2025-12-30
Blog Page 157

EHUko zuzendaritzaren eta Eusko Jaurlaritzaren itxikeriaren aurrean, irakasle eta ikertzaileek greba egingo dute martxoaren 6an eta 12an

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
EHUko zuzendaritzaren eta Eusko Jaurlaritzaren itxikeriaren aurrean, irakasle eta ikertzaileek greba egingo dute martxoaren 6an eta 12an

Ikasturte honetako lehen lauhilekoan EHUn greba egitera eta mobilizatzera bultzatu gintuzten arazo gehienek beren horretan diraute bigarren lauhilekoaren hasiera honetan. Aste hauetan zehar, negoziazio-mahaiaren bi bilera izan ditugu baina Errektoretza erabat itxita agertu da sindikatuek aurkeztutako proposamenen aurrean. Nabarmentzekoa da, bereziki, ordezko irakasleen lan-baldintzak hobetzeko proposamenen aurrean zuzendaritzak erakutsitako egoskorkeria. Eusko Jaurlaritzaren jarrera pasiboa ere onartezina izan da.

Lehen lauhileko mobilizazio eta grebetan sindikatuok salatu genuen unibertsitatean arazo estrukturalak ditugula eta EHUko langile kolektibo batzuen lan-baldintzen prekarizazioa geroz eta larriagoa dela, finantzaketa falta izanik erroko arazoa. Hartara, gure aldarrikapen nagusiak irakasle ordezkoen prekarizazioarekin amaitzea, langile guztion erosahalmenaren berreskuratzea, irakaskuntza eta lan zamaren jaitsiera, eta oro har Unibertsitatearen finantzaketa handitzea izan ziren. Honen aurrean, errektoretzak eta Eusko Jaurlaritzak eman dituzten pausoak oso eskasak izan dira. Ez dute hitz egin nahi 41/2008 Dekretua aldatzeaz, ordezko irakasle prekarioen miseriazko soldatak finkatzen dituena, edota haien soldatak EHUn bertan negoziatzeaz. Ez dute ezer jakin nahi EHUko langileon erosahalmenaren berreskurapenaz, edota irakasle-ikertzaileok 2006tik hona izoztuta ditugun osagarri gehigarrien eguneratzeaz (% 30etik gorako balioaren galera izan dugu). Ez dute ezer entzun nahi azken boladan langileen alde egon diren epaiak betetzeaz (ikertzaileak, seiurtekoak denontzat, bosturtekoak lanaldi partzialeko langileentzat…). Eta, erretiroen inguruko murrizketen aurrean garaipen judiziala egonda ere, Unibertsitateak bere horretan darrai.

Arazo estruktural eta prekarizatzaileen gorakadak ordezko irakasleen lan-baldintzen okertzea ekarri du. USLO indarrean sartu zenetik, hutsik dauden lanpostuen ordezkapen kasuetan izan ezik, ordezkoei ez zaie osoko jardunaldia aitortzen (nahiz eta ordezkatuak hala izan): ez klaseen prestakuntza, ez formazioa edota irakaskuntzari lotutako kudeaketa, eta miseriazko soldatetara kondenatu dituzte. Baldintza honetan dauden langileak guztiz egoera prekarioan daude, eta baldintza kaskar hauek izanagatik lanpostu asko ordezkatu gabe geratzen dira, sailetako beste irakasleei lan-zama handituz. Honek guztiak eragin zuzena dauka irakaskuntzaren kalitatean, ikerkuntzan eta unibertsitatearen kudeaketa egokian.

Urriaren 11an, urriaren 25ean eta abenduaren 19an argi esan genion EHU eta Eusko Jaurlaritzari unibertsitateko irakasle eta ikertzaileen eta, ondorioz, unibertsitate beraren egoera jasangaitza dela eta bereziki premiazkoa dela aipatu ditugun gaiei eustea. Errektoretza-taldearen jarrera murriztailearen eta Eusko Jaurlaritzan jarrera immobilistaren aurrean, EHUko irakasle eta ikertzaileok mobilizatzen jarraitu beharko dugu lan-baldintza egokien defentsan. Horregatik, LAB, STEILAS eta ELA sindikatuok bi greba egun egitera deitzen dugu: martxoaren 6an, EHUko unibertsitateko irakasle eta ikertzaileak eta, martxoaren 12an, sektore publikorako mobilizazio-dinamikarekin bat eginez, unibertsitateko komunitate osoko langileak.

Bi urteko haurren gelak Nafarroako ikastetxeetan: aukerarik txarrena haur eskolak doakoak izateko prozesuan aurrera egiteko

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
Bi urteko haurren gelak Nafarroako ikastetxeetan: aukerarik txarrena haur eskolak doakoak izateko prozesuan aurrera egiteko

Nafarroa osoan kudeaketa komuna izateko ordua da, haur eskolek eta bertako langileek jasaten duten kaosa behingoz antolatzeko.

Duela aste batzuk Nafarroako Gobernuak iragarri zuen 0-3 zikloa doakoa izango dela Nafarroa osoko sare publikoan. Orain jakin berri dugu, prentsaren bidez, Hezkuntza Departamentuak erabaki duela 2024-2025 ikasturtetik aurrera 2 urtekoen gelak sartzea ikastetxe publikoetan, sektoreko profesionalekin edo sindikatuekin kontsultatu edo kontrastatu gabe. Helburua, diotenez, Haur Hezkuntzako lehen zikloaren unibertsaltasunerantz aurrera egitea da.

Doakotasuna iragarri ondoren, argi genuen ez zela plaza publikorik egongo 0-3 urte bitarteko Nafarroako haur guztientzat. Eta, dirudienez, Gobernuak gai horri erantzuteko plantea ditzakeen aukeren artean, biderik “errazena”, azkarrena eta, jakina, merkeena aukeratu du: ikastetxe publikoetan bi urteko haurren gelak sortzea. Horrela, ez da beharrezkoa izango eskola berriak eraikitzea eskaintza handitzeko, espazio libreak erabiliko baitituzte 2 urteko haurrekin. Erabaki horrekin, eskoletako espazio libre horiek ratioaren jaitsiera lineala ezartzeko eta, horrela, ikasleen arreta hobetzeko aukera bikaina baztertu dute.

Eta LABen alarma guztiak piztu zaizkigu.

Alde batetik, uste dugu pedagogikoki zentzugabekeria bat dela zikloa zatitzea eta 2-3 urteko haurrak haur eskoletatik ateratzea, eskola horiek bereziki haientzat sortu eta diseinatuak baitaude. Gainera, haur txiki-txikientzat prestatuak edo pentsatuak ez dauden instalazioetan kokatzeak (oso bestelako beharrak dituzten ikasle helduagoentzat egokitutako patio izugarriekin, konparazio batera) ez du ezer onik ekarriko eta hezkuntza-kalitatea nabarmen okertuko du.

Bestalde, neurri hori landa-eremuetan aplikatzen hasteak haur eskola txikienak kondenatuko ditu, urte batzuk baitaramatzate ikusten nola murrizten zaizkien unitateak hainbat arrazoirengatik. Askok espero genuen, doakotasunari esker, hango matrikula kopurua berriro handituko zela. Baina Hezkuntzak orain iragarritako neurriarekin, landa-eskola horiek are kaltetuagoak izango dira.

Eta, azkenik, lan arloari dagokionez, ez dakigu nola kudeatuko diren langileak. 2 urtekoen gela horietako langileak ikastetxe publikoetako gainerako irakasleak bezala kontratatuko dira Hezkuntzako zerrendetatik? Haiek arduratuko al dira, halaber, ziklo honetako errutinen ardatz diren zainketez (jaten ematea, pixoihalak aldatzea, siestan laguntzea…)? Orduan, B mailako langileak izango dira, ala udalek edo udal-eskolen enpresa kudeatzaileek C mailako langile gisa kontratatutako langileak izaten jarraituko dute? Erabaki horrek arrakala bat sortuko du ikastetxe publikoetako 2 urteko haurren geletako langileen eta haur eskoletako langileen artean?

Gure ustez, garaia da Gobernuak zikloa duintzeko dituen konpromiso garrantzitsuei heltzeko, hala ziklo hori hezkuntza-ziklo gisa aitortuz –LOMLOEk eta 61/2020 Foru Dekretuak aldarrikatzen duten bezala–, nola baliabide materialen kudeaketari eta langileen kontratazioari dagokionez. Garaia da, beraz, Nafarroa osoko kudeaketa komunari aurre egiteko, haur eskolek eta bertako langileek lurralde osoan jasaten duten kaosa behingoz antolatzeko.

LABetik ausardia eta ikuspegi zabala eskatzen dugu erronka honi aurre egiteko. Inprobisatzeari eta berriak prentsa bidez zabaltzeari utz diezaiotela, eta benetako urratsak eman ditzatela Nafarroako hezkuntza-arretaren kalitatea hobetzeko eta sektoreko langile guztien lan-baldintzak duintzeko. Garaia da Nafarroa osoko haur eskola guztiek kudeaketa komuna izan dezaten. Publifikazioa lortzen ez den bitartean, LABek Nafarroako haur eskoletarako hitzarmen propio baten negoziazioa defendatzen jarraituko du.

Lantokietan ematen diren diskriminazio guztien aurka borrokatuko dugula adierazi eta sindikalismo antirrazista garatzeko konpromisoa berretsi dugu

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
Lantokietan ematen diren diskriminazio guztien aurka borrokatuko dugula adierazi eta sindikalismo antirrazista garatzeko konpromisoa berretsi dugu

LAB eta SOS Arrazakeriak mobilizazioa egin dugu Iruñean, Lan Ikuskaritzaren aurrean, lantokietako diskriminazioaren kontra. Bertan, Aljeriatik Nafarroara lanera etorritako emakume* langile baten kasua salatu dugu, lehenik Misericordia adinekoen egoitzan eta Morean ondoren, hiyab-a erabiltzeagatik presioak, mehatxuak eta kaleratzea jasan behar izan baitzituen. LAB sindikatuak irmoki errefusatzen ditu lan egiteko eskubidearen aurka hartutako jarrera eta erabaki hauek.

Diskriminazio eta zapalkuntza ugari elkar gurutzatzen dira gertakari hauetan. Ez da kasualitatea emakumea*, migratua, musulmana eta arrazializatua izanik laneko diskriminazioa bizi behar izatea. Zoritxarrez, ez baita salbuespena.

Gure jendarte antolaketan, prekarioenak eta baldintzarik okerrenetan dauden lanpostuak langile migrante emakumeei* eskaintzen zaizkie, bizirauteko adina ematen ez dutenak, etengabeko mehatxupean biziarazten dutenak.

Ez dagokio LABi hiyab eramatearen arrazoiak epaitzea ezta interpretatzea ere. Afera honetan oinarrizkoa den horretan jarri behar da begirada: lan egiteko eskubidea dute, eta hiyab-a ezin da izan diskriminaziorako, mehatxurako edo kaleratzeko arrazoi.

Horregatik, LABek adierazi nahi du lantokietan zein kalean jendarte eredu esplotatzaile hau sostengatzeko beharrezkoa den mota guztietako arrazakeria gainditzeko borroka egitea ezinbestekoa dela, eta sindikatu honek horretarako tresna izateko lanean jarraituko duela.

Era berean, LABek neurri eraginkorrak eskatzen ditu lantokietan horrelakorik gerta ez dadin, Lan Ikuskaritzatik hasi eta patronalak geldiarazteko neurri politikoetara, pertsona migratuen eta arrazonalizatuen bizitza prekarizatzen jarrai ez dezaten.

ADEGIren aurrean mobilizatu gara EAEko sektore kimikoan hitzarmen bat negoziatzeko duen borondate eza salatzeko

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
ADEGIren aurrean mobilizatu gara EAEko sektore kimikoan hitzarmen bat negoziatzeko duen borondate eza salatzeko

Gaur, ADEGI patronalaren aurrean mobilizatu gara, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako kimika sektoreko 20.000 langileen lan baldintzak hemen negoziatzeko borondate eza salatzeko. Patronalek urtarrilaren 10erako sektoreko sindikatu nagusiek egin genuen bilera deialdira joateari uko egin ondoren etorri da mobilizazio hau. Bilera horren helburua kimikaren sektoreko lehen hitzarmen autonomikoaren negoziazio mahaia eratzea zen.

LABentzat, bertako hitzarmenak estatuko hitzarmenetatik blindatzea lehentasunezko borroka izan da beti. Alegia, negoziatzeko eskubidea hemen mantentzeak langileontzat lan baldintza hobeak lortzeko aukera emango ligukeelako.

Aldarrikapen horrekin bat datoz EAEko kimika sektoreko langileak, eta hala erakusten dute sektoreko erreferentziazko enpresetan jaso ditugun mozioek eta Gipuzkoako ordezkariekin batera gaur egindako mobilizazioak.

Ez da egindako mobilizazio bakarra, otsailaren 6an CEBEK eta CONFEBASK patronalen aurrean ere mobilizatu ginen. Eta hurrengo asteetan dinamika berdinarekin jarraituko dugu Arabako SEA patronalaren aurrean.

LABen prest gaude hitzarmen honen aldeko borroka azken muturreraino eramateko. Helburu hau aliantzen eta sektoreko langile guztien aktibazioaren bidez lortuko da. Ildo horretan, LABek, sektoreko gainerako gehiengo sindikalarekin batera, SEA patronalen aurrean mobilizatuko gara datozen asteetan.

TMB Arraiz planta berriro ere zatika erortzen ari dela salatzen dugu

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
TMB Arraiz planta berriro ere zatika erortzen ari dela salatzen dugu

Otsailaren 8an beste horma bat eta TMB Arraiz enpresaren fatxadaren zati bat erori egin ziren, eta fatxadaren beraren zatiak agertu ziren inguruan dagoen Zabalgarbi enpresan. TMB Arraiz Bizkaiko hondakinen tratamenduaren arduraduna da, eta Bizkaiko Foru Aldundiarena eta Garbikerrena da.

2024ko otsailaren 8ko denboralaren ondorioz, latorrizko sabaiaren zati bat hegan atera zen, eta zementuzko barruko horma bat erori egin zen, aire zabaleko bigarren bioiragazki bat geratuz. Gailu horrek fluido-korronte batetik (airea edo ura) konposatu kutsatzaile ugari ezabatzen ditu prozesu biologiko baten bidez, eta hori da horiek kanpora ateratzea saihesten duena. LAB sindikatuak salatu duenez, enpresak ez zion gertakarien berri eman prebentzio-batzordeari, eta otsailaren 10era arte ez zuen prebentzio-batzordeak horren berri izan. Otsailaren 12an, astelehena, LAB sindikatuak Osalani eta lan-ikuskaritzari deitu zien bertara joan eta atestatua ireki zezaten. Salatu du inork ez diela ziurtatu ingurumen-segurtasuna arriskuan egongo ez denik, eta bi administrazioek eskuak garbitu zituztela eta ez zirela bertaratu.

Enpresa Batzordeak aspalditik adierazi zuen instalazioen egoera eta Laneko Arriskuen Prebentzioko hainbat bileratan horrelako zerbait gertatzeko arriskua, eta LABeko ordezkariek instalazioaren eta makineriaren mantentze prebentiboa eskatzen ibili ziren. Ildo horretan, joan den urriaren 18an, LAB sindikatuak, Enpresa Batzordearekin batera, bilera bat eskatu zion Bizkaiko Diputatu Nagusi Elixabete Etxanoberi, tratamendu-plantaren egoera negargarriaz hitz egiteko. Eskaera hori otsailaren 12an bertan egin zuen LAB sindikatuak, presaz, eta ez zuen erantzunik jaso. Bizkaiko Foru Aldundiak ez du neurririk hartu azaroaren 8an 50x10m-ko zementuzko horma erori zenetik.

Langileen ordezkariek Aldundiari eskatzen diote, zerbitzu horren zuzeneko arduraduna den aldetik, premiazko bilera bat errazteko eta horrelakorik berriro gerta ez dadin behar diren neurriak hartzeko.

Garbiñe Aranburu: “Patronalak prebentzio legedia ez du betetzen eta zigorgabe geratzen da, nahiz eta arduragabekeria horrek langileen heriotza eta gaixotasunak eragin”

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
Garbiñe Aranburu: “Patronalak prebentzio legedia ez du betetzen eta zigorgabe geratzen da, nahiz eta arduragabekeria horrek langileen heriotza eta gaixotasunak eragin”

LAB, ESK, STEILAS, EHNE-Etxalde eta HIRU sindikatuek mobilizazioa egin dute gaur Bilbon, Jaurlaritzatik Confebasken egoitzaraino, “Patronalak eta instituzioek gaixotu eta hiltzen gaituzte” lemarekin. Bertan izan da Garbiñe Aranburu LABeko koordinatzaile orokorra eta langileon lan osasuna okerrera doala adierazi du. Urte hasieratik Euskal Herrian hildako 14 langileak gogoan, adierazi du latza izaten ari dela urte hasiera eta “hau ez da zerbait puntuala, buelta ematea lortzen ez den joera baten adierazle gordinena da”.

Eredu produktiboaren aldaketa ere izan du hizpide. Horrela, gogoratu du zerbitzuetan geroz eta langile gehiagok lan egiten duela eta geroz eta langile gutxiagok istripu gehien pilatzen diren sektoreetan, baina istripu kopurua ez da murrizten.

Lan osasuna artatzerakoan, genero aldagaia kontuan hartzen ez dela nabarmendu du. Laneko gaixotasunak ezkutatzeko estrategia argia dagoela adierazi eta gogoratu du Munduko Osasun Erakundearen arabera minbizien %30 – %40 artean lanak eragindakoak direla. “Enpleguaren prekarizazioak, lan erritmo altuek, genero arrakalek, soldata baxuek etab. eragin edo areagoturiko arrisku psikosozialak ez dira kontuan hartzen”, gaineratu du Aranburuk.

Osasun galera hauek ekidin daitezkeela gauza frogatua da. Horretarako prekarietateari muga jarri eta formakuntza hobetu behar da. Baina lan osasunari dagokionez, arreta berezia jarri behar da prebentzio neurrietan.

Lan osasunean, “bizitzako beste eremuetan pentsaezina den zerbait” gertatzen del nabarmendu du, “patronalak prebentzio legedia ez du betetzen eta ez da ezer gertatzen, zigorgabe geratzen da nahiz arduragabekeria horrek langileen heriotza eta gaixotasunak eragin”.

Egoera honen erantzuleengan ere jarri du fokoa LABeko ordezkariak, guzti hau instituzioen konplizitatearekin gertatzen baita. “Patronalaren inpunitatea, Gobernuen eskutik dator. Patronalaren interesak ez kaltetzeko, instituzioak langileen aurkako indarkeria ontzat ematen ari dira, langileak lanean hiltzea eta gaixotzea ontzat ematen ari dira”, adierazi du.

Patronalak etekinak lehenesten dituela ere nabarmendu du, langileen bizitzak eta osasunak bost axola diela gaineratuz. “Odol isurketa honen aurrean, patronalak batere lotsagorritu gabe, absentismoaren gaia ateratzen du behin eta berriz. Langileen bajak sortzen diote kezka, ikuspegi guztiz produktibista berriro ere. Iritzi publikoarekin batera mutualitateak baliatzen dituzten, langileak osatu gabe lanera itzularazteko”, nabarmendu du.

Amaitzeko, gaur mobilizatu diren sindikatuek elkarlanean jarraituko dutela adierazi du:

  • Mobilizatuz, egoeraren salaketa egin eta arduradunak seinalatuz.
  • Prekarietatearen kontrako eta lan osasunaren aldeko borroka indartuz.
  • Osasunaren pribatizazioaren kontra eginez, osasun sistema publiko indartsua defendatuz eta mutualitateen kontrako jarrera indartuz.

Urtea hasi zenetik 14 langile hilik, 3 altueretatik erorita

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
Urtea hasi zenetik 14 langile hilik, 3 altueretatik erorita

Gaur goizean, Durangoko Fundiciones Funbarri enpresan, 47 urteko H.B. langilea hil da altuera batetik erorita. Hildako langilea, Porto Cubiertas enpresako langilea zen eta teilatua berritzen ari zirela erori da larriki zauriturik geratuz, handik gutxira hil delarik. Lehenik eta behin LABetik gure samina eta lankide senide eta lagunekiko elkartasuna adierazi nahi genuke.

LABek jasotako lehen datuen arabera, langileak arnesa ipinia zuen eta litekena da bitarteko loturarik ez egotea edo honek huts egitea. Ohikoa da obretan, segurtasunaren neurriak bermatu behar dituen errekurtso prebentiboa ez egotea eta modu honetan, une askotan langileak segurtasun gabe lan egitea behartuta egoten dira, bitartekorik ez zaielako bermatzen.

Behin eta berriz salatzen gatoz, obretako araudi berezitua patronalak ez duela betetzen eta uneoro fase bakoitza ikuskatu behar duten prebentzio teknikariak ez direla obran egoten. Bereziki larria da, altueretako lan edo prozesu batean kontrolik edo errekurtso prebentiborik ez egotea araudiak eskatzen duen bezala.

Onartezina da, hain maiz gertatzen den lan-istripu mota baten aurrean, beharrezkoak diren bitartekoak ez jartzea. Gogoratu eraikuntza dela istripu hilgarrietan liderretakoa. Agerikoa da Lan Ikuskaritzak, Osalanek eta Gobernuek ez dituztela jarduera horiek kontrolatu nahi. Praktikan, patronalari ez zaio araudia betearazten eta honen emaitza agerikoa da, bizitzarekin ordaintzen dugularik.

Eraikuntzaren sektorean dauden lan baldintza txarrak salatzen ditugu. Lanaldi luzeak, azpikontratazioa, autonomo faltsuak, prestakuntzarik eza, prebentzio-baliabiderik eza… Prekaritatea, esplotazio-modu bat izateaz gain, laneko heriotzak eragiten dituen arrisku-faktore bat da.

Argi dago gaitz honen konponbidea langileok egiten dugun presio eta mobilizaziotik etorriko dela. Gure bizitza jokoan dago. Honela, LAB, ESK, STEILAS, EHNE-Etxalde eta HIRUk osatutako intersindikaletik bihar, asteazkena 14, Bilbon egingo dugun mobilizazioan parte hartzeko dei egin nahi genuke (11:00etan Eusko Jaurlaritzatik). Mobilizazio honetan 2024ko urte hasera beltza salatuko dugu patronala eta gobernuen aurrean.

Bestalde, bat egin nahi dugu Fundiciones Funbarri enpresako komiteak gaurtik bihar eguardirarte egingo duen geldialdiarekin eta ere berean bihar 13:00tatik aurrera egingo duen kontzentrazioarekin.

Elkarretaratzea egin dugu Arrasateko Ausolanen egoitzan, prebentzio gehiago eta kontrol gutxiago eskatzeko

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
Elkarretaratzea egin dugu Arrasateko Ausolanen egoitzan, prebentzio gehiago eta kontrol gutxiago eskatzeko

Ausolanek baja medikoak kontrolatzeko enpresa bat kontratatzea erabaki du. Neurri hori enpresaren alde bakarreko erabakia izan da, ez partekatua, ez negoziatua, ezta antzekorik ere, eta posta elektronikoz jakinarazi die langileei. Hori salatzeko, elkarretaratzea egin dugu Ausolanen Arrasateko egoitza aurrean.

Bajak kontrolatzeko enpresa horiek ez dute inolako onurarik edo laguntzarik ematen, kontrolatzeko eta langileei beldurra eragiteko baino ez dira. Iruzurren susmagarritzat hartzen dituztelako.

Langileekiko susmoa sortzeaz gain, Osakidetzako medikuen aurka ere egiten dute, ez baitira haien profesionaltasunaz fidatzen.

Enpresak adierazten du langileen onerako eta hobetzeko dela errealitatea bestelakoa dela dakigunean. Langileen ongizatea eta osasuna hobetu behar baditugu, soldata-kontratuen baldintzak hobetu eta arriskuak prebenitu behar ditugu.

Antolatzeko eta desadostasuna adierazteko deia egiten dugu. Enpresek hobe lukete prebentzioan aritzea eta langileen lan-baldintzak hobetzea, enpresa horiek kontratatzeko dirua gastatzea baino. Izan ere, enpresa horiek aberastu egiten dira langileak lanera lehenbailehen bidalita, edozein modutan.

26.000 lan-istriputik gora egon dira 2023an Nafarroan, Estatuko daturik okerrenetakoak

Zubiate(e)ko Aritz
-
0
26.000 lan-istriputik gora egon dira 2023an Nafarroan, Estatuko daturik okerrenetakoak

LAB, CGT, ESK, STEILAS, EHNE-etxalde eta HIRU sindikatuok agerraldia egin dugu Iruñean, 2023ko laneko ezbeharren txostena aurkezteko. Txostenak Euskal Herri osoa hartzen du aintzat baina gaurkoan, Nafarroako ikuspegitik egin da irakurketa. Lan-istripuak eta gaixotasun profesionalen inguruko datuak jasotzen dira bertan eta adierazi dugu 2023ak azken urteotako joera berretsi besterik ez duela egin. Izan ere, azken 10 urteotan, gutxienez 587 langile hil dira lan istripuz Euskal Herrian eta 2023an, 59. Nafarroari dagokionez, azken 10 urteotan 150 langile hil dira istripuz, 12 2023an. Gainera, istripu kopuruak ez du etenik, nahiz eta gero eta jende gehiagok zerbitzuetan lan egiten duen zerbitzutan (%70 inguru), hau da, istripu traumatiko gehien eragiten dituzten sektoretatik kanpo.

2023ko-Euskal-Herriko-laneko-ezbeharren-txostenaNAFARROADeskargatu

Aurkeztutako txostenak bi atal nagusi ditu. Lehenak, sindikatuon datuak jasotzen ditu. Lehen atalari jarraiki, 2023an Nafarroan izandako istripu hilgarrien inguruko zehaztasunak eman ditugu. Horrela, 5 heriotza garraiolarienak izan dira, 5 errepidean istripuaz (horietatik 2 in itinere), industrian 2 egon dira, beste 2 eraikuntzan, ez traumatikoak ere 2 izan dira eta 1 bortxakeriaz.

Datu ofizialak jasotzen ditu txostenaren bigarren atalak. Istripuetan, datu ofizialek, enpresa zein mutualitateek eskainitako datuak hartzen dituzte aintzat. Hemen amarrua dago, batetik, istripu arin asko ez direlako aitortzen eta bestetik, istripu larri asko mutualitateetako sendagileek arintzat jotzen dituztelako, administrazioen kontrolik gabe. Hala ere, datu ofizialek 100.000 lan istripu aitortzen dituzte Hego Euskal Herrian, eta 26.000tik gora Nafarroan, azken urteotako joera berretsiaz.

Gobernuek heriotzen inguruko datuak ere izkutatzen dituzte. Kasurik ohikoenak garraiolarienak izaten dira edo laneko heriotza bezala hartzen ez diren in itinere zein in mision istripuen kasuak. Istripu eta heriotza hauetako asko gure afiliatu sarearen bidez ezagutzen ditugu. Sindikatuok Nafarroan 12 istripu hilgarri zenbatu ditugu eta datu ofizialen arabera 10 izan ziren.

Sektore batzuetan hiltzeko aukera gehiago dago, hala nola basogintza, eraikuntza, industria edo garraioan, eta beste batzuetan errazagoa da gaixotasun profesionalak garatzea. Honetan, gero eta nabarmenagoak dira afekzio psikosozialak. Hauen kasuan sektore feminizatuek pairatzen dute egoera bortzitzena. Lan batzuek hil egiten dute, beste batzuek aldiz ez dute bizitzen uzten.

Istripu ez traumatikoen hazkundeak, kardiopatiak tarteko, faktore psikosozialean dauka bere iturrietako bat. Arrisku psikosozialen gorakadak heriotza ez traumatikoetan dauka islada, hauen hazkundean. Laneko arriskuen eragina dago heriotza hauen atzean, neurri batean behintzat. Nabarmendu beharrekoa da mutualitateek, une honetan, ez daukatela kasu psikosozial bakarra ere laneko kontingentzia bezala aitortuta, denak jotzen baitute kontingentzia arrunt.

2024ko lehen hilabetea ere orain arteko joera lazgarriaren erakusle da, urtarrilean 13 hildako izan baitira Euskal Herrian, horietatik 5 Nafarroan.

Laneko gaixotasunei dagokienez, enpresarioen elkarteak diren mutualiateetako sendagileek erabakitzen dute, lehen instantzian, langileak pairatzen duen gaitz horren jatorria lanekoa ala arrunta ote den. Eta mutualitateen iruzurrak eragiten du gaixotasun profesionalen azpierregistro lotsagarria.

Honen erakusgarri, Osasunerako Munduko Erakundeak (OME) berak aitortzen duela, lan munduan, gaixotasunek istripuek baino heriotza gehiago eragiten dituztela. Hala ere, erregistro ofizialek, laneko gaixotasunen gehiengo zabala ezkutatzen dute. OMEren arabera, minbizi kasu guztien %30 eta 40aren artean izan daiteke lanetik eratorria eta heriotza guztien %20a soilik da istripu traumatikoen ondorio, beste %80a istripu ez traumatiko eta laneko gaixotasunek eragindakoa izango litzatekeelarik, beti ere OMEren arabera.

2023ko erregistro ofizialen atzean dagoen gorakadak esan nahi du, dauden guztietatik, bakarren batzuk gehiago izan direla aitortuak, besteak beste sindikatuon presioagatik.

Ia 30 urte martxan daramatzan lan osasuneko araudia ez da betetzen, eta patronalak inpunitate osoa dauka ez betetze honen aurrean.

Erakunde eta amarauna instituzionalek inpunitate hori babesten dute. Gobernuek ez dute patronala isuntzen eta patronalak ederki daki zein den gobernuek bidalitako mezua: “zuek jarraitu horrela, ez baita ezer gertatuko”. Iruzur honetan mutualitateak dira gakoa, patronalaren inpunitatea eta gobernuen antzutasuna baliatzen duten tresna baliagarria baitira. Ondorioz, OSALAN eta NOPLOIek egiten dituzten plan garestien islada ez da inon ageri.

Nafarroan, gainera, hainbat diru partida banatzen dira sindikatu handienen eta enpresarien elkarteen artean, “prebentzioa egiteko”. Guztira 1.200.000 euro hiru partida nagusietan. Hauen emaitza zein den neurtzea ez da batera erraza eta askotan zalantzan ipintzen dugu, bake soziala erosteko partidak direla ere uler baitaiteke. Diru hau Lan Ikuskaritza indartzeko erabiliko balitz, ziurrenik egoera ez litzateke horren txarra izango.

Egoera latz honen aurrean, sindikatuok urrats berriak emango ditugu:

  • Gure iruditegi berriarekin bat ekimen berriak burutuko ditugu.
  • Istripu hilgarrietan kontzentrazioak egiten jarraituko dugu eta baldintzak ematen direnean aktibitatea geldiarazi.
  • Istripu asko ematen diren momentuetan mobilizazio bereziak egingo ditugu Patronala eta Gobernuak interpelatuz. Honela, datorren otsailaren 14ean Bilbon mobilizazio bat egingo dugu heriotza asko eman diren bolada berri hau salatzeko eta gobernu zein patronalaren ardurak argitzeko.
  • Mutualitateen publifikazioa lortzeko borroka ezberdinak piztuko ditugu.
  • Gobernuei exijitu diegu patronalari araudia betearazteko bitarteko errealak ipini ditzala:
    • Osalanen eta NOPLOIko teknikariei isunak jartzeko gaitasuna eman.
    • Ikuskari kopurua biderkatu.
    • Ikuskariei ofizioz enpresak zelata ditzatela, ardura guztia delegatuen gain utzi gabe.
    • Patronalaren inpunitatea apurtzeko erabakia hartu, kanpaina hertsatzaile gogor bat abian ipini dezatela eskatuaz.
    • OSALAN eta NOPLOI fiskaltzarekin koordina daitezela kausa penalak dinamizatzeko.
    • Laneko Segurtasun eta Osasunaren Institutu Nazionalak laneko gaixotasun oro katalogatu dezala, bereziki sektore feminizatuetan horrelako eragina duten psikosozialak.
1...156157158...1,583Page 157 of 1,583

COOKIAK | COOKIES

LEGE OHARRA ETA PRIBATUTASUN POLITIKA | AVISO LEGAL Y POLĂŤTICA DE PRIVACIDAD

www.lab.eus