Atzo izan zuten Ipar Euskal Herrian erretreten erreformaren aurkako 10. greba eguna eta asko zabaldu zen bideo bat, Baionan egindako manifestazio jendetsuaren hasieran grabatutakoa, Argitxu Dufau Ipar Euskal Herriko bozeramailea erakusten zuena, bazterketa sindikalari aurre egiten. Elkarrizketa egin diogu Dufauri erretreten erreformaren aurkako borrokaren inguruko gako nagusiak ezagutzeko.
Nolakoa da Frantses estatuko erretreta sistema?
II. Mundu Gerlaren ondotik, 1945an, Erresistenzioaren Kontseilu Nazionalak aseguratza soziala martxan jartzen du eta honekin batera, lehengo erretreta sistema Frantses Estatuan.
Banaketa sistema aukeratzen da: belaunaldien arteko elkartasunean oinarritzen den sistema da. Aktiboen kotizazioek pagatzen dute gaur erretretan diren pentsioak.
Ondotik, sistema hobetzera joan da, idealizatu gabe. Erregimen ezberdinak sortzen dira lanbideen errealitateak kondutan hartzeko, kutxa ezberdinak antolatzen dira, erretiroaren adina aitzinatzen da, pentsioak emendatzen etab…
1991an inflexio pundu batera iristen gira, 1993ko erreformak konfirmatzen duena. Hortik, ondoko erreforma guziak sistema ahultzeko izaera izanen dute (1993, 2003, 2010, 2014) : erretiro adinaren gibelaketa, kotizazio urte kopuruaren emendaketa, pentsioa kalkulatzeko neurri aldaketa…
Zein neurri hartu nahi ditu frantses gobernuak?
Macron berriz hautatua izan da 2022ko maiatzean. Hasieratik, erretreta erreforma bere mandatuaren erreforma nagusia izanen zela erran du. Oroitarazi behar da, azken hauteskunde hauetan, partehartze oso apala izan zela, boz kopuru oso apala ukan duela eta hoien artean “Rassemblement National” (eskuin muturra)-ari aurre egiteko.
Ondoko hauteskunde legislatiboek, majoritate oso apala ematen diete Macronen alderdiari.
Bere erreforma oso sinplea da: legezko erretiro adina 62 urtetik 64 urtera pusatu nahi dute. Horrek lan gehiago lan egitea kondenatzen gaitu, eta gainera 43 urteko kotizaziorekin batera, errealitatean gutariko askok 65, 66 edo 67 urte arte lan eginen dugu pentsio osoa kobratzeko.
Erreforma pasarazteko bi argumentu nagusiak saltzen dituzte: banaketa sistema kinka larrian dela eta gehiago zahartzen garela, beraz gehiago lan egin behar dugula.
Argumentu hauek deseraiki behar dira, gezurrak baitira. Sistema ez da lajeran. 2022an benefiziarioa zen. Bestalde, Erretra Orientazio Kontseiluak, argiki erran du, defizitarioa balitz ere ondoko urteetan, 2023tatik goiti berriz orekatuko dela. Gainera, sistema finantzatzeko manera asko daude: lan sariak emendatu eta mekanikoki kotazazioak, soldata arrakala gelditu, “super-irabaziak” taxatu, ihes fiskala borrokatu…
Oso argi dugu erreforma horrek Macronen helburu ideologikoei erantzuten duela: buxeta soziala murriztu, sistema publikoa ahaldu kapitalizazioaren mesedetan.
Borroka intentsoa eramaten ari zarete. Nola zaude?
Borroka oso intentsoa da. Irailetik beste sindikatuekin biltzea saiatu dugu aurrekusten zen borroka ziklo hau antizipatzeko. Ez da erresa izan, batzuekin harremanak sortu ditugu gaur mantentzen direnak.
Urtarrila erditsutik, 10 greba egunak izan dira, beste mobilizazio egunak larunbatetan batez ere eta ekintza osagarriak (blokaketak, elkarretaratzeak, trakta banaketak, zundaketak… Horrek lana eta antolaketa handi bat eskatzen du, sindikatuan, enpresa eta kolektibitateetan, auzoetan…
Giro hortan, nahiz eta nekagarria eta estresgarria den, ongi senditzen naiz, harro ere bai. Kapitalismoaren sarraskiaren aitzinean, langileok borrokatzeko prest eta gai gira. Bestalde, borroka hontan Ipar Euskal Herrian LABen presentzia eta bere militanteen aktibismoa ezinbestekoa da. Ikusten dut aukera Macronen gobernua gilbelka joateko, aspalditik mugimendu sozialak lortu ez duena eta gainera gure diskurtso eta aldarrikapen propioak plazaratzen ditugu, onartuak dira, entzungarriagoak.
Dekretuz onartu zuten, Asanblada Nazionalean bozkatu gabe. Nola ikusten duzu?
Argi da frantses estatuko instituzioak krisian direla, honekin batera demokrazioaren krisi bat. Artikulu antidemokratiko hori erabili aitzin, manifestazioak masiboak ziren, lasaiak eta determinatuak. 49.3 artikulua ren inposaketa eta zentsura mozioaen ez onarpenarekin (9 bozengatik), inflexio pundu batera iritsi gira. Haserrea handitu eta doinu aldaketa bat: manifa ez deklaratuak arratsalde bukaeretan, blokaketa gehiago, dinamika indartsugo bat.
Honen parean aldiz, bortizkeri polizialak, frantses estatu osoan baita Baionan ere. Fermuki salatzen ditugu. Gure sustengu osoa adierazi nahi diet bortizkeri honen biktimiei, batez ere begia galdu duen SUD Raileko trenbideetako langileari eta behatz bat galdu duen eskolako laguntzaileari.
Nolakoa izan da erantzuneko borroka? Intersindikaletik eraman dira aurrera borrokak? Nola mugitzen da LAB espazio horietan?
Frantses estatuko intersidikala, orain arte batua segitzen du. Hemen Ipar Euskal Herrian, intersindikal honen deklinazio bat dugu, baztertzen gaituena. Hala ere, holako mobilizazio ziklo batean, ez da LAB gabe egin. Sindikatu borrokalarietako bat gira, gure militanteak aktiboak eta antolatuak dira. Honi esker, lortzen dugu intersindikala eragiten.
Adibidez, beste bi sindikatuekin batera FSU eta Solidaires, Mobilizatuen eta Grebalarien Asanbladak bultzatzen ditugu.
LAB gisa, lortzen dugu ekintza xumeak antolatzen gure aldarrikapenak plazarazteko batez ere Euskal Herriko pentsio sistema propioa publikoa eta duina baten alde.
Borroka moldeak ere askotarikoak izan dira greba, manifestazioa, greba larunbatez, blokatzeak…
Greba, langileon dugun tresna hoberenetariko bat da. Aldiz, konziente gira esfurzu geroz ta handiagoa dela, batzutan ezinezkoa. Lan saria apalak, kontratu ttikiak, prekaritatea… Parametro hauek, sindikatuok kondutan harti behar ditugu borroka antolatzeko. Gainera 10 greba egunen ondotik. Greba ez baztertuz baina baldintzak sortuz (borroka kutxak…), beste molde osagarriak martxan jarri dira, funtzionatu dutena. Helburua argi da, mobilizatuak egotea eta ekonomia blokatzea. Kapitala hunkitu behar da, kapitalari min egin behar diogu.
Zeintzuk izan dira orain arte borroka zikloaren lorpenak?
Hainbeste jende karrikara atearaztea, hainbeste denboraz. Bestalde, hainbat aldiz sinestarazi nahi digute klase borrokarik ez dagoela gehiago, klase kontzientzerik. Aurkakoa frogatzen ari gira. Bai langile klasearen borroka eramaten ari gira.
Erreforma gelditzeko aukerarik ikusten al duzu?
Nahiz eta bozkatua izan den, erreformak bere ibilbide instituzionala ez du bukatu. Gainera, kentzeko aurkera dute oraindik. Horretarako karrikan tentsio mantendu behar dugu, amore emateko tenorea ez da.
Bilbon, Euskal Herriko Pentsionisten Mugimendua egiten ari den itxialdi eta baraualdian egon zinen, mahai inguru batean parte hartuz. Manifestazioa egin zuten martxoaren 18an. Nola ikusten duzu Hego Euskal Herriko borroka?
Eredugarriak dira, eta keinu berezi bat egin nahi diet. Baiona eta Hendaiara etorri dira hainbat aldiz borroka sustengatzera. Azken finean, borroka berbera da: erretreta sistema publikoa eta duina denentzat. Parean dugun etsaia ere berdin: gobernamendu kapitalistak, sustsitzaileak.
Ulertu behar da ere, erretreta duinaren borroka denena dela ez ez soilik erretretadunena. Langileok, langile gazteok, gazteok, denok dugu zeregin borroka hontan.
Zeintzuk izango dira hemendik aurrerako urratsak?
Erritmo hontan, zaila da jakitea ondoko asteak nola izanen diren. Tentsio mantendu behar dugu, ekonomia blokatu behar dugu eta horretarako baldintzak sortu behar ditugu. Borroka ez da ziklo honekin bukatuko, Euskal Herria sozialista dugulako helburu.
