Langabeziak behera egin du Hego Euskal Herrian, 2022ko azaroan 142.203 langabe zenbatu dira (pasa den hilean baino 817 gutxiago). Nafarroan, aldiz, langabeziak %0,7 egin du gora eta pasa den hilean baino 218 langabe gehiago daude.
25 urtetik beherako biztanleriaren artean, ordea, langabeziak zertxobait egin du gora (%0,16), bereziki gizonezkoen artean. Eta generoaren araberako azterketarekin jarraituz, emakumeen artean jaitsi da gehien langabezia pasa den hilabetearekiko (emakumeen langabeziak %0,77 egin du behera, gizonezkoenak, aldiz, %0,28).
Emakumeen langabezia jaitsiera, ordea, ez da estrukturala (pasa den urtean baino %7,7 gizonezko gutxiago baitaude langabezian, emakumeen artean langabezia %2,71 jaitsi den bitartean). Datua, egungo testuinguru sozioekonomikoari erabat lotuta ulertu behar da; izan ere, zerbitzuak sektoreak izan du langabezia jaitsierarik adierazgarrienetakoa, %0,90a, eta gogora dezagun sektore honetan emakumeak direla gehiengoa.
Langabezia datua bizitzaren garestitzeak ekarri duen kontsumo ohituren aldaketari lotu ahal zaio edota, datorrenaren beldur, herritarrak gastuak murrizteko harturiko neurriei (adib, gabonetako erosketak aurreratzea eta azaroko eskaintzak baliatu izana). Hori dela eta, zerbitzuetan enplegua mantendu dela pentsa liteke, ezegonkorra, prekarioa eta feminizatua.
Kontratazio datuak aztertuz gero, kontratu mugagabeen kopurua handituz joan arren (azaroan egin diren kontratazio berrien %74,79a mugagabea da), pentsa daiteke kopuru nahiko esanguratsu bat aldizkako finkoak izatera pasa dela (3.433 kontratu mugagabe bilakatu baitira).
LAB sindikatutik salatu izan dugunez, aldizkako kontratu finkoen atzean ezegonkortasun tasa handia dago. Patronalak lan erreformak ahalbideraturiko kontratu mota berri hau baliatzen ari dira ezegonkortasun hori bere interesen alde lerrokatzeko. Era berean, ehunka iruzur salaketa egon dira, aldizkako finkoak behin behinekotasuna estaltzeko baliatzen ari direla salatuz.
Ipar Hegoak berriki argitaratu duen Ikusmiran azterketaren arabera, Hegoaldeko eta Nafarroako langileen lan eta bizi baldintzak prekarioak dira. Langabeziatik haratago, Hego Euskal Herriko 25 eta 64 urte arteko %53,52a egoera prekarioan bizi da, hau da, bi langiletik batek ez du lan duina edota diru-sarrera nahikoak. Datu honi, pentsionisten %34,5ak 1.000€tik beherako pentsioa jasotzen duela gehitu behar diogu.
Bizitzaren garestitzeak langileon erosahalmenean galera ekarri du eta Lan Harremanen Kontseiluaren azken datuen arabera, langileen erdiak baino gehiagok hitzarmena eguneratu gabe du. Beraz, gero eta enplegu prekarioagoa dugunez, enpleguak jadanik ez du bermatzen pobreziatik ateratzea edota diru-sarrera nahikoak edukitzea modu duinean bizi ahal izateko.
Testuinguru zail eta ezegonkor honetan, LAB sindikatuak borroka ziklo berria zabaldu eta langileria euren lan eskubideen defentsak modu eredugarrian ari da. Horren erakusle, azken urteetan ezagutu dugun konfliktibitate handiena bizitzen ari garela.
Patronala da langileen lan baldintza prekarioen erantzule nagusia eta administrazioa ez da gai (edo ez du borondate politikorik) langileoi lan baldintza duinak bermatzeko. Hori dela eta, Lan Harremanetarako eta Babes Sozialerako Euskal Esparrua klase lehentasuna dela aldarrikatzen dugu.
