LABLangile Abertzaleen Batzordeak

Gaur epaitu dituzte zenbait kide Baionan, iazko Korrikaren testuinguruan 36 migranteri Santiago zubitik muga pasatzen laguntzeagatik. Auzipetuen artean daude Argitxu Dufau eta Eñaut Aramendi LABeko kideak. Babes zabala jaso dute epaiketaren aurretik egin den elkarretaratzean, eta bertaratutakoen txalo artean sartu dira epaitegira.

Baionan egon da Igor Arroyo LABeko koordinatzaile orokorra, sindikatuko beste hainbat kiderekin batera, eta adierazi du “harro gaudela langile migratuei laguntza eman dieten militante hauetaz”. Gaineratu du “klase elkartasuna ez dela delitua, betebeharra baizik”. “Langile migratuak gure klase beraren kide dira, eta esplotazioa eta jazarpena dagoen toki guztietan hor egongo da sindikatua, langileei laguntza ematen. Leku batean bizi edo beste leku batean jaio izan arren, guretzat denak dira langileak eta denak defendatuko ditugu, epaiketa ororen gainetik”, adierazi du.

J’accuse kanpaina arrakastatsua

Iazko urriaren 2an Hendaiako polizia etxean deklaratzera deituak izan zirenetik, etengabea izan da auzipetuek hilabete guzti hauetan jasotako elkartasun oldea. Horren erakusgarri nagusia izan da J’accuse kanpaina, iazko azaroaren 20an Irungo Ficoban aurkeztu zena migratzeko eskubidearen alde eta indarrean dauden migrazio politikak salatzeko. Norbanakoen 5.000 autoinkulpazio baino gehiago eta 80 eragileren babesa lortu ostean, milaka pertsona mobilizatzea lortu zuen urtarrilaren 26an Irun eta Hendaia artean.

Epaiak baietsi egiten du LAB sindikatuaren demanda, eta uste du enpresak ez duela egiaztatu egindako 10 kaleratzeen kausa.

Joan den martxoan, Tuterako eskualdean dagoen eta “La Línea Verde” taldekoa den Ribera Gourmet nekazaritza eta abeltzaintza sektoreko enpresak enplegu-erregulazioko espediente bat aurkeztu zuen, plantilla osatzen zuten 50 langiletik 18 kaleratzeko. Enplegu-erregulazioko espedientea, ustez, enpresak Corellan finka bat alokatzeari uzteko bere kabuz hartutako erabakiak eragin zuen, finka hori errentagarria ez zela iritzita, “lur txarra” zelako. Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiko lan-arloko salaren epaiak orain ematen duen bezala, erabaki hori ez da kontratuak azkentzeko arrazoi justifikatua.

Gainera, Batzordeari (CCOO, ELA, LAB) ez zitzaion aldez aurretik horren berri eman, eta ez zen inolako alternatibarik bilatu ekoizpena eta enplegua mantentzeko. Hala aurpegiratu zion enpresari alderdi sozialak kontsulta-aldian (martxoaren 12tik apirilaren 15era bitartean). Negoziazio horretan, epaiak islatzen dituen kontraesan nabarmenak agerian geratu ziren, hala nola ABLEetako langileak erabiltzea eta aparteko orduak egitea, edo arrazoizko zalantzak izatea nekazaritzako eta abeltzaintzako enpresak taldeko gainerakoekin duen harremanari buruz, abandonatutako finkarena ordeztu beharko lukeen lehengaiaren jatorriari buruz edo haren prezioari buruz enpresa-egituraren barruko trukeetan.

Kontsulta-aldiaren azken zatian, azken bi bilerekin bat eginez, eta ugazabek kaleratze susmagarri batzuei eutsi nahi izan ziotenez, langileen batzarrak bi orduko lanuztea eta egun bateko greba egitea erabaki zuen, eta lanpostuen amortizazioak murrizteko, birkokatzeak ahalbideratzeko, kalte-ordainak handitzeko eta, batez ere, azkentze traumatikoak arindu edo ezabatuko zituzten irteeren borondatezkotasuna aldarrikatu zuen.

Arauzko izapidea akordiorik gabe amaitu ondoren, enpresak 10 kontratu azkendu zirela jakinarazi zuen, plantillaren % 20k, apirilaren 30ean. Enpresaren jardunaren aurrean, LAB izan zen ordezkaritza duen sindikatu bakarra demanda jarri zuena, bai eta joan den uztailaren 16an egindako epaiketan agertu zen bakarra ere, kaleratzeak deuseztatzeko eta, subsidiarioki, zuzenbidearekin bat ez zetozela deklaratzeko eskatuz.

Iraileko epaian, Auzitegiak prozesuaren deuseztasuna onartu ez bazuen ere, negoziazioan fede gaiztoa frogatu ezin izan zelako eta espedientea gauzatzean oinarrizko eskubideak urratu ez zirelakoan, kaleratzeak zuzenbidearekin bat ez zetozela deklaratu zuen, “enpresak ez duelako bete kargua uzteko erabakiaren oinarri diren kausak egiaztatzeko betebeharra”. Era berean, Corellako Alrosa izeneko finkaren errentagarritasun txikia berretsi gabetzat jotzen du, eta zehazten du enpresak hura alokatzeari uzteko “erabaki legitimoa” ez dela legez kaleratze kolektiboa justifikatzeko arrazoia.

Eragindako langileei dagokienez, azpimarratu behar da kaleratutako pertsona guztiak migratzaileak edota arrazializatuak direla, % 90 magrebtar jatorrikoak, eta horien artean enpresan lan egiten zuen jatorri horretako emakume bakarra. Deigarria da, halaber, traktore-gidarien kasua, kaleratutako guztiak aipatutako kolektiboarenak izanik, kategoria horretako plantillaren % 60 baino pixka bat gehiago izan arren.

Epaiaren irmotasunaren aurrean, LABek enpresari eskatzen dio, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak adierazten duen bezala, epai hori onartu eta igaro dezala, eta, gainera, bere aukerako ahala eskuordetu diezaiela kalte-ordaina emateari edo eragindako pertsonei berriz onartzeari. Sindikatuak, halaber, “eragindako kaltea aitortzea eta Espainiako legeriak ezartzen duena baino neurri handiagoan konpontzea, Europako jarraibideek defendatzen duten bezala, eta bere jarreratik eta arauditik eratorritako erantzukizunak eta betebeharrak bere gain hartzea.” exijitzen dio enpresari.

“Inoiz baino indar handiagoz, LABek enpleguaren defentsaren eta tokiko nekazaritza-ekoizpenaren alde borrokatzen jarraituko du, ingurumena ahalik eta gehien errespetatuz eta lan-baldintza duin eta bidezkoetan oinarrituta, pertsona guztiei eskubide guztiak aitortuz,” adierazi du sindikatuak. “Izan ere, ez du balio Nafarroako produktuaz harro egotea eta eskua jartzea… harria bota eta ezkutatu ondoren.”

LAB sindikatuaren historia laburbiltzen duen 1974tik etorkizunera LAB zabaltzen izeneko erakusketak Tuterako La Rua gizarte etxean egon behar zuen ikusgai urriaren 1etik 9ra, biak barne, baina Alejandro Toquero UPNko alkateak erakusketa ixtea agindu zuen iragan larunbatean. LABek gogor salatu nahi du adierazpen askatasunaren aurkako eraso obsesibo hori eta Toquerori ohartarazi dio sindikatuak beharrezko bideak bilatuko dituela tuterarrek erakusketa hau ikusi ahal izan dezaten.

1974tik etorkizunera LAB zabaltzen izeneko erakusketa Nafarroako Parlamentuan egon zen ikusgai, aurtengo otsailean. Sindikatuaren 50. urteurrena ospatzeko hondarreko ekitaldia izan zen eta bere inaugurazioan Unai Hualde Parlamentuko lehendakariaz gain zenbait talde parlamentariotako kideak ere egon ziren. Erakusketa hark sindikatuaren historia orokorrari buruzko zertzelada batzuk ematen dituzten hamar panel handi jasotzen zituen, baita Maiatzaren Leheneko LABen kartel gehienak ere. Gainera, lau aldeko zutabe batzuetan, sindikatuaren Nafarroako istorio, datu eta irudi andana biltzen zituen.

Parlamentuko erakusketaren harira, UPNk eta CEN Nafarroako Enpresaburuen Elkarteak zarata handia sortu zuten; lehenbizikoari ez baitzitzaion gustatu presoen sakabanaketaren aurkako LABen 2018ko mobilizazio bat iragartzeko kartela; eta bigarrena mindu omen baitzen LABen kartel zahar batean garai bateko CENeko lehendakaria sudurra luzatuta ageri zelako. Dena dela, eskuindarren kasketa gorabehera, erakusketak bukaera arte jarraitu zuen Parlamentuan, batere arazorik gabe, eta ehunka herritarrek ikusi zuten.

Tuterako erakusketa

1985. urte aldera hasi zen LAB Nafarroako Erriberan bere lan sindikala hedatzen. Duela 40 urte. Eta, hori gogoratzeko eta nabarmentzeko, Parlamentuko erakusketa Tuterara eramatea erabaki zuen, La Rua gizarte etxera hain zuzen ere. Horretarako, Tuterako Udalari beharrezko baimen eskaera egin zion uda aurretik, eta baimena sinatuta jasota, erakusketa irailaren 30ean muntatu zuen eta urriaren 1ean inauguratu zuen. Tuteran, Parlamentuan erakutsitako panel guztiak zeuden, baita LABek Erriberan eginiko lana erakusten zuten dozenaka argazki biltzen zituen zutabe bat ere.

Lerrook idazteko unean, Tuterako Udalak oraindik ez dio LABi erakusketaren itxiera komunikatu. Beraz, Udalak argitaratu duen oharraren bidez jakin du sindikatuak zer dela-eta itxi duten. LABen ustez, fantasia hutsa da ohar hori. Horren erakusgarri nabarmenena da Udalak asmatzen duela LABen erakusketak Jon askatu! izena duela. Ez da hala, noski. Erakusketa osoan ikus daitezkeen hamarka kartelen erreprodukzio txikien artean bada bat Jon Idigoras LABeko idazkari nagusia izandakoaren askatzea eskatzen duena ‒azkenean absolbitu zuten kausa baten ingurukoa, portzierto‒; baina kartel txiki horrek ez dio erakusketari izena ematen.

Tuterako Udalak Toqueroren aginduz idatzitako oharrak bere izenburuan baieztatzen du LABen erakusketak “ETAko presoak goratzen dituela”. Testu barnean, baina, baldintza erabili eta adierazi dute “ETAko presoei buruzko panelek terrorismoa goratzea iradoki lezaketela”. Aitzitik, zentsura eta debekua baldintzarik gabe aplikatu ditu Toquerok, eta tartean inolako salaketarik egon gabe, zigorra ezarri dio LAB sindikatuari.

LABek ulertzen du Alejandro Toquerok sindikatu hau atsegin ez izatea. LABek ere Toqueroren politika ekonomikoak eta enplegu politikoak gustuko ez dituen eta salatzen dituen moduan. Era berean, LABek ulertzen du Toqueroren alderdiak begi txarrez ikustea sindikatu honek Erriberan gero eta handiagoa duen presentzia. Baina areriotasun horrek ez du justifikatzen adierazpen askatasunaren aurkako eraso hau, balio demokratikoen guztiz kontrakoa baita.

Alejandro Toquero bezalakoen jauntxokeriek argi eta garbi erakusten duten zein garrantzitsua den UPNren eskuak Nafarroako erakundeetako lemetatik urruti egotea, batere aukerarik izan ez dezaten Nafarroako langileen bizitzen gaineko ezein erabaki hartzeko. LABek 50 urte baino gehiago daramatza halakoei aurre egiten, eta halaxe egiten jarraituko du, eta Toquerori ohartarazten dio beharrezkoak diren bideak bilatuko dituela tuterarrek beren hirian ikusi ahal izan dezaten hau guztia kontatzen duen erakusketa.