Zaila da emakumeen osasunaz berba egitea, gutxi aztertu direlako eragiten dizkiguten gaitzak. Osasunean zein bizitzaren gainontzeko ataletan ezberdintasuna agerian geratzen da.
Denok ezagutzen ditugu gizonei agertzen zaizkien sintomak zeintzuk diren, baina gutxik dakite emakumeen sintomak bestelakoak direla: hasieran sabeleko minak eta goragaleak nabaritzen dira, eta mina matrailetaraino zabaltzen da. Ondorioa: diagnostiko berantiarraren ondorioz emakumeak, gizonak baino 2 eta 5 ordu beranduago iristen dira ospitalera, eta infartua jasan ondorengo heriotza-tasa handiagoa da, %17,6koa, gizonena %4,7koa denean.
Bestelako tratamendua ematearen beste adibidea lehen zaintzak oinazeari ematen dion erantzunean eta emakumeen sintometan gauzatzen da: emakumeon minen %25a psikosomatikotzat jotzen da, aldiz, gizonen kexuen %9a bakarrik halakotzat jotzen da. Ondorioa: Espainian errezetatzen diren antsiolitiko eta antidepresiboen %85a emakumeei ematen zaie. Horren eraginez, gaur egun, emakumeen heriotza-tasa handitu da, medikazio gehiegi hartzen dutelako eta minbizia bezalako gaixotasun larrien diagnostikoak atzerapenez egiten direlako.
Horrek lan munduari ere eragiten dio. Horren adibide Correosek emakume bat iraitzi edo kaleratu izana dugu, eta leporatzen dioten delitu bakarra fibromialgiaz gaixotu izana da. Batik bat, emakumeei eragiten dien gaixotasun autoimmuneak (fibromialgia, neke kronikoa, sentikortasun kimiko anitza, tiroiditisa,…) gutxiesten dituzten, psikosomatikotzat hartzen dituzte, ia-ia ez dira ikertzen eta hauen tratamendua botikak aginduz bakarrik egiten da.
Mitoak ezabatzeari ekin behar diogu. Nahiz eta enpresarien %60ak irizten dion emakumeok gaixotasunak eraginda lanera ez agertze-tasa handiagoa agertzen dugula, datuok gezurtatzen dute; amatasun-baimena gaixotasun bajetatik bereizten badugu, gaixotasunek eragindako lanera ez agertzea, emakumeen artean, gizonena baino txikiagoa da.
Lan osasunari dagokionez, hainbat alderdi azpimarratu behar dugu. Aurrena, emakumeok lan baldintza eskasak pairatzen ditugula. Batik bat, prekarietateak, egun ekoizpenari eta ugaltzeari lotutako lanaren zatiketak eta zeregin berezietan emakume-langileak biltzeak ezaugarri berezitako lesioak eta gaixotasunak jasatera eramaten gaitu.
Honez gain, kontuan hartu behar da datu ofizialek ez dutela genero ikuspegiko azterketarik egiten. Ez dezagun ahantz, kasu gehienetan, lan istripu eta laneko gaixotasun gehienak, genero ikuspegitik, neutralak diruditen arren, gizonezko langileaz ari direla inplizituki, edo bestela, ukatzen dute generoa aintzat hartu beharreko aldagaia dela. Baina hala ere, egia da prebentzio jarduera eraginkorrak aztertu eta kontuan hartu behar duela genero aldagaia lan osasunaren esparruan, emakumeen berezitasun biologikoari ez ezik, ekoizpenari eta ugaltzeari loturiko lanak gaur egun duen banaketa eta lanaldi bikoitzaren ondorioak ere.
Horrengatik, LABek agintzen du ezberdintasunak jendarteratuko dituela eta batik bat, guri dagokigun lan esparruan suertatukoak. Negoziazio kolektiboa erabiliko dugu berdintasun printzipioa ezartzeko baliabide gisa eta prebentzioan eta lan arriskuen antzematean egingo dugu lan, genero ikuspegia kontuan hartuz:
• Arriskuak ezagutuz eta hauek ebaluatuz.
• Ebaluatzeko metodologia, metodoak eta teknikak hautatuz.
• Osasunari egin kalteak ikertuz (lan istripuak, laneko gaixotasunak eta lanak eragindako bestelako minak).
• Prebentzioan esku hartuz.
