Lehenik eta behin, LABek aitortza egin nahi die Osakidetzan filtrazioak modu batera edo bestera salatu dituzten eta sistema maltzur horren aurrean agertu diren pertsona guztiei, bereziki prozesu judizial honetan aurpegia eman dutenei. Jakin badakigu zein presio jasan dituzten, eta beren zintzotasuna aitortu nahi diegu.
Horiek dira behar dugun profesionalaren eredua ordezkatzen dutenak, gure osasun-sistemaren izaera publikoa errespetatzen dutenak, biztanleria osoaren espazio partekatua eta guztien eskubidea den aldetik, edozein direla ere haien babesleak, eskala soziala eta abar. Etsigarria da salatzaileek jasan behar izan duten erabateko babes falta bizitzea, are gehiago atzo ezagututako autoak ematen duen zigorgabetasuna ikusita.
Auto horretan, prozedura oso konplexuaz arduratzen den laugarren magistratuak ikertutako pertsona guztiak kargugabetzea erabaki du. Hala ere, behin baino gehiagotan errepikatu dugunez, LABen helburu nagusia lortu dugu, filtrazioak desnormalizatu ditugu eta sistema klientelar horrek kolapsatzea lortu dugu. EPEaren eredua negoziazio mahaian dago eta gaur egun EPEak gardenagoak eta berme gehiagokoak dira. Hala ere, LABek ez dio uko egingo langile guztiek ezagutzen zituzten filtrazio horiek daudela egiaztatzeari, eta adi jarraituko du, auto horrek ezartzen duen zigorgabetasunaren ondorioz, LABentzat onartezinak diren praktikak ager baitaitezke berriro.
LABek azterketak aurkezteko egindako eskaerei behin eta berriz ezezkoa ematea erabakigarria izan da. Komunikazioen esku-hartzea bezalako neurrien faltak ebidentzia gehiago pilatzea eragotzi du, baina nabarmendu behar dugu hainbat kategoriatako filtrazio-ebidentziak ugariak bezain erabakigarriak direla, eta, beraz, harritu egiten gaitu horrelako epai batek.
Anestesian aztertu ahal izan ditugun azterketa apurrek adierazten zuten bat-etortzeak zeudela nota bikainak zituzten pertsonen artean, baita akatsetan ere. Traumatologian, “azterketako markaren” teknika erabili zen, hots, letra larriz idatzitako eta azpimarratutako gako-hitzak erabiltzea anonimotasuna hausten laguntzeko. Hori dela eta, zuzentzeaz arduratzen ziren pertsonek berehala identifikatzen zuten nork jaso behar zuen puntuazio altua. 70 puntu baino gehiagoko traumatologiako oposiziogileen %95ak teknika hori erabili zuen. Gainera, kategoria horretan bertan, epaimahaikideak azterketa baino egun batzuk lehenago batzartu ziren Astoria hotelean, eta barne-ikerketari ezkutatu zitzaion bilera. Hala ere, magistratuak esan du ezin izan duela egiaztatu teknika horren erabilera anonimotasuna haustera bideratuta zegoenik.
Epaimahaietako kideen aldez aurretiko filtrazio-ohartarazpenak daude, hala nola Kardiologian, eta 22 plaza jokoan zeudenean gehienez 22 gehienezko nota eman zituzten.
Angiologiako epaimahaiko kideek zuzenean salatu dituzte pertsona jakin batzuk. Ondoren, argitu zen aipatutako pertsona zela azterketa egiteko arduraduna eta bera eskuetan zuen bakarra. Gainera, azterketa prestatu zutenaren kideek atera zituzten notarik altuenak.
Egiaztatuta dago Osakidetzako eta HAEEko goi-kargudunen parte-hartze Kirurgia Plastikoan egindako filtrazioa ezkutatzeko. Gai horri buruz, María Jesús Mugicak, Osakidetzako zuzendari nagusi ohiak, ez zuen ezer esan epaitegian egindako deklarazioan, jakitun izan arren.
Hainbat kategoriatan, anonimotasuna hausteaz gain, azterketak egin ziren egun berean epaimahaikideen aurrean aurkezpenak egin ziren, hala nola Urologian, eskuliburu operatiboak erabat debekatzen duen zerbait.
Anestesian, ezagunak dira Debagoieneko anestesisten salaketak eta notario-aktak, sistema horren bidez saritutako pertsonen ordena ere aurreikusi baitzuten.
Kategoriaz kategoria jarrai genezake, filtrazio-zantzu eta -ebidentzia ugariak eta salatutako kategoria guztietan dauden gaiak azalduz, hala nola “nota bikainak = eskainitako plaza-kopuru” korrelazioa.
Justizia, gaur egun, zigorgabetasun-kutsu oso arriskutsua ematen ari zaie praktika horiei; izan ere, EAJk bere buruari eskatzen dio zuzenean inplikatuta dauden pertsonen, egoeraren berri zutenen eta iraganean praktika horien onura jaso dutenen izen ona garbitzeko. LAB ez da izango hori egingo duena. Ez dakigu zer egingo duen Fiskaltzak; izan ere, hark jarri zuen salaketa epaitegian, zeuden zantzu ugarien aurrean, baina gero prozesua norabidez aldatzea erabaki zuen, sindikatu horren eskaeren aurka eginez eta oztopatuz. Errealitate larri bat salatu dugu, eta, horretarako, langile batzuekin lan egin dugu, ondo baino hobeto baitakite LABen salaketak normalizatuta eta naturalizatuta zeuden jarduera batzuei egin behar izan diela aurre, eta badirudi magistratuak ez duela hori onartu nahi.
Bidegabea iruditzen zaion ebazpen baten aurrean, LABek ez du amore emango eta, horregatik, apelazio-errekurtsoa aurkeztuko du. Atzo ezagutu genuen autoak ez du zalantzan jartzen LABek egindako salaketaren egiazkotasuna. Langileek badakite nola egiten ziren medikuen lan-eskaintza publikoak, eta gizarte osoak egiaztatu ahal izan zituen erabilitako filtrazio-praktikak. Horregatik, uste dugu auto horrek zalantzan jartzen duela justiziaren funtzionamendua bera, baita gai horren muinera iritsi nahi izatea ere. Arabako Probintzia Auzitegiak hori zuzendu behar du.
