal Herrian zerbitzu publikoen sare sendo bat nahi eta behar dugulako. Pribatizatuak dauden zaintzako langileak ere zerbitzu publiko horietan langile dira, eta zerbitzu horien publifikazioa da gure helburua. Zerbitzu publikoek, erabiltzaileentzat publikoak izateaz gain, bertako langileak ere langile publikoak izatea bermatu behar dute, administrazioen zuzeneko langileak. Horretan ere ausardia eta konpromisoa exijitzen ditugu, pribatizatutako langileen legezko subrogazioaren bitartez eta negozioa eta irabazi asmoa ezabatuz. Euskal Herriko zaintza sistema publikoa pribatizatutako langile guzti hauekin eraiki behar da, eta horren alde borrokatuko du LABek.

Urte gehiegi daramatzagu enpresa pribatuekin negoziazio kolektiboaren bitartez lan baldintzak hobetzera behartuta. Behartuak diogu, administrazio publikoek, zerbitzu horiek enpresa pribatuei esleitzerakoan, ez dutelako beste biderik uzten. Erabaki politikoek eta gutxi batzuen diru goseak sortu dute egoera hau. Izan ere, LABentzat, negoziazio horiek negozio izateri uzteko, instituzioek ere langileen interlokutore izan behar dute, euren erabakiek eta politikek miseria honetara kondenatu dituztelako. LABentzat, administrazio publikoaren lan

hitzarmenak dira erreferentzia, baina, gaur egun, lan berdina egiten dute pribatizatutako sektoreetako langileek baldintza okerragotan. Horregatik, lan-baldintzak parekatzearen aldeko apustu politiko eta sindikalaren alde borroka egingo du LABek.

Norabide horretan, LABek lan baldintzen ekiparazioaren aldeko borroka sindikala martxan jarriko du eremu guztietan, herrialdeetako hitzarmenetako plataformetan parekatzea proposatuz. Udalerrietan ere zaintza langileen lan baldintzen ekiparazioa eskatuko du. Zaintzako langileak langile publikoak diren heinean, Udalitz, IFAS, IFBS eta ANAPenak dira haien erreferentziazko hitzarmenak. Ipar Euskal Herrian, Frantziako legediak lurralde funtzio publikoari buruz finkatutako xedapenen esparruan, udaletxeka negoziazio kolektiboa bultzatzeko ahaleginak egingo ditu sindikatuak.

LABek enpresetan zein kalean inurri lana egingo du, langileak pribatizazioaren kontra lerratzeko eta merezi duten aitortza publikoa defendatzeko. Ildo horretan, ofentsibarako dinamika bat hauspotuko du, eta 2025eko udaberrian Euskal Herri mailako mobilizaziora deituko du, Hego zein Ipar Euskal Herriko langileak mobilizatuz, zaintzen negozioarekin bukatu behar dela aldarrikatzeko eta langile pribatizatu horiek egiten duten lan publikoa aldarrikatzeko.

LABek ontzat jo du Nafarroako Lan Osasuneko Kontseilua aktibatu izana, eta alerta gorriak eskatzen dituen neurriak hartzeko determinazioa exijitzen du

Pasa den azaroaren 22an LAB sindikatuak jakinarazi zuen zenbatu gabeko beste bost langileren heriotzak gehitu behar zitzaizkiola 2024an lanean edo laneko bidean hildako nafarren zerrenda lazgarriari ‒dagoeneko 26 dira‒. Gainera, egoeraren larria ikusita, Nafarroako Lan Osasuneko Kontseilua aktibatzea exijitu zion LABek Gobernuari, bertan egoera zuzentzeko beharrezkoak diren berehalako neurriak har daitezen. Bada, sindikatu honen salaketa eta gero, azken bilera egin zenetik zazpi hilabete pasa ondoren, Gobernuak abenduaren 10erako deitu du Nafarroako Lan Osasuneko Kontseiluaren hurrengo bilera.

2024 urte latza izaten ari da Euskal Herrian lan istripuei dagokionez. LABek egiten duen zenbaketaren arabera, gaurgero 60 dira hildako langileak, horietako 26 nafarrak edo Nafarroan hilak. Gauzak horrela, bistan da Nafarroako Gobernuak urteetan ezarri izan dituen lan osasunerako politikak antzuak eta hutsalak izaten ari direla. Plan guztiek porrot egin dute; datuek eta heriotzek hala berresten dute. Ondorioz, orain alerta gorria ezartzea eskatzen duen egoera horri beste norabide bat emateko borondate politikoa eta determinazioa exijitzen dio LABek Gobernuari.

Nafarroako Lan Osasuneko Kontseilua heldu den abenduaren 10ean batzartuko da berriz eta LABek hiru akordio proposatuko ditu bilera horretan:

  1. Laneko prebentzio sisteman indarkeria matxistaren prebentzioa txertatzeko proposamena.
  2. Laneko ezbehar tasari dagokionez, alerta gorria ezartzea eta horrek eskatzen dituen ezohiko neurriak adostea eta gauzatzea. Horrekin batera, hemendik aurrera datuak modu ofizialean argitaratzea.
  3. CENeko enpresariei araudia behingoz betearazteko beharrezkoak diren bitarkekoak adostea eta gauzatzea. Bide horretatik, Nafarroako Gobernuari eskatzea has ditzala Nafarroako Parlamentuan zein Espainiako Gobernuarekin, ofizialki eta formalki, lan ikuskaritzaren arloko eskumen guztiak bere gain hartzeko behar diren izapide guztiak.

Abenduaren 6an ez daukagu ezer ospatzeko

Abenduaren 6a jai egun inposatua da Hego Euskal Herrian, Espainiako Konstituzioaren urteurrena dela eta. Ez ospatzetik harago, Euskal Errepublikaren aldeko konpromisoan berresteko eguna da LABentzat. Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako gure egoitzak zabalik egongo dira, ostiraletako ohiko ordutegian, 9:00etatik 14:00etara.

Langile baten kaleratze bidegabea eragin duen zigor-politika ari da aplikatzen PEPSICO

Enpresa batzordea Etxebarri-Ibiñako lantegiaren aurrean mobilizatu da, eta argi eta garbi esan du PEPSICOn ez dagoela inor soberan eta kaleratzea guztiz bidegabea dela. Horrez gain, kaleratutako lankidea lanera bueltatzea eskatu du.

Joan den ostiralean, azaroaren 29an, enpresak bat-batean kaleratu zuen langile bat. Batzordeak ulertzen du kaleratze hori langileak eskarmentatzeko modu bat besterik ez dela. Gaur pertsona hori izan da, baina bihar beste edozein izan daiteke.

Enpresak badaki kaleratzeak auzitegietan amaituko duela, eta kalteordaina ordaindu beharko du. Baina, zoritxarrez, egungo araudiak aukera ematen du, enpresak dirua jarriz gero, langilea kalean geratzeko. Guztiz bidegabea da, legez kanpo kaleratu zaituztela frogatu arren, enplegurik gabe geratzen zarelako.

Nahikoa da zigorrak jartzearekin. Nahikoa da arazorik ez dagoen lekuetan arazoak bilatzearekin, pertsona batzuek ez dagokien botere-maila dutela senti dezaten. Zergatik, bestela, egin da hau?

Hobe luke enpresak, horretan aritu beharrean, lantokiaren funtzionamendu ona zainduko balu. Lana behar bezala egiten zuen langile bat kaleratu dute. Eta bitartean, arduradunek eta erdi-mailako kargudunek beldurraren politika hori babesten dute, langileen kexei entzungor eginez. Ez du batzordeak esaten. Horixe adierazten du zigorren kopuruak eta hauen aplikazioak.

Antolakuntza desastre hutsa da. Txandak aldatzen dira araudian ezarritako aurreabisuak bete gabe; zereginak egun batetik bestera aldatzen dira; jendea atal batetik bestera mugiarazten dute; beti dabiltza presaka; prebentzio-neurriak falta dira, prestakuntzarik eta ezagutzarik gabe… Eta gero arazoak etortzen dira, baina horiei aurre egin beharrean, umekeriatan aritzen dira gutxi batzuen egoak elikatzeko.

LABek ez du Ilunion enpresaren akordioa sinatuko eta desadostasuna adierazteko mobilizatu da

LAB eta ELA sindikatuek deituta, Ilunion enpresako Beriain eta Noaingo lantegietako langileek, ONCE Fundazioarenak diren eta ikuztegi industrialeko zerbitzuak eskaintzen dituzten enplegu zentro berezietakoek, elkarretaratze bana egin zuten atzo, hitzarmen berriaren negoziazio mahaian sindikatu horiek alde batera utzi dituztela salatzeko. LABek ez du akordio hori sinatuko, langileen behar eta aldarrikapen nagusiak jasotzen ez dituela uste duelako.

Aurtengo maiatzean egin zuen lehen proposamena Ilunionek, eta horri UGTren ekarpen bat gehitu zioten uztailean. Ordutik ez zen negoziazio mahaiaren bilera gehiagorik deitu, harik eta joan den urriaren 28an LAB sindikatuari negoziazio mahai hori hurrengo egunean bilduko zela jakinarazi zioten arte. Bilera horren berri aurrerapen gutxirekin eman zietenez, sindikatu horretako ordezkariak ezin izan ziren bilerara joan. Aurrerago, eta aitzineko guztia kontuan hartuta, LABek deialdien aktak eskatu zituen, eta horri erantzun zioten azaroaren 19an bertze bilera bat izan zela enpresaren eta CCOO eta UGT sindikatuen artean; bilera horretatik kanpo utzi zuten LAB.

Dirudienez, enpresak eta CCOOk eta UGTk laster sinatuko dute hitzarmen berria, bertze sindikatuek egindako proposamenak kontuan hartu gabe. Hori dela eta, LABek ez du bere sinadura paratuko hitzarmen horretan, Ilunioneko langileen behar eta aldarrikapen nagusiak kontuan hartu ez direla uste baitu. Sinatu nahi duten hitzarmenak ez du Iluniongo langileen eskubideen benetako hobekuntzarik ekarriko. LABek ez du baztertzen mobilizazio gehiago deitzea bere desadostasuna eta haserrea erakusteko.

Ia 100 langile migratu eta arrazializaturi eman diegu prestakuntza lan-eskubideen eta antolaketa kolektiboaren inguruan

Urrian eta azaroan, ikastaroak egin ditu LABek Azkoien, Bilbo, Gasteiz eta Ondarroan.

LABen, langile migratu eta arrazializatuen ekarpenaren aitortzatik abiatzen gara, ez bakarrik Euskal Herriko ekonomian, baita sare sozial eta politikoan ere. Sindikatu gisa, lanean jarraitzen dugu langile horientzat ere tresna erabilgarria izateko.

Eta norabide horretan, urrats zehatzak ematen ari gara, praktikatik abiatuta arrazakeriaren aurkako gure sindikalismoa eraikiz.

2024 amaierara iritsi gara, eta modu positiboan itxi dugu Hego Euskal Herriko hiriburu eta herrietan garatu dugun prestakuntza-ziklo bat, 90 langile migratu eta arrazializaturen parte-hartzea izan duena.

Abya Yala, Afrika eta Ekialdeko Europako hainbat jatorri geografikotatik etorriak, eta hainbat lan-sektoretan ari dira, hala nola garbiketan, etxeko lanetan, ostalaritzan, merkataritzan, eraikuntzan, muntaketan, logistikan eta banaketan, nekazaritza eta abeltzaintzan, elikagaigintzan, arrantzan, garbitegietan edo top manta-n. Eta LABen eman ditugun ikastaroei esker, beren lan-eskubideak ezagutu eta kolektiboki antolatzen hasi ahal izan dira.

Arrazakeria laboralaren aurrean, arrazakeriaren aurkako ekintza sindikala. Arrazismoaren aurkako gure sindikalismoan eskaintzen diegu langileei faxismoaren aurreko antidoto gisa.

Abenduaren 5ean eta 7an greba Arabako ostalaritzan hitzarmen duinaren alde

Abenduaren 5ean, osteguna, goizeko 10:00etan elkartuko gara Gasteizko LAB sindikatuaren egoitzan (Fermin Lasuen, 13 ), hiriko hainbat auzotan propaganda jarri eta informazioa banatzeko. Abenduaren 7an, larunbata, kalejira egingo dugu Andra Mari Zuriaren plazatik 13:00etan.

Ez gatoz bat EAEko Osasun Mahaian gaur aurkezturiko bigarren faseko dokumentuarekin

Aldi berean, Jaurlaritza kritikatu dugu diagnostikoari egindako bozka partikularra ezkutatzen ari delako.

Gaur Osasun Mahaiaren 4. bilera egin da Bilbon. Bertan Ikuspegi, Balio eta Printzipioen inguruko bigarren dokumentu zirriborroa aurkeztu da.

LABek dokumentu horrekin ados ez dagoela plazaratu du bertan, hutsune nabarmenak dituelako. Dokumentuak batetik, azalpen zabalagoa behar duten kontzeptuak jasotzen ditu; adibidez, zentralizazioa, produktibitatea, erantzunkidetasuna, prediktiboa… Eta bestetik, lehen aipatu moduan, gabezia nabariak ditu puntu askotan, horietako garrantzitsuenak hauek direlarik:

• Publikotasuna eta osasun zerbitzua baliabide publiko eta propioekin eman behar dela ez du garatzen.

• Zerbitzua euskaraz ematearen bermea ez dago jasoa.

• Esklusibotasuna ez da ezta aipatzen.

• Irisgarritasuna edota itxaron zerrenden murrizketa ere ez da aipatzen.

• Zerbitzuaren kalitatea aipatzen duenean, hau garaiz eta era efizientean eman behar dela dioenean, ez du hau bermatzeko baliabide nahiko eta publikoak behar direnik esaten; ez eta horretarako pribatizazio politikak alboratu behar direnik jasotzen. LABen iritziz, hauek dira Osakidetzaren gainbeheraren arrazoietariko bi.

• Langileekiko aipamenetan, sistemaren bihotza direla esaten badu ere, ez du adierazten hauen lan baldintzak duinak eta egokiak izan behar direnik, azken urteetan erabilitako politikak alboratu behar direnik (ezkutuko lanpostuak, behin behinekotasun tasa altuak, lan zamak, absentzien estaldura, arretaren ratioak), ezta erabiltzaileek eskatzen duten eta kalitatezko zerbitzua emateko beharrezkoa den plantillaren dimentsionamendua egin behar denik ere.

• Osasun sistemak behar duen kontrol publikoa ere ez da dokumentuan jasotzen.

LABek ekarpenak egingo dizkio dokumentuari aipatutako gabeziak eta beste batzuk ere zuzenduak izan daitezen.

Beste gai bati helduz, LABek salatu nahi du Osasun Saila izaten ari den jarrera. LABek ondo azaldu zuen mahaian, baita publikoki ere, diagnostikoak, hobekuntzak txertatuta ere, hutsuneak izaten jarraitzen zuela, ez gintuela asetzen, eta beraz ez genuela gurea egiten. Horregatik bozka partikular bat aurkeztu genuen urriaren 30eko bileran, gure desadostasuna idatziz azalduz eta diagnostikoak zituen hutsuneak bertan jasoz; eranskin gisa atxikitu behar izan zelarik.

Jaurlaritzak, ordea, diagnostikoaren erabateko adostasuna irudikatu nahian, LABen posizioa eta honek azalaratzen zuen bozka partikularra ezkutatu du. Lehenik, urriaren 30ean Irekia atarian publiko eginiko balorazioan denak ados zeudela esan zuenean, hau egia ez zenean. Bigarrenik, diagnostikoa maketatu eta argitaratu duenean (edozein pertsonaren esku jarriz). Azkenik, Legebiltzarrera helarazi duen behin betiko diagnosi dokumentuan ere ez da, gaur gaurkoz, LABek eginiko bozka partikularra txertatu.

LABen ustez, desados gaudenon hitza ezkutatzea ez da biderik egokiena mahaian planteatzen den eta Euskal Osasun Sistema Publikoaren eraldaketa bilatzen duen lanketa baterako.