Datorren maiatzaren 17an "Contra la represión sindical Rafa eta Bodalo askatu" izenburupean jazarpen sindikalaren aurkako hitzaldia egingo da Mendabiako Kultur Etxean. LAB sindikatuak eta Andaluziako SATek antolatutako ekimenari arratsaldeko 19:00etan emango zaio hasiera. Bertan, besteak beste, Ainhoa Etxaide eta Diego Cañamero izango dira.
TXIRRINKAren zutabeen datak eta ibilbideak:
Badira nazio bat egituratzeko orduan funtsezkoak diren osagaiak. Hezkuntza horietako bat da, baina hori baino gehiago ere bada. Hezkuntza nazio baten etorkizuna bermatzeko ezinbesteko tresna da. Belaunaldi berriek osatuko baitute biharko jendartea. Jasotzen duten heziketa nolakoa, biharko jendartea halakoa. Horrela, hezkuntza euskaldunak jendarte euskalduna sortuko du; hezkuntza askatzaileak, jendarte askea…
LABek urrats berri bat eman nahi du bide horretan. Honako ekarpena egin nahi du, hain zuzen ere: Hezkuntza Sistema Propioa Iruten dinamika. Eta zergatik IRUTEN? Bada, ezinbestekoa jotzen dugulako Euskal Herriak egun, zein etorkizun hurbilean behar duen hezkuntza eredua gaurdanik iruten hastea. Gaurdaino, hamarkadaz-hamarkada, eskuz-esku landu dugun hari korda zahar horrek etorkizuna iruten jarraitzeko balio behar digulako, eta etorkizuna gure herriari jantzi berri bat lantzetik pasatzen delako. Bide honetan, azken urteotan garatutako oinarrietan aurrera egin nahi du LABek: inposizioak salatzeaz gain, Euskal Herriak behar duen hezkuntza sistemaren bidean urratsak ematea. Maiz adierazi dugun bezala, desobedientzia ez delako ezetza adieraztea soilik, bide propioa ere jorratu behar baita.Horregatik gaurdanik hasi nahi dugu iruten etorkizuneko euskal estatuak izan behar duen gona berria, gona gorria.
Hezkuntza hizpide, hausnarketak, zalantzak eta tresna eraginkorrak partekatzeko asmotan bakoitzaren errealitatean oinarriturik abiatu nahi dugu dinamika hau. Betiko topikoak garaitu eta hezkuntzaren gainean ikuspegi berri eta fresko bat osatzeko asmoz. Horregatik hezkuntza komunitatea osatzen dugun norbanako nahiz eragile ezberdinei zuzentzen gatzaizkizue zuen ekarpena ere funtsezkoa baita!
Izan ere, herri-ikuspegitik abiatutako tokian tokiko lan praktikoa funtsezkoa dela deritzogu. Eta elkarrekin urrats berriak emateko aukeran sinesten dugu (ikasleak, langileak, familiak zein herritarrak; haur hezkuntza, lehen hezkuntza zein bigarrenekoak; unibertsitatekoak, ikastetxe batekoak zein bestekoak, musika eskola zein bestelako eragileak).
Antolatu dugun dinamikaren helburuak honakoak dira:
• Euskal hezkuntzaren xedeez gaineko hausnarketa burutu.
• Hezkuntzaren baitan biltzen garenon arteko esperientziak ezagutu.
• XXI. mendeari so Euskal Herriak behar duen eskola ereduaren gaineko adostasunak bildu.
• Hezkuntza Sistema Propioaren bidean tresna eraginkorrak osatu.
Dinamika honek hezkuntzaren baitako objektu izatetik, subjektu izaterako jauzia ematea du xedea. Hezkuntzarekiko ditugun beharrak, nahiak, ametsak… egingarriak diren heinean, ez dugu uste modurik aproposena hezkuntza sailei so geratzea denik; eurak zer esango zain. Guk geuk, herritarrok ere burutu beharko genituzke hausnarketak eta eztabaidak, denon artean adosteko eta eraikitzeko Euskal Herriak behar duen hezkuntza eredua!
Ainhoa Etxaideren interbentzioa:
Iruten dinamikaren garrantzia azpimarratzea baino irutenen oinarriak azpimarratu nahi ditut. Hezkuntza nazio baten etorkizuna bermatzeko ezinbesteko tresna da. Halako hezkuntza halako Herria izango dugu. Hezkuntza garrantzitsua da eta ez gaude esku arrotzetan uzteko prest. Askotan ikasle, irakasle, guraso eta herritar bezala esan digute ze garantzitsua den hezkuntza, gure seme-alaben hezkuntza aukeratzen denean arduraz jokatzeko eskatu digute, baina hezkuntza nolakoa, nola antolatu eta nundik eraiki behar den erabakitzerako orduan bizkarra eman digute. Hezkuntza sistemaren eraikuntzan protagonista izan nahi dugu, eragile izan nahi dugu, ez gaude instituzio eta gobernuen esku uzteko prest.
Protagonista izango bagara, urrats bat eman dugulako da, gure ekimenez eta inori baimenik eskatu gabe. Ez dugu hezkuntza sistema berri bat egingo LOMCEaren inguruan, ezta LOMCEa hemen aplikatzeko mahai baten inguruan eseriko ere. Gure ustez, gure ekimenez denok batera urratsak emanez, desobedientziari daukan balioa emanez eta baimenik eskatu gabe irekiko dugu biderik emankorrena.
Askotan galdetu digute zein den aldarrikatzen dugun sindikalismo berritu hori. Gure ustez hau da, sindikalismoa langileekin egitea, etorkizunari begira egitea. Gure aldarrikapenek ibilbide gehiago dute herritar eta langileen artean instituzioetan baino. Tresnak eskaini behar ditugu aldarrikapen horien gainean urratsak emateko, praktika politiko eta sozial berriak irekitzeko. Hau da langileen zerbitzura dagoen sindikalismo bat eta ez agortuta dauden bestelako eremu batzuetan kateatuta dagoena.
Negoziazio kolektiboa lapurtu digute, interbentzio instituzionaleko esparruak antzuak dira. Beraz gure interlokuzioa, gure aldarrikapenak defendatzeko tresna eta markoak berreskuratuko baditugu horrelako dinamiketan indar egiten dugulako izango da.
Beraz hemendik aurrera tresna bat gehiago dugu esku artean.
Apirilean EAEko Udal Legea onartu zuen Gasteizko Legebiltzarrak, gure udal zerbitzuak eta udalak arautuko dituen lehen lege autonomikoa. Horrenbeste denbora luze Udal Lege propiorik gabe egon eta gero, beharra baino premia zegoen hura adosteko. Izan ere, lege estatalaren azken erreformak,
lege autonomikoaren faltan, ordura arte udalen menpe ziren zenbait eskuduntza berrean behera uzten baitzituen. EAJ eta EH Bilduren artean ituna egin eta gero pentsa genezake Euskal Herriko alde honetan, EAEn, eraikuntza nazionala modu parte hartzailean eta herritarren zerbitzura egiten lagunduko lukeen lege bat izango genuela, euskal herritar eta udal langileen eskubideak bermatzen lagunduz.
LABen ordea, ez dugu uste udal langileen ikuspegitik aurrerapauso handia izan denik. Eta horrenbeste urte eta gero pixka bat gehiago itxoin genezake, eragile sozialekin negoziatu eta negoziaziotik sortuko zen lege bat egiteko. Ziur gaude, gainera, prozesu parte hartzaile batetik sortu izan balitz Udal Legea ez zela onartu dena izango, zerbitzu publikoen, langileen eta herritarren interesen alde berme gehiago izanen lukeela baizik.
Legeak gabezi hori izan du jaio baino lehen. Eremu instituzionalean ohituta gauzkaten bezala, negoziazioak iraun duen bi urteotan, ez da negoziaziorik ez harremanik egon elemu horretan jarduten dugunekin. Ez dugu parte hartzerik izan eta, hortaz, ez dugu legearen mamia ezagutu ia
onartu den arte. Beraz, LAB sindikatuarentzat oinarrizko kontua den Negoziazio Kolektiboari muzin egin zaio.
Legea eskuratu ahal izan dugunean hasi gara aztertzen eta argi-ilunak baloratzen, udal langileon ikuspegitik, eta alde ilunak gailendu dira. Ez ditugu ukatuko legeak dituen alde onak: euskararen normalizazioan ematen dituen urratsak, udaletan herritarren parte hartzerako egiten den ahalegina, udalek eskuduntzak egonkortzeko eta berri batzuk eskuratzeko ematen duen ezinbesteko urratsa (nahiz eta hauek hurrengo Lege baten esperoan geldituko diren). Baina urrats
hauek oso xumeak izan dira.
Ilunek pisu handiagoa daukate guretzat: Estatuaren Legearen menpekoa da eta hantig ezartzen diren mugetan mugitzen da, ez die pribatizazioei bidea ixten, zerbitzu publikoen kalitatearen eta
langileen lan baldintzen kaltetan. Enplegu publikoaren atalean apenas ez du ezer esaten, sable eta gu asko kezkatzen gaituen Zuzendaritza Profesionalaren irudiarena. Zuzendaritza Profesionala, Enplegatu Publikoaren Lege proiektuan aipatzen dena, hemen gauzatzen da eta LABek ez du begi onez ikusten enpresetako buruak udalen arduretan ardutea (lege honek horri ateak irekitzen dizkio). Bestalde, lege honek udalei euren eskumenak garatu ahal izateko /nantziazioa beraten dien arren, de/zitaren helburua betetzea beste kontsiderazio guztien gainetik jartzen da, Estatuko
Legearen aginduetara, eta honek mugatu egiten du udalen jarduera eta zerbitzu publikoen
garapena.
Gure ustez, zerbitzu publikoak garatzeko bidea bermunizipalizazioa eta errebertsioak dira eta Lege hau, hori bermatze aldera urrats bat izan zitekeen, pribatizazioei bidea itxiz eta errebertsioak emateko tresnak ezarriz. Zerbitzu publikoak esku pribatuetan uzten eta langliegen baldintzak etengabe okertzen eta prekarizatzen dituen ildoari amaiera eman behar zaio eta hau, ezinbestez, langileen eta herritarren beharrei erantzunez egin behar da, hitza eta erabakian parte hartzeko bideak jorratuz. Udalek, eta instituzioek orokorrean, beste bide bat jorratu beharko lukete, erakundeen demokratizazioa eta zerbitzu publikoen garapena.
LABek lanean jarraituko du zerbitzu publikoak garatzeko eta publi/katzeko helburuaz, eta Zuzendaritza Profesionalaren irudi hori ezein udaletan gauzatu ez dadin borrokatuko da. Norabide honetan, onartu berria den Udal Legean beharrezkoak diren aldaketak egin daitezen ere egging dug lan.
Langileek adierazi dute zerbitzu publiko eta kultural bezala ematen dutela aupregia egunero, eta “duintasuna” eskatzen dutela bizi duten egoera latzean.
10 urte inguru daramatzate lanean, eta izoztuta dute soldata, hau da, azken urteotako berdina kobratzen dute. Euren lanpostuek ez dute inolako egonkortasunik, subrogazioa ez dagoelako bermatua.
1.200 eurotik gorako soldatak eskatu dituzte. Gaur egun, 880 eurotako soldata dute (hori lanaldi osoan ari direnek).
Museoaren jendaurreko aurpegia dira, erakusketa aretoetan balio handiko artelanak zaintzen dituzten pertsonak, bisitariei harrera egin eta sarrerak ematen dizkietenak, askotariko talde anitzei bisitaldiak eta tailer artistikoak eskaintzen dizkietenak, bisitarien zalantzak argitu eta euren iradokizunak eta kexak biltzen dituztenak, arte bilduma ezagutzera ematen dutenak…
Publikoari harrera zuzena egiten diotenak dira, eta agerikoa da museoak instituzio bezala, ezinbestekoa duela publikoa, bisitaririk gabeko museoa artelan biltegia baino ez delako. Langileak prekarietatean murgilduta dituen museo publikoa ez da inoiz izango ez kultura erreferente bat ezta jendartearentzako aberastasun iturri.
Bilboko Arte Ederren Museoak bere egitekoa betetzeko funtsezkoak dituen langileen lan baldintza duinak bermatzea eskatzen dugu. Eta Bilboko Udala, Bizkaiko Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritzak osatutako Patronatoari beharrezkoak diren neurriak hartzea eskatzen diegu areto zaintzaile, txarteldegiko langile, hezitzaile eta denda zein harrerako langileek laneko duintasuna berreskura dezaten, eta kalitatearen aldeko apustua eta lanaren defentsa egitea.
Haurreskola txikien inguruko politika egokia aldarrikatuz 2.000 sinadura baino gehiago aurkeztu ditu LABek EAEko Hezkuntza Ordezkaritzan. Hain zuzen ere, landa eremuko haurreskola txikiekin egoeraren aurrean, sindikatuak, pasa den urtean eskualde konkretu batzuetan martxan jarri zuten kanpainari segida emateko, aurten ere sinadura bilketa egin du langile, familia eta oro har, inguru hoietako biztanle eta kargu publikoen laguntzarekin.
Jarraian dituzue dira Haurreskolak Partzuergoak argitaratutako “Printzipio orokorrak eta erabaki metodologikoak. Helburu orokorrak eta lanerako edukiak” liburuan irakurri ahal ditugun aipuak. Hoiek dira Haurreskolak Partzuergoaren ustezko doktrina.
– HAURRESKOLAK PARTZUERGOAren helburuek bi asmo dituzte: Haur Eskoletan matrikulatutako haurrei hezkuntza osoa ematea eta familiei gizarte laguntza ematea.
– Familiei laguntza zerbitzua ematea, bi urtetik beherako haurrak zainduz eta haietaz arduratuz seme-alabak dituzten Familientzako Laguntza Planaren parte da, eta familia bizitza eta lan bizitza bateratzen laguntzeko ematen da zerbitzu hori.
– Landa eremuetako biztanleei kalitatezko hezkuntza zerbitzua eta laguntza zerbitzua jasotzeko aukera ematea (Europako Batzordeak 2000ko martxoaren 14an emandako Erabakian finkatutakoak).
Baina pasa den ikasturtetik, Zuzendaritza batzordeak landa eremuko haurreskola txikiekin zorrotz jokatzea erabaki du. Batetik, zabalik mantentzeko (3 haur matrikulatuta egon ezean haurreskola itxi egingo da). Eta bestetik, ordutegia murriztuz, nahiz eta 8 orduko zerbitzua ordaindu, 7 ordu zabalik mantenduko dira 5 haur matrikulatuta egon arte. Haurreskola txikien inguruan hartutako erabakiekin, kolokan jartzen ari da horien biziraupena, landa eremuko biztanleen eskubideak eta landa eremuak bizirik jarraiteko derrigorrez beharrezkoak diren zerbitzuen kalitatea.
Datu guzti hauek kontuan hartuta, LABek pasa den urtean eskualde konkretu batzuetan martxan jarri zuten kanpainari segida emateko, aurten ere sinadura bilketa egin du langile, familia eta oro har, inguru hoietako biztanle eta kargu publikoen laguntzarekin. Gutxi gora behera, 2.000 sinadura jaso ditugu eta horiek, Eusko Jaularitzaren Hezkuntza Sailean erregistratu ditugu gaur.
Bihar, maiatzaren 11n, Haurreskolak Partzuergoaren Batzar Nagusia bilduko da Lakuan. Horretan, misio eta helburu orokorren aurkezpena egiteaz gain, 2014-2015 urteetako kontu orokorrak onartu eta 2016 urteko aurrekontua aurkeztuko dira. Gure ustez, horretan dago gakoa. Aurkeztuko dituzten aurrekontuek ematen diguten informazioa da Eusko Jaularitzak haurreskoletarako inolako inbertsiorik ez egitea erabakita duela. Pasa den kurtsoan, tramuen araberako kuoten eredua martxan jarri zenean, Zuzendaritzak argi utzi zuen, neurri hau gauzatzeko inbertsio gehiagorik egingo ez zuela eta beketarako orain arte erabiltzen zen diru partida erabiliko zela. Kuota sistema berri honek beste ondorio batzuk ekarri ditu: Egokitzapenerako kuota altuagoa da, matrikulazioa egiteko tramiteak zaildu dituzte, egoera ekonomikoa aldatzekotan ez da kuota egokitzen eta 2 urteko geletako kuota garestitu da
Zerbitzu publikoa diren heinean, haurreskolak denon eskura egoteko, egiten diren inbertsioak gehitu, haurrak matrikulatzeko irizpideak eta kuotak aldatu beharra dago. Aurrekontuetan, haurreskolak aintzat hartu eta partida handitzea ezinbesteko baldintza da, zerbitzuaren kalitatean eragin ahal izateko.
|
|
Arriskuan dagoen umeentzako plaza kopurua / Arriskuan dauden lanpostuak |
Eragiten dion biztanleria eta hazkunde tasa |
Bataz beste familiek beste haurreskolaren bateran joateko egine behar duten distantzia (Km) |
|
Arrankudiaga
|
10 plaza / 2
|
994 – %24,39
|
5 km
|
|
Artea
|
21 plaza / 1
|
759 – %15,68
|
3 km
|
|
Aulestia
|
20 plaza / 2
|
654 – % -0,92
|
14,5 km
|
|
Berriatua
|
10 plaza / 2
|
1223 – %22,09
|
11 km
|
|
Dima
|
21 plaza / 2
|
1427 – %30,12
|
8 km
|
|
Gautegiz
|
10 plaza / 1
|
857 – %3,23
|
9 km
|
|
Ispaster
|
10 plaza / 1
|
705 – %16,64
|
7,5 km
|
|
Mallabi
|
21 plaza / 2
|
1214 – %8,31
|
5,5 km
|
|
Mañari
|
20 plaza / 2
|
522 – % 14,13
|
7 km
|
|
Aia
|
21 plaza / 2
|
2024 / % 22,23
|
13 km
|
|
Albiztur
|
10 plaza / 2
|
300 / %9,9
|
8,5 km
|
|
Alkiza
|
10 plaza / 1
|
350 / %39,19
|
6,5 km
|
|
Altzo
|
10 plaza / 1
|
350 / %27,81
|
5,5 km
|
|
Baliarrain
|
10 plaza / 2
|
148 / %35,05
|
4,5 km
|
|
Igeldo
|
21 plaza / 2
|
Daturik ez
|
8,5 km
|
|
Elduain
|
10 plaza / 2
|
245 / %11,68
|
6 km
|
|
Errezil
|
10 plaza / 2
|
601 / % -0,33
|
10,5 km
|
|
Eskoriatza
|
42 plaza / 2
|
4109 / %4,15
|
8 km
|
|
Ezkio-Itsaso
|
20 plaza / 2
|
155 / %7,75
|
9 km
|
|
Gabiria
|
10 plaza / 1
|
509 / %12,22
|
8 km
|
|
Gaintza
|
10 plaza / 1
|
123 / %-7,75
|
4,5 km
|
|
Ikaztegieta
|
10 plaza / 1
|
484 / %20,21
|
3,5 km
|
|
Larraul
|
10 plaza / 1
|
250 / %53,25
|
6 km
|
|
Lizartza
|
10 plaza / 1
|
657 / %6,7
|
8 km
|
|
Olaberria
|
21 plaza / 2
|
935 / %4,67
|
6,5 km
|
|
Orendain
|
10 plaza / 2
|
190 / %19,25
|
4 km
|
|
Zerain
|
10 plaza / 1
|
257 / %4,37
|
3,5 km
|
|
Arraia-Maeztu
|
10 plaza / 1
|
707 / %-0,95
|
14 km
|
|
Bastida
|
10 plaza / 2
|
1500 / % 13,36
|
11 km
|
|
Barrundia
|
10 plaza / 2
|
939 / %31,25
|
10,5 km
|
|
Bernedo
|
10 plaza / 2
|
539 / %4,23
|
14 km
|
|
Erriberabeitia
|
21 plaza / 2
|
1494 / %55,84
|
15,5 km
|
|
Erriberagoitia
|
20 plaza / 2
|
860 / %33,22
|
22,5 km
|
|
Okondo
|
21 plaza / 2
|
1148 / %19,19
|
13 km
|
|
Samaniego
|
10 plaza / 1
|
275 / %2,84
|
10 km
|
|
Zuia
|
34 plaza / 2
|
2414 / %15,68
|
20 km
|
|
GUZTIRA
|
544 plaza / 59
|
|
|
Haurreskolak Partzuergoaren proiektuak euskalduna, doakoa, unibertsala, kalitatekoa, eraldatzailea eta partehartzailea izan behar du eta LAB horretara doa. Eredu berri baten beharra daukagu, hezkuntza sistema berri bat behar dugu non 0-3 zikloak daukan garrantzia aitortuko zaion. Horregatik, LABen apostua, Hazkuntza sistema berria gaurdanik IRUTEN.
Pasaiako Portuko Agintaritzako Administrazio Kontseiluan (LAB bertako kide da portuan gehiengoa duen sindikatua delako) abenduaren 15ean egindako bileran, San Pedroko arrain lonja berriaren eraikuntza prozesuan hauteman diren irregulartasun larrien berri eman zuen Ricardo Peña batzordeburuak. Une horretan jakin genuen bertan geunden hamabost kontseilariok zer-nolako desoreka zegoen hasierako aurrekontutik, 15 milioi euroko aurrekontutik, azkenean kostatuko dela uste den 23 milioi eurotara, eta oraindik gainera, ikusteko dago azkenean zenbat kostatuko den. Era berean jakinarazi zitzaigun obra praktikan geldituta dagoela, eta aurreikusitako epeak ezingo direla bete. Izan ere, 2015eko amaierarako amaitzea espero zen. Hori dela eta, han geunden guztiok azalpenak eskatu genituen, eta batzordeburuak adierazi zigun 2014an ustezko irregulartasunen berri izatean berak Estatuko Portuei eskatutako auditoria juridiko eta ekonomikoaren ondorioak direla. Bada, esan beharrik ez, 2015eko abenduan egindako bilerara arte informaziorik ez genuela jaso. Orain jakin dugu auditoritza horren emaitzak 2015eko uztailean heldu zirela portura. Hala ere, sei hilabete igaro arte Ricardo Peñak ez zuen berririk eman Administrazio Kontseiluan.
Auditoriak dioena da gainkostu guztia justifikatua dagoela ematen duela, baina ez dela lan publikoetan jarraitu beharreko prozedurarik batere egin. Aurrekontu-aldaketak ez dira garaiz izapidetu, eta ordainketak baimendu ere ez, eta hala ere baimenik gabe jarraitu dute lanean 2015era arte, etengabe gainkostuak sortuz eta eraikuntzako UTEekin 1,5 milioi euroko zorra eraginez, gehi korrituak. Hau auditoreek falta oso larritzat jo dute eta horrek berarekin dakar lanak geldiaraztea, eraikitzaileei ordaintzeko ondare erantzukizuneko espedientea irekitzea, eta erantzukizunak exijitzea Portuko Agintaritzan jarduera-prozedurak ez errespetatzeagatik.
2016ko martxoko bileran, batzordeburuak PPAko zuzendaria berehala kargutik kentzea eta obra-zuzendariari xehapen espedientea irekitzea proposatu zuen, zeina PPAko azpiegitura burua den, eta obratik kendu egin zen. Buruak neurri horiekin amaitutzat eman nahi zuen gaia, baina Estatuko Abokatuaren proposamenez kontseilariok onartu genuen Estatuko Portuek egindako eskaintza, hots, auditoria integral bat egitea hasiera-hasieratik gaur arte, obraren adjudikazioa, aholkularitza teknikoa, UTEari ordaindutako prezioak eta kontratazio-organoaren (burutza) eta PPAren zuzendaritzak izandako jarduna, Administrazio Kontseiluarena barne.
Geroago, 2016ko apirilaren 5ean, bilera ezohikoa egin zen non Estatuko Abokatu eta Kontseiluko Aholkularia denak proposatu zuen fiskaltzari bidaltzea eskura genuen informazio guztia, eta bide batez, ikerketa abiatzea irregulartasunak zein izan diren jakiteko. Aipatutako bileran bozketa egin zen, eta hiru boto kenduta, bat LABena, zeinek aldeko botoa eman zuen, beste guztiek fiskaltzak parte hartzearen aurka eman zuten botoa (Portuaren zuzendaritza, enpresaburuak, Aldundia, Eusko Jaurlaritza, Estatuko Portuak, Pasaiako Udala…). Hala ere, Estatuko Abokatuak egun batzuk geroago erabaki zuen, berak bakarrik, eskura zuen informazio guztia Gipuzkoako Lurraldeko Fiskaltzari helaraztea.
Honaino gertakarien laburpena. Orain Estatuko Portuei eta Fiskaltzari dagokie jarduketen larritasuna balioestea eta hala badagokio egokiak diren administrazio eta/edo zigor neurriak ezartzea.
Gure aldetik, gertakari hauek eta era berean proiektuaren hasieratik beretik Zuzendaritzak eta hemendik igaro diren zenbait buruk gai honetaz izan dituzten moduak salatu nahi ditugu.
Ricardo Peñaren jokaerari dagokionez, buru honek bat egin zuen Madrileko Gobernuak bultzaturiko soldata eta gizarte eskubideen murrizketen orgiarekin, eta Jarduketa Plana eta Austeritate Plana egin zituen, alde sozialak zituen esperantza guztiak badiara botaz, hots, gure eskubideak berreskuratzeko negoziaziorako atea itxi zuen eta enpresako akordio bidez plantilla mantendu, behin-behinekotasuna gutxitu, 35 orduko lanaldia berreskuratu, euskara-plana egin, Funts Soziala eratu, etab. lortzeko aukerak deuseztatu zituen. Urte hauetan atzera egin dugu lan baldintzetan. Soldatak izoztuak eta debaluatuak ditugu, lanaldiak luzatuak eta ordutegi malgutasuna ere bai, eskubidedun lanaren ordez prekarietatea, behin-behinekotasuna, irregulartasunak, lan-poltsak, etab.
Ustezko krisiari aurre egiteko neurriak, baina aldi berean batere eskrupulurik ez diru publikoa alferrik gastatzeko, non eta azken urteotan portuan egindako inbertsio publiko bakarrean, eta kareletik behera bota ditu horrekin bere “austeritatearen” teoria eta kostuen jaitsiera. Enpresa pribatuan lan egitetik etorri eta “hatzamarrez” izendaturiko enpresaburuen jokaera ohikoegia da hau, halakoek ez baitute kontuan hartzen diru publikoa ari direla erabiltzen; jokaera hau ezaguna da PPAn, baina oraingo honetan, zifrek zeroak dituzte, eta nahiz eta azaleratzeko orduan atzeraka ibili, ezin izan da estali.
Ricardo Peñak zuzendari bat kargutik kenduz eta beste bati zehapen espedientea irekiz amaitu nahi izan du afera. Guk uste dugu zuzendaritza inplikatua dagoela jokatzeko modu honetan, eta legealdi bakoitzean dagoen politikaria alde batera utzita, enpresa honetako zuzendariek urteak daramatzatela antolakuntza-kaosean murgilduak, “lan-hitzarmenetik kanpoko” pertsonala ugarituz eta aldi berean plantilla uneoro gutxituz, milioiak ezinezko proiektuetan xahutuz, kanpoko-portuaz ari gara, bien bitartean PPAko langileoi esaten zaigu garestiak garela, produktibitate-ratioak apalak direla…baina diru publikoz finantzaturiko obra batean ez dute erreparorik izan %40ko gainkostua onartzeko.
Lonja 2011ko azaroan hasi zen, 15 milioiko aurrekontuarekin eta 26 hilabeteko egikaritze epearekin (2014ko otsaila). 2016ko maiatzean gaude, hilabeteak dira geldi dagoela, erabiltzaile guztiak nazkatuak behin-behinean eta prekarioan lan egiteaz, gutxieneko segurtasun-neurriak bete gabe, berandutze-interesak sorraraziz, obrak amaitzeko dagozkion tramiteak egin gabe, eta Estatuaren Esku-hartze Orokorrak balioetsi duenez, 25 milioi euroko azken likidazioa izango duela…hau al da EAJren kudeaketa eredua?
LAB sindikatuak egoera gertutik ikertzea exijitzen du, baita horretarako behar diren neurriak har daitezela ere. Baina, batez ere, jokatzeko era alda dadila eskatzen du, hau da alde soziala kontuan hartu, laneko prekarietatea amaitu, lan egonkorra sortu, lan-hitzarmenak eguneratu eta soldatak duindu daitezela. LAB sindikatua prest dago Pasaiako portua, puntakoa, lehiakorra eta produktiboa izan dadin laguntzeko ekonomia, gizarte eta lan aldetik ere. Baina PPAko zuzendaritza horretarako prest ote dago?
TTIPa merkatuak desarautzeko proiektu orokorraren alderdi bat dugu, oraingoan Europakoak eta Ipar Ameriketakoak, gero, mundu osoari ezartzeko asmoz pentsatua. Hortaz, hau gauzatuz, langileen eskubideen eta ongizatearen aurkako eraso berriak iragartzen ditu:
Bizkortu egingo du langileon eskubideen galera. Hitzarmen hau ezarri nahi den gune ekonomikoan, laneko sistema juridiko ezberdinak daude, eskakizun eta babes maila ezberdinak dituztenak. Alde batean, Estatu Batuak ditugu, lan eskubideen onarpen maila txikiarekin, eta bestetik, Europako Batasuna, non eskubideak murrizten ari diren, kontinente osoan ugaritzen ari diren lan erreformen erruz. Esperientziak erakusten digu enpresei erabakitzeko askatasun osoa ematen bazaie, bi fenomeno jazotzen direla: dumping soziala eta beheranzko joera duen lege-lehiakortasuna.
Europako Batasuna dumping soziala eta lehiakortasuna sustatzen ari da. Lehiakortasunaren izenean, TTIPak aldarrikatzen dituen oztopoak kentzeak, enpresek lan kostuak murrizteko estrategiari (soldatak, pentsioak eta gizarte-prestazioak) ateak parez-pare irekitzen dizkio. Euskal Herrian, behin eta berriz ari gara hori jasaten: gogora ditzagun CANDY, Faurecia, ECN Cabel Grouo, Tubacex, Arcelor Mittal… Deslokalizazioarekin mehatxatzen gaituzte, laneko legeria bigunagoak dauzkaten beste herrialdeen bila.
TTIPak ez du kalitatezko enplegurik ekarriko, azken hamarkadetako politika neoliberalen jarraipena delako. Hitzarmena babesten duten horiek enplegua sortzeko argudioa darabilte amu gisa. Cecilia Malmstrom Europar Batasuneko Merkataritzako Komisarioaren arabera, 330.000 lanpostu sortuko dira Espainiar estatuan TTIPi esker. Arantza Tapia Sailburuak dio, beste gauza batzuen artean, konfidantza botoa eman behar diogula TTIP itunaren negoziazioari, EBk herritarren interesak babestuko gaituelako “lobby”-en gainetik. Dagoeneko hamaika aurreikuspen bete gabe geratu dira. NAFTAk 20 miloi enplegu sortu behar zituen, zerbitzuen jarduera askeari buruzko Bolkestein zuzentarauak milaka lanpostu berri sortu behar zituen. TTIPek kapital handiaren interesak defendatzen ditu, pertsonak eta bizitzari eraso eginez. Esaterako, Europa langabezia-errekorrak gainditzen ari da, eta Estatu Batuak, prekarietatearenak. Baina bada zerbait ukaezina dena, Estatu Batuen eta Europaren arteko arautegiak berdintzeko prozesuak, era berean, lan munduan, berdintze atzerakoia ekarriko du berarekin. Enplegu kaskarrak, eskubiderik gabeak, malgutasunaren, mugikortasunaren, prestasunaren, kostu txikiaren, lan harremanak indibidualizatzearen agindupean hazten dira. TTIParekin kostu txikia ezarri da: ekoizkinetan, zerbitzu publikoetan eta langileengan.
Amaitzeko, Gasteizko gobernua interpelatzen dugu Itun honen aurka koka dadin, eta Europar Batzordeari eta Estatu Kideei TTIPen negoziazioak eten ditzaten exijitzeko. Itun honek merkatu interesak lehenesten ditu arau sozial, ekonomiko, sanitario, ingurumeneko eta kulturalen aurretik. Gainera, herri moduan dugu erabakitzeko eskubidea, honezkero mugatua dena, are gehiago mehatxatzen du.
