2025-12-29
Blog Page 222

‘Beti Euskal Herria’ itsasontzian XXI. mendeko esklabismoa salatu dugu

Bermeoko baxurako arrantzako itsasontzia, momentuz behintzat, portuan amarratuta geratuko da. Albiste txarra Bermeoko portuarentzat, Euskal Herriko arrantzarentzat eta, bereziki, bertako arrantzaleentzat. Aurrez inolako informaziorik eman gabe kaleratu dituzte beharginak, baldintza tamalgarrietan lan eginarazten zituztenak.

Maiatzaren 8an jaso zuten arrantzaleek albistea, portuan itsasoratzeko prest zeudenean armadoreak ez zirela irtengo esan zietenean, ezelako arrazoirik eta azalpen garbirik eman gabe. Arrantzaleek, zer gertatzen ari zen ulertu ezin eta zein egoeratan geratuko ziren argi ez zutenez, kofradiara jo zuten informazio bila; bertan jakinarazi zieten enpresak langile guztiak bajan emanda zeuzkala gizarte segurantzan.

Ez aurreabisurik, ez kontratu bukaera edo kaleratze gutunik, ez finikito, ez kalteordainik, ezta kaleratuak izan zirenaren inguruko azalpenik ere ez zuten jaso.

Guzti hau gutxi balitz, langileen egoera orain arte ez da hobea izan. Gizarte segurantzan altan egotearen zortea erdiek baino ez zuten; izan ere, zortzi arrantzaletik lau kontratu gabe zeuden lanean. Hau beste edozein enpresatan oso larria bada, itsasoan lan egiten dutenentzat are eta larriagoa da, ezinbestekoak diren segurtasun, salbamendu, lehen laguntza edo sorospen kurtsoak jaso gabe daudelako.

Azken gertaera hauek, zoritxarrez, ez dira kasu isolatuak. Beti Euskal Herria arrantzontziko arduradunek egin dutena arrantza sektorearen bilakaeraren isla da; sektorearekiko instituzioek duten utzikeriak eta armadoreen interes pribatuek langileriaren zapalkuntza eta arazoak areagotzea dakar:

– Urtero eta gutxika urritzen doan flotaren arazoa, eta kasu askotan, itsasontziekin batera, arrantzarako kuotak eta lizentziak betiko joaten direla Euskal Herritik. Bitartean, instituzioek ez dituzte arrantzaren etorkizuna bermatzeko plan eta neurri zehatzak hartzen.

– Legearen gainetik daudela uste duten eskrupulurik gabeko enpresariak.

  • Eskubideak garatu, borrokatu zein defendatzeagatik lana galtzeko beldurra duten langileez aprobetxatzen direnak.
  • Paperik gabe, inolako eskubide aitorturik gabe eta bizitza aurrera ateratzeko edozein lan baldintza onartzeko beharrizana daukaten migratzaileez aprobetxatzen direnak.

Zoritxarrez horrelakoak ikusten ditugu oraindik gaur Euskal Herrian. XXI. mendeko esplotazioaren aurpegi bilakatzen ari da arrantza sektorea gurean.

Langileon eskubideak errespetatzeko, lan baldintza hobeak lortzeko eta injustizia guzti hauekin bukatzeko, antolatu eta borrokatu beharra daukagu, inork ez digulako ezer oparituko.

Beti Euskal Herria arrantzontziko arazoak patronalaren eta instituzioen arrazakeriari erantzuten dio, eta bereziki Euskal Herriko arrantza-sektoreari eragiten dio; izan ere, langile asko migratu eta arrazializatuak dira, Espainiako atzerritarrei buruzko legeak baldintzatuta daudenak, eta horrek ezkutuko ekonomian egotera behartzen ditu, oinarrizko eskubideak ukatzen zaizkielarik.

Horregatik, LAB sindikatutik exijitzen dugu langile hauen eskubideak urratuak direnean administrazioek ere beren gain har ditzatela dituzten erantzukizun politikoak eta beraien lanaren baldintzen jarraipen eraginkorra egin dezatela, erregularizatzeko mekanismo posibleak bermatuz lan eta bizi baldintza duinak eduki ditzaten. XXI. mendeko arrantza esklabismoarekin amaitzeko ordua da.

Hezkuntza Legea hobetzeko proposamenak egin ditugu

Sare publiko bakarrerako trantsiziorako neurriak eskatu ditugu Hezkuntza Legean, baita Euskal Herriaren aitortza egitea, euskara ardatz izatea eta ikasleen gaitasunak bermatzeko beharrezko neurriak hartzea ere.

EAEn hezkuntza lege berri bat egiteko prozesua martxan jarri zenean, LABetik prozesuan eta legean eragin eta hezkuntza eraldatzeko aukera hori baliatzeko apustua egin genuen, jakinda borroka eta presio biderik gabe ezinezkoa izango zela Euskal Eskola Publiko Komunitariorako bidea egitea. Hau da, presiorik gabe nekez lor genezake sare publiko bakar, deszentralizatu eta burujabean antolaturiko hezkuntza sistemak behar dituen eraldaketa horiek aurrera ateratzea.

Zentzu horretan, mobilizazioak eta grebak egin ditugu, eta bide horretan eragiten ari gara. Izan ere, hezkuntzako langileentzat lan-baldintzak hobetzea lortu dugu. Hala ere, behin-betiko hezkuntza lege-aurreproiektua aztertuta, oraindik badira zuzendu edo hobetu beharreko gaiak. Hori dela eta, hurrengo gaiei loturiko emendakinak aurkeztu ditugu:

Euskal Herriaren aitortza, lurralde egituraketa eta Euskal Curriculumaz

  • Hezkuntza lege-proiektu berriaren zioetan Euskal Herriak bere hezkuntza-sistema burujabe eta propioa eratzeko duen eskubidea jaso behar da, egungo hezkuntza-sistemak dituen gabeziak (eskuduntzei dagokienak eta ereduari dagozkionak) onartuz eta horiek gainditzeko xedez. Era berean, legeak Euskal Herriko gainontzeko lurraldeekin izango duen harremana egituratu behar du.
  • Lege-proiektuak jaso beharko luke, epe motzean, Jaurlaritzak, bere eskumen guztiak baliatuta eta adituekin eta eragileekin elkarlanean, Euskal Curriculuma hobetzeko eta osatzeko prozesua garatuko duela, Euskal Herriko ondare linguistiko, kultural eta soziala aintzat hartuta eta berau hezkuntza-sistemaren egiturazko bide-lerroa izanik. Epe ertainean, berriz, LABek uste du Hezkuntza Sailak irauteko bokazioa duen Euskal Curriculuma sortzeko prozesu parte hartzailea abian jarri behar duela, eta hori hezkuntzako aditu eta eragileekin batera egin behar dela.
    • Euskal Hezkuntza Zerbitzuari dagokionez, LABek ez du partekatzen Euskal Hezkuntza Zerbitzuari “publiko” abizena jarri izana; beraz, hori kentzea planteatzen du. Publikoa titularitate publikoa duena da. Egungo sistema duala betikotu eta mantentzeko asmoa egon liteke horren atzean. Bestetik, LABen ustez, funts publikoak jasotzeko legeak jasotzen dituen oinarrizko printzipio horiek, printzipio izan ordez, betebehar izan behar dira. Eta funts publikoak jasotzeko betekizunak betetzen ez dituzten ikastetxeei ofizioz arau-hausteen ondoriozko zigorrak ezarri behar zaizkie, itunak galtzeko aukera barne.
    • Euskal Hezkuntza Zerbitzuak sare publiko, bakar eta deszentralizatu baterako trantsizioa ahalbidetu ahal izateko, LABek titulartasun partekatuko ikastetxeak legean arautzea eskatu du titulartasun publikorako bide gisa. Izan ere, LABek uste du izaera edo bokazio publikoko ikastolak eta ikastetxeak badaudela, zerbitzu publikoa eskaintzen duten arren, oraingoz sare publikoan ez daudenak. Eta horietaz gain, oraindik orain irabazi asmoa duten edota doktrinamendu erlijiosoa hezkuntza-proiektuan txertaturik duten ikastetxe itunduak.
    • Titulartasun partekatuko ikastetxea: sare publikoan sartzen ez diren itunpeko ikastetxeetan udala edo mankomunitatea ikastetxeen jabetzaren parte izateko modua litzateke. Horrela, finantziazio publikoa jasotzen duten ikastetxeetan esku hartze publikoa legoke, udala edo mankomunitatea jabetzaren parte izanik eta kontrol publikoaren bermatzaile.
    • Itunpeko ikastetxe pribatuei dagokienez, LABek hurrengoa eskatu du: “Titulartasun pribatuko ikastetxe berririk ez da itunduko eragin eremu horretan plaza publiko nahikoa badago, eta lehentasunez, titulartasun publikoko ikastetxeen bidez hedatuko da hezkuntza eskaintza.”

    Hizkuntza ereduak gainditu eta euskaren ikasteredu orokortua ezartzeko planifikazioaz

    • Hizkuntzen atalean, hizkuntza ereduak gainditu eta euskararen murgiltze eta mantentze sisteman oinarrituriko ikasteredu orokortua ezartzeko planifikazioa jaso behar du legeak.

    Laikotasunaz

    • 32. 5 artikuluan, laikotasuna bermatze aldera, hurrengo esapidea kentzea ezinbestekotzat du LABek: “ikastetxeek bere izaera propioari uko egin gabe”. LABen aburuz, ikastetxeen izaera, bai ala bai, laikoa izan behar da funts publikoak tartean badaude.

    Udal hezkuntza-kontseiluez

    • LABek uste du legez jaso behar dela ikastetxe bat baino gehiago dagoen EAEko udalerrietan berariaz udal hezkuntza-kontseiluak eratuko direla. Bestetik, udal hezkuntza-kontseiluak Hezkuntza Sailaren eta udalen arteko kogobernantzaren adierazle gorenak izanik, hurrengo funtzio lotesleak izan beharko lituzkete legez:
      • Udalerri horretako eskolaratze eta planifikazio bateratua antolatzea, udaleko eta Hezkuntza Saileko teknikariekin batera, titulartasun ezberdineko ikastetxeek osatuko luketena. Ikaspostuen planifikazioa Hezkuntza Sailari dagokio -bere ardura da-; alta, tokiko hezkuntza antolaketaren planifikazioa eta horri loturiko eragin eremuen definizioa hezkuntza kontseiluetan egingo da udalekin kogobernantzan, hezkuntza eremuak tokian toki definituz. Eskolaratze eta planifikazioaren berme batzordeen funtzioa izango dute.
      • Udalerriko matrikulazio guztiaren planifikazioa, udaleko matrikulazio bulego bakar eta bateratutik bideratuz.
      • Udalerrian dauden ikastetxeetan egiten diren jarduera osagarrietarako, eskolaz kanpokoetarako eta zerbitzuetarako irizpide eta baliabide berdinak dituztela bermatzea, horiek segregaziorako iturri bilakatu ez daitezen.

    Lan-baldintzei buruzko Aholku Batzordea kentzeaz

    • Aholku Batzorde izenez deituriko organo aholku-emaile hori kentzea. Izan ere, itunpeko ikastetxeetako ordezkariak ez dira nor langile publikoen inguruko lan-baldintzez aritzeko eta legean jaso den xedapen gehigarri horrek langileon ordezkarion gehiengoaren kontrakotasuna du.

    Hezkuntza Legean eragiten jarraituko dugu LABetik, aurkeztutako proposamenekin legea hobetzeko, eta, horretarako aukerarik ez bada, mobilizazioetarako joko dugu.

    Bero boladen aurrean ekintza sindikala aurrera eramateko gida aurkeztu dugu

    Gero eta ugariagoak diren beroaldien ondorioz, tenperatura altuek berekin dakarten arrisku faktorea ere handitzen ari da. Hori dela eta, arrisku hori identifikatu eta mugatzeko lan egingo dugu, muturreko kasuetan laneko jarduera eteteraino.

    LAB sindikatuan lan osasunaren arloan prebentzioak duen berebiziko garrantzia azpimarratu izan dugu behin eta berriro. Bada, oraingo honetan, gero eta ezagunagoak zaizkigun bero boladen aurrean garatu beharreko ekintza sindikalaren gida aurkeztu dugu Lan Osasuneko idazkari Inko Iriarte eta Ekintza Sindikaleko arduradun Oihana Lopetegiren eskutik. Gida osoa hemen kontsultatu daiteke:

    Kapitalismoak, bere oinarrietako bat den etengabeko hazkundearen mitoaren bidez, planetaren mugak zeharkatu ditu. 2022koa orain arte ezagutu dugun udarik beroenetakoa izan zen; guztiok ditugu gogoan iaz Nafarroan egondako suteak. Aurten ere jada 43 egunetan izan ditugu 30 gradutik gorako tenperaturak, eta 21 egunetan 35 gradutik gorakoak ere bai. Gero eta egun bero gehiago ditugu urtean zehar, eta egun horiek gero eta beroagoak dira. Klima Aldaketari buruzko Gobernu Arteko Taldearen (IPCC, ingelesez), azken txostenak ere argi dio: planetaren tenperatura gora doa, eta lehorteen, bero-boladen eta bat-bateko tenperatura-aldaketen arriskua biderkatzen ari da.

    Aldatzen ari den egoera honek ekintza sindikala ere egokitzera eraman gaitu, eta beroagatik lanean sortzen diren arriskuetan arreta handiagoa jartzera. Arriskuok identifikatu eta soluzioak jartzeko eskaerak egiteaz gain, enpresek konponbiderik jarri ezean ekintza sindikala aktibatzeko hautua egin dugu.

    LAB sindikatuak gaur aurkeztu duena lantegietan jardun ahal izateko protokoloa da, lan osasuna eta beroa batzen dituen gida. Batetik, araudiak gaiari buruz dioena azaltzen du, hau da, lantokietan legez eskatu eta kontrolatu dezakeguna. Bestetik, enpresetan landu beharreko ekintza sindikala zehazten du, arriskuak mugatzen saiatzeko eman beharreko urratsak jasota. Azken muturrean, arrisku larria eta berehalakoa dagoela ulertuz gero, lana etetea bultzatuko du LABek, ondorio larriagorik ez pairatzeko.

    Gauzak horrela, enpresariei duela 27 urtetik derrigorrezkoak diren lan osasunerako neurriak ezarriaraziko dizkiegu, hala nola langile bakoitzaren ezaugarriei egokitutako ebaluaketa espezifikoa, ebaluaketa horren emaitzen araberako neurriak abian jartzea (neurri kolektiboak lehenetsita) eta, azkenik, antolakuntza bera moldatzea.

    Neurriok bete ezean, LABek determinazioz eta urrats antolatuak emanez erantzungo du. Honako hau izango da beroarekin lotutako arrisku egoeren aurrean sindikatuak aurrera eramango duen protokoloa:

    1. Enpresari formalki eskatzea legezkoa den arriskuaren prebentzio jarduera espezifikoa.
    2. Osalan eta NOPLOIri jakinaraztea neurketarik egiten ez dela edo neurketa antzuak direla.
    3. Lan ikuskaritzari jakinaraztea arau haustea eta arriskuaren esposizioa.
    4. Antolakuntza neurriak abian jartzea aldebakarrez, sentsazio termikoaren arabera atsedenaldiak egingo direlarik.
    • Sentsazio termikoa neurtzeko baliabide tekniko errazak eskaintzea delegatu eta afiliatuei, baita informazioa eta formakuntza ere.
    • Sentsazio termikoa maila arriskutsuetara iristean atsedenaldiak behartzea. Gero eta sentsazio termiko handiagoa, orduan eta atsedenaldi luzeagoak (lokal klimatizatuetan). Une jakin batean, muturreko egoeran, jarduera geratzeko prozedura abian jarriko da, prebentzio legearen 21, artikulua baliatuz.
    • Nola iritsi horraino? Berme juridikoak eskainiz. Azkenean, enpresari merkeago aterako zaio neurriak hartzea gure ekintza sindikala pairatzea baino.

    Nafarroako zahar egoitzen negoziazio mahairako deia egin dugu, lehenbiziko hitzarmen sektorialaren aldeko borrokari bertze bulkada bat emateko asmoz

    Maiatzaren amaieran, hiru batzar egin genituen Iruñean, Tafallan eta Donezteben zahar egoitzetako bere delegatuekin, eta haiekin burutu zuen Nafarroako lehen hitzarmen sektorialaren aldeko borrokaren inguruko hausnarketa prozesua. Prozesu horren ondorioz, erabaki dugu hitzarmenaren negoziazioei bertze bulkada bat ematea, urtarriletik geldirik baitaude, eta negoziazio mahaia ekainaren 9rako aldebakarrez deitzea; hala, bertan inplikaturiko eragile guztiei parte hartzeko deia egin diegu.

    Betiere Nafarroako zahar egoitzetako lehenbiziko hitzarmena helburu, 2021. urtearen hasieran negoziazio mahaiaren irekitzea sustatuz egin genuen bezalaxe, eta azken bi urteetan hitzarmen kolektiboa gure lurraldera ekartzeko beharra gizarteratuz egin dugun bezalaxe, oraingoan beharrezkoa ikusi dugu borrokari bertze bulkada bat ematea, batez ere batzuen blokeoa eta bertzeen jarduerarik eza ikusita.

    Guk, bertze hiru sindikatuekin batera —edo hobeki erranik, haien aitzinean, haietatik tira eginez—, bi urte baino gehiago daramatzagu grebak eta mobilizazioak antolatzen, eta zentroz zentro lanean ari gara sektoreko langileen lan baldintzak duinduko dituen hitzarmen kolektibo propio baten aldeko borrokaren beharra zabaltzen.

    Bada, azken greba eta mobilizazio egunen ondoren, gogoeta prozesu bat egin dugu bere delegatuekin eta afiliatuekin, eta guztien artean erabaki da, blokeo-egoera ikusita, benetako negoziazioaren alde egin nahi dela, edukiekin, eta halaxe jakinarazi zitzaien aurreko bilera intersindikalean ELAri eta UGTri —CCOO duela zenbait hilabete kendu zen borrokatik—.

    Patronalak aurtengo urtarrilean egin zuen bere proposamena. Proposamena ez da nahikoa, eta hori sinatzetik urruti ikusten dugu gure burua. Baina argi dago sektoreko langileen greba eta borroka ugarien bidez lortu dela patronalari proposamen bat ateratzea eta, gure ustez, proposamen horrek lehen oinarriak paratzen ditu gainontzeko edukiak negoziatu ahal izateko.

    Uste dugu ekintzarako unea dela. Borrokak ekartzen du beti lan baldintzen hobetzea, eta horretan jarraitzen dugu, baina horrek negoziatzeko gaitasuna ere izatea eskatzen du. ELAri eta UGTri proposatu genien negoziazio mahaia berriz deitzea, guztiak batera eser gintezen patronalaren eta Nafarroako Gobernuaren aitzinean. Baina bi sindikatu horiek ezezkoa eman zutenez, erabaki dugu mahaia aldebakartasunez deitzea, ekainaren 9rako.

    Borroka baztertu gabe, kaleak utzi gabe, uste dugu benetako negoziazioa suspertzeko eta edukiez hitz egiteko unea dela. Argi dugu posible dela Nafarroako zahar egoitzetako lehen hitzarmen kolektiboa lortzea, baina horretarako beharrezkoa da hurbilketa bat egitea eta edukiez hitz egiten hastea.

    Negoziazio horretan, guretzat lehentasunezkoak eta nahitaezkoak dira soldatak hobetzea (KPIaren bermearekin), lanaldia murriztea, aldi baterako ezintasunagatiko osagarriak, errelebo kontratuen beharra, eta lana eta familia bateratzeko neurriak, hain beharrezkoak baitira zaintza lanen sektore feminizatu honetan. Era berean, mahai gainean jarriko dugu malgutasuna mugatzea, eta sektoreko langile guztiek beren urteko lan egutegia izatea, atsedenaldiak errespetatuta eta alde bakarreko ordutegi aldaketarik gabe; horrela bermatuko baita sektoreko langileen bizi kalitatea hobetzea.

    Laburbilduz, LABek bertze agertoki bat ireki du gaur Nafarroako zahar egoitzen sektorean, eta bertze sindikatuei dei egin die erantzukizunez joka dezaten eta sektoreko langileen lanbaldintzak benetan hobetzeko konpromisoa har dezaten.

    Asuncioneko langileek 14 greba egun gehiago deitu dituzte ekainerako eta irailerako

    Asunción klinikako langileak, 3 eguneko lanuzteak eta 10 greba egun burutu eta gero, beste 14 greba egun deitu dituzte ekaina eta irailerako euren lan baldintzak hobetuko dituen hitzarmenaren alde.

    Tolosako Invizako langileek zerbitzu publikoa eskaintzen dute, beste eskualde batzuetan Osakidetzak egiten duena baina lan baldintzak oso urrun daude.

    Langileek 2021etik berritu gabe dute hitzarmena eta urte hauetan eman den KPIa kontuan hartuta, %12,2eko eros ahalmena galdu dute. Hitzarmen berriak besteak beste, galdutako eros ahalmena berreskuratu, KPIari erreferentzia egingo dion soldata igoerak eta 35 orduko lan astea lortu nahi dituzte.

    Enpresak orain arte ez du erakutsi negoziatzeko inongo borondaterik eta abusuzko zerbitzu minimoak ezartzeko ahalegin guztiak egiten ari da, greba zapuztu nahian.

    Hauek izango dira greba egunak:
    Ekainak 7,8,9,12,13,19 eta 20
    Irailak 13,14,15,18,19,28 eta 29
    Elkarretaratzeak eta Kotxe-karabanak egingo dituzte ere egun horietan.
    Ekainaren 12 eta 13an, 24 orduko akanpada egingo dute Triangulon.

    Sidenor Azkoitian ebentualitatearekin eta lanpostuen suntsiketarekin amaitzea exijitu dugu

    Sidenor Azkoitian urte asko daramatzagu enplegua nola suntsitzen den eta egiturazkoak diren zenbait lanpostutan ebentualitate amaigabea nola mantentzen den ikusten.

    Azken 5 urteetan:

    -110 langile gutxiago daude, 90 finko eta 20 behin-behineko gutxiago.

    Langile batzuk, hainbat urte daramatzate behin-behineko kontratuarekin. Gaur egun, 16 langile inguruk 4, 5 edo 6 urte daramatzate aldi baterako kontratuarekin lanean.

    Hau ezin dugu inondik ere onartu.

    Izatez egiturazkoak diren lanpostuak behin behineko langileekin betetzen dituzte. Izatez egiturazkoak diren lanpostuak kontratekin betetzen dituzte. Azkoitiko lan-zentroko egiturazko lanpostu guztiak langile finkoekin betetzeko ordua da.

    Hilabeteak daramatzagu enpresan 4 urte baino gehiago daramatzaten behin-behineko langileei lan-kontratu mugagabeak egiteko eskaera egiten Sidenor Azkoitiako zuzendaritzari, baina, enpresaren erantzuna beti EZEZKO IRMOA izan da, epe laburrean ez baitaukate langile finko gehiago egiteko aurreikuspenik.

    Gai honekiko, SIDENOR Azkoitiako zuzendaritzak daukan utzikeria ikusita, egoera salatzeko azkenengo hilabeteetan Langile Batzordetik hainbat kontzentrazio egin ditugu lantegiaren sarreran. Orain, gure lankideek bizi duten egoera bidegabe hori publiko egiteko garaia dela iritzi diogu.

    Baionako karriketan izan gara beste behin ere, erretreta erreformaren aurka eta sistema propioaren alde

    Nekaezin jarraitzen dugu Macronen politika neoliberalak salatzen, eta mobilizazioekin aurrera jarraitzeko beharra nabarmendu dugu.

    Intersindikalean artean ere onartzen ez gaituzten arren, LABeko ordezkari Argitxu Dufauk bere lekua hartu du pankarta nagusiaren aldamenean.

    Erretreten erreforma kentzeaz gain, sistema publiko eta duina aldarrikatzen du LAB sindikatuak, Euskal Herrian eta Euskal Herritik eraikiko dena. Bitartean, frantses estatuarekiko konfrontazioaren bidean irmo jarraitzeko asmoa iragarri du Argitxu Dufauk, gaurkoan egin bezala.

    Aldebakartasunez inposatu dute langile publikoentzako telelanaren dekretua

    Sindikatu guztien kontrako posizioa izan du dekretu proposamenak

    Pasa den maiatzaren 30ean Enplegu Publikoaren Euskal Kontseiluaren bilera egin zen. Bertan, administrazioak langile publikoentzat Telelana arautuko duen Dekretu proposamena ekarri zuen, kontseiluak aldeko edo kontrako iritzia eman zezan.

    Sindikatu guztiok kontran agertu ginen, baita horrela bozkatu ere, baina Gobernuak, bere botoekin, foru aldundikoekin eta EUDELen ordezkarien beste birekin, Dekretu proposamenaren aldeko posizioa inposatu zuen.

    Honek agerian uzten du Kontseilu honen izaera antidemokratikoa. Bertan administrazioak (langile publikoen patronalak) 12 ordezkari ditu. Aldiz langileok, sindikatuen bitartez, 6 ordezkari bakarrik. Hau da, administrazioak langileen ordezkaritzaren bikoitza du, eta horrela nahi dituen erabakiak edo posizioak inposatu ditzake. Urkullu, PNV eta beraiek agintzen duten erakunde guztietako ordezkariei gustatzen zaien formak dira, langileeen gainetik rodilloa pasatzearena.

    LABek ezezko botoa eman zion Telelanaren Dekretu proposamenari, bertan plazaratu genituen arrazoi hauengatik:

    – Gobernuak ez du Telelana langileen eskubide baten moduan formulatzen, administrazioaren esku geratzen den aukera bat moduan baizik, zeinaren arabera beraien interesaren arabera erabakitzen duten langileok telelanean egon gaitezken edo ez.

    – Telelanak langileari sortzen dizkion gastuez (argia, Internet, gasa eta gainerako baliabideak…) ez du ezer aipatzen. Hutsune honek gastu guztiak langileen lepo gelditzeko arriskua dakar, edota gutxienez modu arbitrarioan erabakitzea.

    – Kontrol mekanismo zorrotzak ezartzen zaizkigu langileoi; argi dago Gobernua errealitatetik urrun dagoela eta ez dela bere langileez fidatzen

    – Langileon ordutegiaz eta honen erregistroaz ez du ezer arautzen, esplotazioa sustatuz.

    Gobernuak beste behin aldebakartasunez geure lan baldintzak inposatzen ari da eta Negoziazio Kolektiboaren eskubidea urratzen jarraitzen du. Argi eta garbi izan behar dute egoera hauen aurrean langileok borrokatzen jarraituko dugula, eta LAB oraingoan ere aurrean edukiko dutela.

    Nafarroako Gizarteratze eta Laneratze enpresen sektoreko langileen lan baldintzak hobetzea #LortuDugu

    LABen ekintza juridiko eta sindikal onari esker, Nafarroako Gizarteratze eta Laneratze enpresen patronalak jakinarazi berri du erabaki dutela Estatuko Esku-hartze Sozialeko hitzarmena enpresa guztietan aplikatzea, salbu eta hitzarmen propioren batek edo jarduera espezifikoren batek arautzen dituen enpresetan. Horrek hainbat hobekuntza ekarriko ditu soldatetan eta eskubideetan (osagarriak, bajak, lanaldia, baimenak, etab.), bai laneratzeko prozesuan dauden pertsonei laguntzen dieten langileentzat, bai pertsona horientzat beraientzat. Lehen urrats hau oso garrantzitsua eta beharrezkoa da lan baldintzak duintzeko, eta hurrengo urratsa izan beharko litzateke Nafarroako hitzarmen sektorial baten negoziazio mahaia irekitzea.

    Sektorea ez dago oso sindikalizatua, eta enpresa horiek 500 pertsona inguru enplegatzen dituzte; alde batetik, gizarteratzeko eta laneratzeko prozesuan dauden pertsonak laguntzen eta artatzen dituzten langileak; eta, bestetik, pertsona kalteberak edota gizartean bazterketa egoeran daudenak edo egoera horretan egoteko arriskuan daudenak, prozesua osatu arte gehienez hiru urtez kontratatu daitezkeenak. Orain, LAB sindikatuaren ekintza juridiko eta sindikalari esker, gizarteratzeko eta laneratzeko enpresetako langileek beren lan balditzak hobetuko dituzte.

    Laneratzeko prozesuan dauden pertsona gehienek lanbidearteko gutxieneko soldata kobratzen dute modu sistematikoan eta justifikaziorik gabe. Patronalak argudiatzen zuen ez dutela sektoreko hitzarmen kolektiborik haiek arautzeko, eta, gainera, laneratzeko prozesuan dauden pertsonak lanbidearteko gutxieneko soldatari lotuak izango liratekeela, nahiz eta ez zuten argudio handirik. Enpresa batzuek jardueraren hitzarmena aplikatzen zuten, beste batzuek hitzarmen propioa eta askok bat ere ez.

    Irmo defendatu izan dugu 2019az geroztik enpresa horiek Estatuko Esku-hartze Sozialeko hitzarmenak arautzen dituela, lanean sartzen ari diren pertsonak ere hala daudela eta gutxienez 4. multzoari dagokiona ordaindu behar zaiela. Hori litzateke enpresa horietan aplikatu beharko litzatekeen gutxieneko soldata, nahiz eta badakigun batzuek baldintza handiagoak aplikatzen dituztela; ados gaude horrekin eta ongi baloratzen dugu.

    Hala, 2020an epai aintzindari bat irabazi genuen, eta 2021ean Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren errekurtsoa ere irabazi genuen, zeinetan judizialki onartu eta berretsi baitzen LAB sindikatuaren jarrera: berariaz esaten da gizarteratze eta laneratze enpresak Estatuko Esku-hartze Sozialeko hitzarmenaren funtzioen eremuan daudela, eta lanean sartzeko prozesuan dauden langileak ere hitzarmen horren eremu pertsonalaren barruan daudela.

    Horren ondoren, betiere lan-baldintzak hobetzeko asmoz, Nafarroako gizarteratze eta laneratze enpresen lehen hitzarmen sektorialaren negoziazio mahaia irekitzen saiatu zen 2023ko otsailaren 9an. Baina EINA patronalak uko egin zion gonbidapenari, eta egun horretan LAB, CCOO eta UGT sindikatuak bakarrik agertu ginen. Egun horretan bertan, LABetik beste sindikatuei proposatu genien bigarren saiakera bat deitzea; CCOOk begi onez ikusi zuen eta UGTk baztertu egin zuen. Beraz, EINA beste bilera batera deitu zen martxoaren 2rako. Egun horretan, LAB sindikatua eta EINA bakarrik bertaratu ginen, baina EINAk uko egin zion negoziazio-mahaia irekitzeari.

    Joan den apirilaren 28an, Nafarroako Gobernuko Lan Departamentuarekin bildu ginen, gai horien guztien berri emateko.

    Bada, urrats horiei esker eta gure ekintza juridiko eta sindikalaren ondorioz, EINAk jakinarazi berri digu aho batez erabaki dutela Estatuko Esku-hartze Sozialeko hitzarmena aplikatzea enpresa guztietan, salbu eta hitzarmen propioren batek edo jarduera espezifikoren batek arautzen dituenean. Horrek soldata eta eskubideak hobetzea ekarriko du (osagarriak, bajak, lanaldia, baimenak, etab.).

    Azpiko koadroak erakusten du laneratze prozesuan dauden pertsonen urteko soldataren konparazioa eta agerian uzten du, dagokion hitzarmena ez aplikatzeagatik, pertsona horiek urteko soldatan zenbateko galera nozitzen duten:


    Estatuko Esku-hartze Sozialaren Hitzarmena (4 multzoa )Lanbidearteko Gutxieneko SoldataAldea
    201814.452,78€735,9 x 14= 10.302,6€– 4.150,18€
    201914.741,83€900 x 14= 12.600€– 2.141,83€
    202015.110,38€950 x 14= 13.300€– 1.810,38€
    202115.790,35€965 x 14= 13.510€– 2.280,35€
    202216.106,16€1.000 x 14= 14.000€– 2.106,16€
    202316.589,34€1.080 x 14= 15.120€– 1.469,34€

    Uste dugu Nafarroako gizarteratze eta laneratze langileen lan baldintzak hobetzeko lehen urratsa dela eta beharrezkoa dela. Baina ez gaitu asetzen eta ezin gara horrekin konformatu; beraz, hurrengo urratsa izan behar da hitzarmen sektorial autonomikoa negoziatzeko mahaia irekitzea, hau da, negoziazioa Nafarroara ekartzea eta gure errealitate soziolaboralaren arabera negoziatzea. LABe horretan jarraituko dugu, lortu arte.